بقعه سید امین الدین جبرائیل (بقعه کلخوران)

بقعه سید امین الدین جبرائیل یا بقعه کلخوران آرامگاه پدر شیخ صفی الدین اسحق اردبیلی، جد سلاطین صفوی است که در روستای شیخ کلخوران و در سه کیلومتری اردبیل واقع شد. این اثر در تاریخ 15 دی 1310 با شماره 65 به عنوان یکی از آثار ملی ایران به ثبت رسید. بنای بقعه مربوط به اوایل سده 10 ه‍.ق هست. این بنا در محوطه مشجری به ابعاد 150 در 200 متر قرار دارد که مقبره سید امین الدین جبرائیل به صورت یک هشت ضلعی در وسط باغ قرار گرفته است. قسمتی از نمای پاکار بنا از سنگهای منتظم ساخته شده که روی آنها دیوارهای جانبی بقعه از آجر بنا شده است. بیرون بقعه با تزئینات کاشی به صورت تلفیقی کار شد. سقف این بقعه مسطح بوده و در وسط آن گنبد آجری به نسبت بزرگی قرار دارد. در ورودی بقعه هم یک ایوان قرار گرفته که دارای تذهیب کاشی است.

در دو طرف در ورودی نقش یک شیر و یک پلنگ کشیده شده که با زنجیر به یکدیگر بسته شده اند. سبک نقاشی مربوط به دوره صفوی است. در داخل رواق بقعه گچبری و مقرنس کاری بسیار ظریف و زیبایی کار شد. در دو طرف رواق هم دو خواجه نشین ساخته شده که به اتاقهای کوچکی منتهی می شوند. از اتاق ها برای بیتوته زائرین بقعه استفاده میشد. سقف رواق دارای گچبری است. این گچبری ها با رنگهای طلایی و آبی دارای اسلیمی های زیبا و گلهای شاه عباسی بوده که حاکی از آرامش و معنویت محیط و فضای بقعه است.

دیوارهای کناری رواق دارای کاشیکاری معرق بوده و در برخی قسمتها کاشی های اصیل هشت ضلعی کار شده است. در ورودی بقعه از چوب جنگل ساخته شده و روی آن اشکالی به شکل لوزی و هشت ضلعی نقش بسته اند. آثار هنری از جمله کنده کاری و منبت بر روی این در مشاهده می شوند. در وسط رواق مقبره صندوق چوبی و ساده سید امین الدین جبرائیل قرار گرفته که ابعاد آن 5/1 در 2 در 3 متر است. بنابر گفته جهانگردان، در دوره صفوی این بقعه دارای فرش های زیبا و پرده های نفیس بوده که اکنون اثری از آنها باقی نیست. روی ازاره بیرونی دیوارهای جانبی بقعه آیاتی از قرآن به صورت گچبری نقش بسته که از اهمیت هنری شایان توجهی برخوردار هستند. در دو طرف شاه نشین جنوبی بقعه هم دو اتاق شش ضلعی قرار دارد که دارای سقف مقرنس زیبا و ظریفی است و کتیبه ای بر روی در چوبی آن حکاکی شد.