موسیقی بخشی جز جدایی ناپذیر تاریخ و فرهنگ خراسان است

ایسنا/ براساس آخرین خبرهای بدست آمده، موسیقی بخشی جز جدایی ناپذیر تاریخ و فرهنگ خراسان است.

میراث فرهنگی ناملموس از جمله ترانه، موسیقی، صنایع دستی و ... تولیدات و فرآیندهای فرهنگی هستند که با گذشت زمان و از نسل های پیشین باقی مانده اند؛ این موارد شکلهایی از فرهنگ هستند که قابلیت ثبت و ضبط دارند اما ملموس و فیزیکی نیستند.

گفته می شود که ایرانیان اولین انسانهایی بوده اند که برای موسیقی نوعی خط الفبایی ابداع کرده بودند و همین امر نشان دهنده این است که هنر موسیقی ایران عمری به بلندای تاریخ این سرزمین کهن دارد. استفاده ایرانیان از 3 نوع موسیقی آیینی، بزمی و رزمی در جشن های تاریخی و ملی نشان از جامع بودن این هنر در ایران دارد.

جامع بودن هنر موسیقی در ایران از آنجایی مشخص می شود که با بررسی علم موسیقی در گذشته های دور بخش بزرگی از آسیای میانه، افغانستان، پاکستان، جمهوری آذربایجان، ارمنستان، ترکیه و یونان متاثر از موسیقی ایرانی بوده است.

«نوای سنتی بخشی های خراسان» یکی از آثار میراث معنوی ایران است که در سال 1389 توسط سازمان جهانی یونسکو به ثبت رسیده است.

موسیقی بخشی انتقال دهنده تاریخ، فرهنگ، اصول اخلاقی و مذهبی عشایر خراسان است، بگونه ای که نقش اجتماعی بخشی ها از روایت و نقل داستان پا را فراتر گذاشته، التیام بخش و پاسدار میراث فرهنگی جامعه عشایر استان خراسان محسوب می شود.

خراسان یکی از مناطق بی نظیر با جاذبه های گردشگری فراوان است که طرفداران موسیقی اصیل ایرانی را به بازدید خود فرا میخواند. چیزی که موسیقی این منطقه را از سایر موسیقی ها متمایز می کند «ساز دوتار» است که نوازنده، نواهایی لذت بخش با آن خلق می کند که در حافظه هر شنونده ای تا ابد ماندگار می شود. دوتار بخشی ها مفاهیم عمیقی در خود نهفته دارد و هر سیم تار به روایت داستانی می پردازد. گفته می شود 2 تار این ساز به داستان آدم و حوا، شب و روز، بهشت و جهنم اشاره دارد.

مردم خراسان معتقدند که هنرمند بخشی باید تمام مهارتهای لازم برای ساخت دوتار، اجرای موسیقی، آواز خواندن، بداهه سرایی، قصه گویی و شعرسرایی را داشته باشد و تنها خواننده یا نوازنده بودن فردی را هنرمند بخشی نخواهد کرد.

مردم همچنین معتقدند نوازنده و خواننده بخشی باید تمامی موارد لازم برای موقعیت بالای هنری، روحانی و عرفانی را داشته باشد، چرا که به عقیده آنها خداوند چنین هدیه ای را به هنرمند بخشیده است.

نوازندگان و خوانندگان شمال خراسان شامل 3 گروه عاشق ها، بخشی ها و لوطی ها می شوند که با نواختن سازهایی چون کمانچه، دوتار، دهل، سرنا، قوشمه و نی متناسب با هر رویداد تاریخی یا فرهنگی آهنگی می سازند که از جمله آنها میتوان به «الله مزار» اشاره کرد که به هنگام حمله دشمن سروده و نواخته شد.

این موسیقی شگفت انگیز که از طریق آموزش های استاد به شاگرد منتقل می شود، در گذشته تنها توسط مردان خانواده نواخته میشد اما در آموزش های امروزی هر 2 گروه زنان و مردان نقش مهمی را در نواختن موسیقی سنتی خراسان ایفا می کنند.

به گفته یونسکو، موسیقی بخشی احساس تداوم و هویت فرهنگ جمعی را در میان جوامع خراسان منتقل کرده و بخش جدایی ناپذیر تاریخ، فرهنگ و مذهب خراسان است.