چالشهایی که فعالان حوزه فرهنگ و هنر به ویژه صنایع دستی با آنها مواجه هستند

ایسنا/ این خبر پیرامون چالشهایی که فعالان حوزه فرهنگ و هنر به ویژه صنایع دستی با آنها مواجه هستند، برای شما نگارش گشت.

غلامعلی فیض اللهی، هنرمند میناکاری نصف جهان اظهار کرد: حضور نداشتن گردشگر، چالشی است که اکنون صنایع دستی ایران با آن مواجه است. معتقدم صنایع دستی و گردشگری مانند آب و ماهی هستند و وابستگی زیادی به هم دارند. یکی از منابع درآمد کشورهایی مانند فرانسه، آمریکا، چین و هند، گردشگری است و از آن به عنوان یک صنعت یاد می کنند، زیرا درآمدزایی خوبی دارد.

او پیرامون چالشهایی که فعالان حوزه فرهنگ و هنر به ویژه صنایع دستی با آنها مواجه هستند، ادامه داد: به دلیل سیاست گذاری های اشتباه، تحریم ها و ایران ستیزی گردشگران کمی به کشور ما سفر می کنند. بحث ایران هراسی جدا است، ولی اینکه مسئولان در زمینه صنایع دستی زیرساختی آماده و اقدامی نکرده اند، بحثی دیگر است.

این میناکار پیشکسوت اصفهانی بیان کرد: حدود یک سال پیش، تجربه 50 ساله خود در زمینه صنایع دستی را در قالب پنج پیشنهاد برای وزیر میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری مطرح کردم تا قدم مثبتی در حوزه رشد و توسعه صنایع دستی باشد. یکی از پیشنهادها این بود که با توجه به شرایط اقتصادی نیاز است صنایع دستی را از کشور خارج کنیم و با توجه به اینکه در کشورهای مختلف، سفارت خانه ها، خانه های فرهنگی و رایزن فرهنگی داریم، محلی را در اختیار هنرمندان قرار دهند تا با کمترین هزینه، هنر آن هنرمند در آن کشور عرضه شود.

فیض اللهی درباره حسن این پیشنهاد گفت: اگر این پیشنهاد عملی شود علاوه بر آشنایی با بازار هدف، ارزآوری نیز خواهیم داشت. زمانی که ارزآوری داشته باشیم، این صنعت قابلیت رشد خواهد داشت.

او اظهار کرد: پیشنهاد دیگر، فراهم کردن امکانات و زمینه برای حضور گردشگر بود. باید توجه داشت که اگر گردشگری ناراضی از کشور برود، باعث می شود 22 نفر را از سفر به آن مقصد منصرف کند و اگر راضی بازگردد، شش نفر را ترغیب به سفر به آن ناحیه می کند. پس باید زیرساخت های لازم را از قبل آماده کنیم. برای مثال، بیشتر گردشگران از وضعیت سرویس های بهداشتی راضی نیستند یا در زمینه صنایع دستی، مواد اولیه مورد نیاز باید با قیمت مناسب تری در اختیار هنرمند قرار گیرد.

این میناکار بیان کرد: یکی از مشکلات بزرگ میناکاری، قلم زنی و فیروزه کوبی گران بودن قیمت مواد اولیه است. در گذشته، حمایت هایی از سوی دولت میشد، اما اکنون این کمک وجود ندارد و باعث بالا رفتن قیمت می شود. پیشنهاد من این بود که مواد اولیه با قیمت کمتری در اختیار هنرمندان قرار گیرد و از مالیات آنها کم شود.

فیض اللهی با بیان اینکه باید از فرصت ها استفاده کنیم، گفت: تا چند سال آینده، با رکود بزرگی در زمینه گردشگری تاریخی مواجه خواهیم شد، زیرا گردشگری مجازی در حال اوج گرفتن است و کشورهایی مانند ایران در این زمینه بسیار آسیب پذیرند. تا زمانی که فرصت داریم و گردشگری مجازی جایگزین گردشگری تاریخی نشده است، باید امکاناتی را برای گردشگران فراهم کنیم که به ایران بیایند.

