در حوزه شهرستان پیرانشهر تعداد 113 تپه تاریخی تو سط کارشناسان نمایندگی میراث فرهنگی این شهرستان شناسایی و به ثبت سازمان رسیده است که این امر حاکی از تاریخی بودن منطقه و شکل گیری و وجود تمدنهای نیرومند ودرخشان قبل از اسلام مانند تمدن ماننا ، پارسوا ، اورارتو ، مادها ، زاموا و تمدن اسلامی می باشد . در

تپه حسنلو که در 7 کیلومتری شهر نقده قرار دارد، یکی از تپه های باستانی ایران است که قدمت آن به بیش از 7 هزار سال پیش از میلاد می رسد. معروف ترین اثر باستانی یافت شده در این محل، جام طلای حسنلو است که به عصر آهن تعلق دارد و در موزه ایران باستان نگهداری می شود. تپه های باستانی زیادی پیرامون تپه حسنلو ر

تورنگ تپه که یکی از عظیم ترین و غنی ترین تپه های باستانی استان گلستان به شمار می آید، در فاصله تقریبی بیست و پنج کیلومتری شمال شرقی گرگان قرار دارد. این تپه با وسعت بسیار و ارتفاع چشمگیر در مجاورت روستای تورنگ تپه واقع شده و بر استخر آبی بزرگ مشرف است. قدمت این تپه به هزاره سوم قبل از میلاد یعنی پنج

تپه سنگ چخماق از جمله قدیمی ترین استقرارهای یکجانشین شناخته شده دوره نوسنگی در شمال شرق ایران بوده و در 8 کیلومتری شمال شاهرود واقع شده است. قدمت تپه غربی به اواخر هزاره هشتم و اوایل هزاره هفتم و قدمت تپه شرقی هم به اواخر هزاره هفتم و نیمه اول هزاره ششم پیش از میلاد باز می گردد. این اثر در تاریخ 12

داش تپه در کنار روستای داش تپه در 21 کیلومتری شمال غرب میاندوآب قرار دارد آثار قلعه مانندی که روزگاری بر فراز آن بوده و دهانهٔ آن با وسایل و مصالح لازم و با نهایت مهارت مسدود شده است,دیده میشود. در سمت شرقی تپه ، محل یک درب ورودی به درون تپه دیده می شود که از ساروج و آهک ساخته شده است ، اهالی محل ،

تپه ده حسن مربوط به دوره قاجار است که در شرق روستای ده حسن رباط کریم قرار گرفته. این تپه از تپه های مهم باستانی شهرستان رباط کریم بوده و یکی از شاخص های فرهنگی و تمدنی این شهرستان است. تپه ده حسن در برگیرنده دژ و قلاع دوران تاریخی با مصالح چینه و خشت میباشد. این تپه به قطر تقریبی 60 و ارتفاع تقریبی

تپه دلازیان مربوط به دوران پارینه سنگیه و در جنوب سمنان معروف به هفت تپه با شماره 1702 در آثار ملی ایران به ثبت رسیده، در یکی از تپه های موجود در دلازیان آثار معماری خشتی سنگی مربوط به دوره ماد (نوشیجانی) مشاهده شده. بر اساس پژوهش های انجام شده این احتمال زیاده که منطقه میرک سمنان بزرگ ترین و منحصر

تپه خلیل آباد مربوط به هزاره اول قبل از میلاد است و در داخل شهر شوط واقع شد. این اثر در تاریخ 26 فروردین 1341 و با شماره ثبت 428 به عنوان یکی از آثار ملی ایران به ثبت رسیده است. وجود آشوت تپه (تپه خلیل آباد شوط) و گورستان مدفون مانده در خیابان تختی شوط نشان از قدمت تاریخی این منطقه دارد. طبق گفته ها

قلعه خیبر (تپه خیبر) مربوط به دوران پیش از تاریخ ایران باستان است و در شهرستان روانسر، جلگه ماهیدشت واقع شد. این اثر در تاریخ 19 تیر 1348 با شماره ثبت 854 به عنوان یکی از آثار ملی ایران به ثبت رسیده است. در کاوش های باستان شناسی سال 1397 هم مهر استوانه ای کتیبه داری به خط میخی در آن کشف شد. در 20 دی

تپه قلعه سینار، مربوط به سده های میانه و متاخر دوران های تاریخی پس از اسلامه و در شهرستان ماهنشان، بخش ماهنشان، دهستان ماهنشان، 5 کیلومتری شمال روستای ینگجه واقع شده و این اثر در تاریخ 15 دی 1387 با شمارهٔ ثبت 24064 به عنوان یکی از آثار ملی ایران به ثبت رسیده.

