خانه تیزنو

خانه تیزنو یکی از قدیمی ترین خانه های دزفول بوده که گفته می شود قدمتش به دوران صفویه بر می گردد. تیزنو نام مالک این خانه بود و از این رو، این خانه به این نام شناخته می شود. خانه تاریخی تیزنو در میدان اصلی محله قلعه بنا شده و در ضلع شرقی این میدان قرار دارد. ورودی این خانه در ضلع غربی این بنا و در مجاورت حوزه علمیه معزی واقع شد. بنای اصلی این خانه هم در دوره صفویه احداث گردید اما در دوره های قاجار و پهلوی بازسازی های عمده ای روی آن انجام گرفتند.

خانه تیزنو دارای 8 در ورودی بوده و در قسمت ورودی بنا و در دو طرف سر در ورودیش مانند خیلی از خانه های قدیمی، سکوهای کوچکی برای استراحت رهگذران قرار داده شده اند. به این سکوها خواجه نشین گفته می شود. پس از وارد شدن به خانه، وارد هشتی می شویم. هشتی فضای مسقف و چند ضلعی بوده که بعنوان ورودی بخشهای مختلف خانه مورد استفاده قرار می گیرد. علاوه بر آن، باعث می شود تا فضای درون خانه از بیرون خانه پنهان مانده و غریبه ها در صورت باز بودن درب منزل نتوانند داخل خانه را ببینند. در حقیقت، هشتی مانند لابی خانه های امروزی عمل می کند. افرادی که وارد خانه می شدند، می توانستند در آن محل منتظر بمانند تا میزبان اجازه ورود آنها به خانه را بدهد.

ایوان مرکزی، غلام گردش، شبستان و شوادون بخشهای دیگر این اثر بوده که با توجه به نکات زیست محیطی و روش زندگی مردم این منطقه ساخته شده اند. نمای خانه به صورت قوسهای رومی و پنج و هفت تزئین شده که با توجه به تنوعی که در طراحی آن بکار رفته، ظاهر و نمای ساختمان زیبایی و شکوه خاصی پیدا کرده است. در ساخت این بنا نیز از مصالحی مانند آجر و خشت استفاده شد. سقف هشتی رسمی بندی و کف هشتی به صورت قلوه سنگ رودخانه ای کار شده است.

پس از عبور از هشتی به بخش حیاط اصلی خانه می رسیم. این حیاط مانند حیاط خانه های قدیمی، دارای حوض و باغچه و گل و گیاه هست. تعدادی ایوان در اطراف حیاط خانه دیده می شوند که برای ورود به آنها باید از پله ها بالا رفت. در هر یک از ایوانها نیز تعدادی اتاق ساخته شده که دارای ارسی های زیبا و درهایی با شیشه های رنگی هستند. غلام گردش نیز بخشی از خانه بوده که برای رفت و آمد خدمتکاران در نظر گرفته شده است. این بخش در کنار ایوانها قرار دارد. فضای اصلی خانه دارای یک ایوان اصلی در طبقه همکف و دو ایوان فرعی در طبقه اول بوده و کف حیاط نیز با آجرهایی باه اندازه 20*20 پوشیده شده است. زیباترین بخش این خانه، طاقهای آن بوده که با آجر چینی های زیبایی طراحی شده و تنوع فوق العاده ای دارند.