او افزود: در گذشته، دولت بیشتر از صنایع دستی به عنوان هدیه استفاده میکرد، اما چندین سال است که این گونه نیست و این تاثیر زیادی بر خرید و فروش صنایع دستی داشته است. ما در کشور با صنایع دستی بی کیفیت و کم کیفیت مواجهیم، چون تهیه و تولید صنایع دستی با کیفیت به مواد اولیه گران تر نیاز دارد که باعث بالا رفتن قیمت تمام شده می شود، اما از آنجا که قدرت خرید مردم کاهش یافته است، به این سمت سوق پیدا کرده اند که ضربه جبران ناپذیری به بدنه صنایع دستی و هنر ایران وارد خواهد کرد.

این میناکار اصفهانی اظهار کرد: دولت باید امکاناتی را به هنرمندان اختصاص دهد، هنرمندان قبلاً توسط دولت بیمه می شدند، اما اکنون به دلیل کمبود بودجه، این کار با محدودیت هایی مواجه است. نیاز است اتاق های فکر تشکیل شود که هم از تجربه های فعالان در این زمینه و هم کسانی که از نظر علمی در دانشگاه ها هستند، استفاده شود تا چاره ای در زمینه صنایع دستی و به ویژه گردشگری انجام دهند. با این رویه، بسیاری از کارگاه های صنایع دستی تعطیل خواهند شد.

فیض اللهی گفت: برای عید امسال با رکود شدیدی مواجه خواهیم بود، زیرا علاوه بر وضعیت بد اقتصادی، عید امسال با ماه مبارک رمضان متقارن شده است که باعث کاهش تعداد مسافران خواهد شد.

او درباره اینکه چه میزان از این چالش ها با مطرح شدن در مجلس شورای اسلامی قابل حل شدن است؟ بیان کرد: وزیر در آن زمان، از پنج پیشنهاد مطرح شده استقبال زیادی کرد، اما پس از یک سال که دوباره دیداری داشتم، هیچ اتفاقی نیفتاده بود. یکی دیگر از پیشنهادهای من این بود که خانه های تاریخی را که اداره کل میراث فرهنگی و شهرداری بودجه لازم برای خریدن آنها ندارند و مالکان آنها که اجازه ساخت و ساز ندارند، توسط فراخوان و جذب سرمایه گذار بازسازی و بهسازی کنند و به صورت رایگان در اختیار هنرمندان قرار دهند تا اشتغال زایی انجام شود و پس از چند سال، آن سرمایه به دست صاحبانش بازگردد.

این دانش آموخته جغرافیا و برنامه ریزی گردشگری با بیان اینکه اگر این اقدامات انجام شود و اتاق فکری وجود داشته باشد که راه درستی را طی کنیم، به درآمد خوبی خواهیم رسید، گفت: من با سفرهایی که به کشورهای مختلف داشتم، متوجه استقبال خوبی شدم، به طوری که در روز دوم یا سوم نمایشگاه، آثار من به فروش می رفت. اگر قیمت معقولی اعلام شود، آثار به خوبی فروخته خواهد شد.

فیض اللهی با اشاره به اینکه باید بازار هدف را شناسایی کنیم، افزود: اگر با مطالعه پیش برویم، موفق خواهیم بود. برای مثال، کشور چین بازار هدف را شناسایی می کند، در سفری که به چین داشتم، یکی از صنایع دستی چین که در اصفهان پیدا می شود، در آنجا نبود، زیرا ایران و سلیقه ایرانی را مطالعه کرده و همان را تولید کرده بودند.