تپه دوسران، مربوط به سده های اولیه دوران تاریخی پس از اسلامه و در شهرستان زنجان، بخش قره پشتلو، روستای دوسران واقع شده و این اثر در تاریخ 12 بهمن 1381 با شمارهٔ ثبت 7406 به عنوان یکی از آثار ملی ایران به ثبت رسیده.

تپه گلبوس مربوط به سده های میانه دوران های تاریخی پس از اسلامه و در شهرستان میانه، بخش مرکزی، دهستان کله بوز شرقی، 1/5 کیلومتری جنوب غرب روستای گلبوس واقع شده و این اثر در تاریخ 28 اسفند 1385 با شمارهٔ ثبت 18893 به عنوان یکی از آثار ملی ایران به ثبت رسیده.

سم به معنای جای پای اسب و دل دل به معنای اسب می باشد، مردم بر این عقیده اند که جای پای اسبی در این منطقه به جا مونده.

«تپه تاریخی و باستانی شیخی آباد» در منطقه دینور شهرستان صحنه اولین زیستگاه بشر در دوره نوسنگی هست که در خاورمیانه شناخته شده ست. تاریخچه این منطقه وقتی روشن شد که چند سال قبل، سازمان میراث فرهنگی با همکاری باستان شناسانی از انگلستان به سرپرستی پروفسور راجرس متیوس کاوش هایی رو در این منطقه انجام داد

قلعه سارویه اصفهان که بیشتر به تپه اشرف یا دژ کهن شناخته می شود در اصل یک قلعه با قدمتی 7 هزار ساله است که کناره شمالی زاینده رود واقع شده و بیش از 1400 سال قبل کتابخانه ای بزرگی بوده و در آن از کتاب های علمی بسیار زیادی نگهداری می شده است. با حمله اعراب به ایران این کتابخانه نیز نابود و ویران می شو

این تپه یکی از مهمترین محوطه های دوران پیش از تاریخ در فلات ایران محسوب میشه. قدمت تمدن پیش از تاریخ این تپه از هزارهٔ چهارم تا هزارهٔ اول پیش از میلاد می رسه! تقریبا در سه کیلومتری جنوب شرقی شهرستان دامغان واقع شده و نخستین بار توسط پروفسور ارنست هرتسفلد و سپس به وسیله اریک اشمیت مورد کاوش های باس

تل خسروی یا تل خسرو تپه ای در جنوب شهر یاسوجه که به فاصله ای کمتر از چند کیلومتری آن قرار داره. بر اساس روایتهای محلی، کیخسرو کاخی بر سر این تل یا تپه بنا نهاده بود که پرفسور گاوبه، آثار آن رو به صورت عمارتی با آجرهای زرد چهارگوش و آجرهای سرخ از نوع آجرهای پل علیایی بهبهان (ارجان قدیم) مشاهده کرده و

کولغ در زبان محلی به معنی چاله ست که در زمین می کنن و در آن هیزم آتش می کنن و زغال به دست میارن. این نام به چاله های سنگی دست کنده که برای جمع آوری و حفاظت آب باران کنده می شه هم اطلاق می شه. کولغان مجموعه ایست که در ارتفاع 30 متری کوهی سنگی در کنار جاده و در 3 کیلومتری شهر قشم قرار داره. در تختگا

تپه اقبالیه مربوط به تا دوران های تاریخی پس از اسلامه و در شهرستان قزوین، بخش مرکزی، دهستان آقابابا واقع شده و این اثر در تاریخ 22 مرداد 1384 با شمارهٔ ثبت 13249 به عنوان یکی از آثار ملی ایران به ثبت رسیده.

