مسجد جامع مرند

مسجد جامع مرند مسجدی در مرکز شهر مرند است که مطابق کتیبه محراب مسجد، در سال 731 هجری قمری و در زمان سلطنت ابوسعید بهادرخان ساخته شد. محراب در قسمت جنوبی مسجد واقع شده و مزین به آیات قرآنی به خط کوفی و گچ بری است. امروزه کف مسجد به اندازه سه پله از سطح کوچه مجاور پایین تر بوده و دالانی به طول 12 متر با سه طاق گنبدی ورودی را به شبستان ها مربوط می سازد. در سمت چپ این دالان هم شبستان جنوبی با گنبدی کم خیز واقع شده است.

مسجد جامع مرند ظاهرا در آغاز یکی از آتشکده های دوره ساسانی بوده که بعدها با سکونت ارمنی ها در این منطقه به کلیسا تبدیل شد. پس از پیروزی اعراب بر بابک خرمدین در قرن سوم هجری و همزمان با اسلام آوردن مردم آذربایجان به مسجد تبدیل شده است. این مسجد نه صحن دارد و نه سردر، چون در اصل کلیسا بود و در زمان مغول ها به مسجد تبدیل شده است. در سال 704، این مسجد در حالی که بیش از 9 سال از عمر آن نمی گذشت، توسط تاج خواجه مورد مرمت قرار گرفت.

محوطه اصلی مسجد با سقفی مشتمل بر شش گنبد فضاهای اصلی مسجد را تشکیل می دهد. از جمله آثار مشهود در محیط داخلی گنبد اصلی مسجد که مبین قدمت بیش از 1500 ساله بنا بوده، وجود صلیب شکسته های متعددی است که با فواصل مشخص و منظم به صورت برجسته نگاری خودنمایی می کنند. بنابراین، جا دارد که موضوع قدمت بنا و ابنیه احتمالی موجود در داخل ساختمان و محوطه تاریخی آن مورد مطالعه و کنکاش علمی قرار گیرد.