مهارت ساختن و نواختن عود به طور مشترک به نام ایران و سوریه در یونسکو ثبت شد

ایسنا/ براساس آخرین خبرهای بدست رسیده، مهارت ساختن و نواختن عود به طور مشترک به نام ایران و سوریه در یونسکو ثبت شد.

این ساز در هفدهمین نشست کمیته بین دولت ها برای پاسداری از میراث فرهنگی ناملموس به رای گذاشته شد و به عنوان هجدهمین میراث ناملموس ایران به صورت مشترک با سوریه در یونسکو ثبت جهانی شد.

ایران همزمان که پرونده عود را در سال 1397 به صورت ملی ثبت کرد، برای ثبت جهانی آن با عنوان «مهارت ساختن و نواختن عود» با برخی کشورهای همسایه رایزنی کرد و در نهایت این پرونده را مشترک با سوریه به یونسکو ارائه کرد که در پانزدهمین اجلاس کمیته میراث جهانی ناملموس سال 1399 ریفر شد.

برخی کارشناسان مطلع از دلایل پذیرفته نشدن پرونده عود گفته بودند: تهیه این پرونده با مشارکت سوریه و بدون در نظر گرفتن دیگر کشورهای عربی که عود در آنها رواج دارد، اقدامی خطا بود. این پرونده توسط کسانی تهیه شد که پرونده کمانچه را تهیه کرده بودند. این که پرونده کمانچه از نظر کارشناسی، پرونده موفقی بود و در فهرست یونسکو ثبت شد و به همین دلیل هم انتظار می رفت که عود نیز در فهرست ناملموس یونسکو جهانی شود.

در شرح ساز عود در یونسکو آمد: عود یک ساز زهی زخمه ای با بیش از 1500 سال حضور در منطقه مورد اشاره است. این ساز مانند بسیاری دیگر از سازهای زخمه ای روی پای نوازنده قرار میگیرد و نوازنده با یک دست انگشت گذاری روی وترها و با دست دیگر به نواختن مضراب می پردازد. کاسه طنینی این ساز گلابی شکل و نسبتا بزرگ و دسته آن معمولا کوتاه و فاقد دستان بندی است. بطوریکه وترها بیشتر روی کاسه طنینی امتداد دارند. صفحه چوبی طنینی این ساز مشبک است.

این شبکه ها که معمولا نقش مایه های اسلیمی دارند، علاوه بر انتقال صدای کاسه ساز، نقش تزئینی را نیز ایفا می کنند. بیشتر انواع این ساز 10 سیمه است که به صورت جفت بسته می شوند. صدای این ساز در محدوده صوتی بم و باریتون است و امکان تولید اسواد ملودیک و هارمونیک در آن فراهم است و در تک نوازی و گروه نوازی بکار می رود.

گستره جغرافیایی این ساز در ایران به خوزستان، بوشهر، هرمزگان، تهران، کردستان و برخی شهرهای بزرگ مانند شیراز اصفهان، تبریز و مشهد می رسد.

خوارزمی در «مفاتیح العلوم» نام این ساز را بربط آورده و گفته که در اصل «بربت» است، به معنی سینه بت (مرغابی)، چرا که ظاهر آن شبیه به سینه و گردن مرغابی هست.