گودین تپه استقراری پیش از تاریخ در غرب ایران در شهر کنگاور، در استان کرمانشاهه. این مکان در سال 1961 کشف و در 1965 و دهه 70 میلادی توسط یک هیات تحقیقاتی آمریکایی به ریاست کایلر یانگ مورد کاوش قرار گرفت. اهمیت سایت به خاطر تسلط محل بر تجارت سنگ های لاجورد بین بدخشان در افغانستان و دشت های میانرودان ب

تپه باستانی «چغا» در ابتدای ورودی شهرگتوند و در کنار رودخانه کارون قرار گرفته. این تپه که شامل هفت معبد بوده، یک معبد مخصوص ملکه و شش معبد برای خدام و افراد دیگر بوده و چهار هزار سال پیش برای همسر ˈاونتاش گالˈ پادشاه ایلام ساخته شده. در دهه 1950 توسط هیات فرانسوی به سرپرستی هنری رایت بررسی باستان شن

دو تپه نزدیک به هم در 2.5 کیلومتری تخت جمشید در دشت مرودشت قرار داره که به تل باکون مشهورن. یکی از تپه ها قدیمی تره و آثار کشف شده در اون به حدود 5000 سال قبل از میلاد تعلق داره. در تپه دیگر که آثارش جدیدتره بعد از اسلام هم مورد استفاده قرار گرفته و گورستان بوده. دیوار منازل این منطقه از چینه بوده و

این تپه باستانی در حاشیه شرقی و در هفت کیلومتری شمال شرق کرمانشاه واقع شده. تپه سراب، در فهرست آثار ملی ایران به ثبت رسیده. تپه تاریخی سراب، تپه ای ست که به صورت برجستگی کوچکی در داخل زمین های زراعی روستای "ده پهن" قرار داره. در نتیجه کاوش در این محوطه سکونتگاه های مدوری که سقف آنها از نی و گل ساخت

مصلی آذر شهر، در انتهای خیابان امام آذرشهر، در ساحل شمالی رودخانه دهخوارقان، در تپه بلند و همواری واقع شده, مردم محل آن را (یوواداغی) یا (دوواداغی) و (مصلی داغی) می نامند. اطراف تپه مصلا، الواح و سنگ نوشته های قبور موجوده و درمیان آن فقط کتیبه ها نیستند، بلکه سنگ نبشته ها و قطعه سنگ های منقش فراوانی

تپه سگزآباد واقع در دشت قزوین، در منطقه بوئین زهرا، یکی از تپه های باستانی ایرانه، که به اواخر هزاره دهم پیش از میلاد تا دوره هخامنشی بر میگرده. همچنین در این دوره استقرار عصر آهن نیز مشهوده. قدیمی ترین سلاح های دست ساز کشف شده در مجموعه باستان شناسی شهر سگزآباد مربوط به 8 هزار سال پیش از میلاد بوده

به جایی که توده بزرگی از خاکستر بصورت طبقه طبقه، روی هم انباشته شده و بصورت تپه ای مانند دربیاد، کول تپه گفته می شه. واژه کول تپه، شکل پهلوی و آذری گل فارسیه که معنای آتش وافگر آتش و شعله آتش داره و کول در ترکی به معنی خاکستر و در کردی به معنی آتشه. در منطقه باستانی مرند بزرگ، چند تپه و کول تپه شناخ

در قسمت غرب حسن آباد تپه ای وجود داره، که به زبان محلی دیزی کوه خوانده می شه. در سالهای اخیر در برگردان واژها، اون رو به دژ کوه تغییر نام دادن، این بنا از جهات مختلفی شباهت های زیادی با کوه آتشگاه اصفهان داره و شکل بنای آن از زیبایی خاصی برخورداره، این بنا از فاصله 20 کیلومتری در جاده اصفهان-حسن آب

تپه آسیاب مربوط به دوره اشکانیان - دوره ساسانیانه و در شهرستان جاجرم، بخش مرکزی، دهستان گلستان، ورودی روستای برزنه واقع شده و این اثر در تاریخ 26 اسفند 1386 با شمارهٔ ثبت 22248 به عنوان یکی از آثار ملی ایران به ثبت رسیده.

تپه قلات موت آباد مربوط به هزاره سوم قبل از میلاده و در جنوب شرقی پیرانشهر واقع شده و این اثر در تاریخ 16 دی 1345 با شمارهٔ ثبت 611 به عنوان یکی از آثار ملی ایران به ثبت رسیده.

تپه مافین آباد مربوط به هزاره 5 و 4 قبل از میلاده و در اسلامشهر، جنوب شهرک قائمیه واقع شده. این اثر در تاریخ 3 اسفند 1377 با شمارهٔ ثبت 2235 به عنوان یکی از آثار ملی ایران به ثبت رسیده.