دهکده سنگی ویند کلخوران

این روستا در چهار کیلومتری سرعین قرار دارد و یکی دیگر از بهشت های زمینی واقع در اردبیل است. مردم روستای ویند به زبان آذری صحبت می کنند و همانند دیگر هموطنان، مهمان نواز و مهمان دوست هستند. بیشتر مردم روستای ویند کلخوران کشاورز بوده و از این راه امرار معاش می کنند. در روستای ویند دخمه و غارهای زیادی وجود دارند که به دست انسان در دل کوه ساخته شده و سکونتگاه انسان های ماقبل تاریخ بودند هر چند که متاسفانه هنوز مورد بررسی علمی دقیق قرار نگرفته اند. روستای ویند کلخوران دهکده ای است با مجموعه ای از خانه های سنگی که یک پدیده معماری استثنایی در آن وجود دارد. شکل کنده شدن خانه های ماقبل تاریخ در زیر تپه های سنگی و رسوبی و نوع کنده شدن آنها در نوع خود اگر بی نظیر نباشد، به حتم نه در اردبیل یا ایران بلکه در سراسر جهان نادر و کم نظیر است.

در بررسی های محدودی که روی این خانه های سنگی و دیدنی های دهکده سنگی ویند کلخوران انجام گرفتند، نکته جالب دیگری کشف شد. سفال های پراکنده اطراف و درون خانه ها مربوط به دوره اشکانی و ساسانی بوده و همچنین آثار و علائمی مربوط به دوران اسلام مانند سلجوقی، تیموری و صفوی هم وجود دارند. تپه چله خانه که بیشتر خانه های سنگی در زیر آن قرار دارند، به دلیل و علت های گوناگون سقف تعدادی از آنها فروریخته یا به خاطر پر شدن فضاهای داخلی بازدید از آنها ممکن نیست.

اما، تعداد قابل توجه دیگری با ویژگی های منحصر بفرد سالم مانده اند. یکی از این خانه های سالم مانده که برای دیدن و مسحور عظمتشان شدن باید به صد متری جاده شنی منتهی به ویند کلخوران از سمت جاده اردبیل برویم، دارای در ورودی به ارتفاعی حدود سی متر است. در داخل کنده و روبروی در ورودی، سکویی از سنگ به ارتفاع نیم متر از کف وجود دارد که دو ستون به شکل استوانه در دو طرف سکو قرار گرفته اند. جاچراغی ها و طاقچه هایی کوچک هم در داخل این واحد وجود دارند. در دو قسمت شمالی و جنوبی و در ارتفاع نیم متری، حلقه هایی از سنگ کنده شده دیده می شوند. این حلقه های سنگی جهت بستن دست و پای افراد احتمالا اسرا و زندانیان پشت به دیوار بوده اند.

نورگیر و روزنه ای استوانه ای شکل هم به ارتفاعی حدود 5 متر جهت تهویه هوا یا دود ناشی از سوختنی ها و همچنین تامین روشنایی محوطه داخل کنده شکل گرفتند. تعداد بیشماری از این خانه های صخره ای دارای نقشه های هندسی اعم از مربع، بیضی و مستطیل هستند و تعدای نیز این نقشه هندسی را ندارند. علاوه بر خانه ها، طبیعت بکر و چشم انداز خیال انگیز امتداد دره ورنیاب و گورستان های دارای سنگ قبرهایی دیدنی و تاریخی با قدمت زیاد از عوامل و امتیازات این روستا هستند. خانه های روستای ویند در تاریخ 25 اسفند سال 1379 شمسی و با شماره 3669 به عنوان یکی از آثار ملی ایران به ثبت رسیدند.