او برای بازگشت به هویت اصلی اصفهان پیشنهاد کرد که بسیاری از فعالیت های تحقیقاتی هنگامی که به پایان نامه تبدیل می شوند، در قفسه قرار می گیرند و عملی نمی شوند، اصل این است که این مسائل اجرایی شوند. مسئولان و دولتمردان ما می دانند که حضور گردشگر خیلی خوب است و من بارها گفته ام که گردشگر را باید به عنوان یک فرصت قلمداد کرد، نه تهدید.

این دانش آموخته حقوق ادامه داد: در نمایشگاهی که در سن پترزبورگ (روسیه) برگزار کردم، ایران و اصفهان را نمی شناختند که خیلی بد است. در بسیاری از نمایشگاه هایی که برگزار می شود، ایران حضور ندارد. در بعضی کشورها تعجب می کردند که این طرح ها با دست کشیده می شوند.

فیض اللهی اظهار کرد: رسانه ها و صدا و سیما باید کمک کنند که مردم به صنایع دستی علاقمند شوند. یکی از مسائل مهم در دنیای امروز تبلیغات است که دولت آن را برعهده هنرمندان گذاشته است. هنر چیزی نیست که روی پای خودش بایستد، ابتدا باید از آن حمایت شود تا بتواند روی پای خود بایستد و سپس بتوانیم درآمدزایی داشته باشیم.

او ادامه داد: یک بار به مسئولان گفتم که اگر صنایع دستی رشد و توسعه پیدا کند، ممکن است درآمد حاصل از آن با نفت مقایسه شود، زیرا ارزش افزوده بالایی دارد، اما به حمایت نیاز دارد.

این هنرمند افزود: دلیل اینکه در دوره ای صادرات صنایع دستیِ ما در اوج بود و درآمد خیلی خوبی داشت، کاربردی بودن آن بود. باید صنایع دستی تولید کنیم که کاربردی باشد. اگر صنایع دستی ما کاربردی بود، بسیاری از مردم برای جهیزیه از آن استفاده می کردند.

فیض اللهی بیان کرد: علاوه بر دولت، یکسری مسئولیت نیز برعهده هنرمندان است. هنرمندان باید فعالیت کنند، دست به دست هم دهند و به دنبال حفظ هنر باشند. صنایع دستی ما در طول این سالها تکراری بوده است در صورتی که باید علاوه بر حفظ سنت، کارهای جدیدی کنیم. اگر این موارد دست به دست هم دهند، با تبلیغات رسانه ها، انگیزه ای در مردم ایجاد می شود.

او با بیان اینکه اصفهان امکانات زیادی دارد، ولی پیشرفتی نداشته است، گفت: افرادی فکر می کنند بیشترین بودجه و بهترین امکانات برای اصفهان است در صورتی که به نظر من، اصفهان دوراندیشی و کوشش بهتری نسبت به سایرین دارد. باید کل ایران دست به دست هم دهند.

این هنرمند میناکار اظهار کرد: هرگاه صحبت از اصفهان به میان می آید، فقط درباره هنرِ آن صحبت می شود، اما اینکه در این راستا چه اقداماتی انجام شده است، مطرح نمی شود. اینکه پتانسیل های اصفهان بازدهی نداشته باشد، فایده ای ندارد.

فیض اللهی اضافه کرد: یک بار به یکی از نمایندگان مجلس گفتم شما چند دوره نماینده بودید، ولی برای صنایع دستی چه اقداماتی انجام دادید؟ اما او ناراحت شد و از من گلایه کرد. در صورتی که چندین دوره در مجلس بود و با من در پژوهشکده همکاری داشت. برخی نمایندگان در مجلس فقط قول می دهند و وقتی جلسه ای باشد، می گویند قصد انجام چه کارهایی را دارند، در حالی که در دوره های قبلی نیز همین موارد را گفته اند. اگر ما یک درصد هم پا به عرصه عمل بگذاریم، فکر میکنم بسیاری از مشکلات قابل حل است. صنایع دستی در صورتی به موفقیت دست پیدا می کند که از حرف به عمل برسیم.