تنگ چوگان یکی از جاذبه های دیدنی استان فارس به شمار می رود

ایسنا/ براساس آخرین اخبار و گزارش های منتشر شده، تنگ چوگان یکی از جاذبه های دیدنی استان فارس به شمار می رود.

این تنگه در 23 کیلومتری شهر کازرون و روبروی شهر باستانی بیشاپور واقع شده و رودخانه شاپور در جهت شمال شرقی به جنوب غربی در میان آن روان است.

همچنین این تنگ طبیعی و تاریخی در کنار ویرانه های شهر تاریخی بیشاپور قرار دارد و دارای 3 روستا است که عبارتند از روستای تنگ چوگان بالا، تنگ چوگان پایین، تنگ چوگان وسطا. کوه شاپور مشرف بر روستای تنگ چوگان وسطا است، اما راه اصلی برای رسیدن به غار از تنگه چوگان علیا (روستای کشکولی) میگذرد.

تنگ چوگان در دل خود گنجینه ای بی نظیر از آثار و حجاری های دوره ساسانیان را جای داده و به همراه طاق بستان در کرمانشاه و نقش رستم و نقش رجب در نزدیکی تخت جمشید یکی از محوطه های تاریخی باارزش آن دوره به شمار می آید.

این دره علاوه بر 6 نقش برجسته مربوط به شاپور اول و بهرام اول و دوم، مجسمه عظیمی از شاپور اول به ارتفاع 6 متر را در غار شاپور که در ارتفاعی نزدیک به 800 متر از بستر رودخانه قرار دارد، در خود جای داده است.

نقش برجسته های این تنگه نسبت به سایر نقوش دوره ساسانی بزرگتر و شلوغ تر هستند، به گونه ای که 3 تا از این نقش برجسته ها بیش از 30 متر مربع مساحت داشته و در هر کدام نقش پیکر بیش از 30 نفر تراشیده شده است که تنها نقش برجسته صحنه شکار خسرو پرویز در طاق بستان کرمانشاه با آنها قابل قیاس است.

در این تنگه 6 نقش برجسته کنده شده است که تقریباً همگی نزدیک به ورودی آن و در فاصله ای کمتر از 500 متر از شهر باستانی بیشابور قرار دارند. اگر از سمت بیشابور به این تنگه وارد شوید، 4 عدد از این نقش برجسته ها در شمال و سمت چپ و دوتای دیگر در جنوب و سمت راست قرار دارند. اولین نقش برجسته که بزرگترین و شلوغ ترین نقش برجسته در بین دیگران است، نقشی مربوط به جشن پیروزی شاپور اول بر امپراطوری روم است.

شاپور طی دوران 30 ساله فرمانروایی بر ایران (از 241 تا 271 میلادی) دوبار با امپراطوری روم وارد جنگ شد. در پایان اولین نبرد گردیانوس، امپراتور روم در اثر شورش فرمانده گارد خود، فیلیپ معروف به عرب کشته شد و فیلیپ برای استقرار پایه های حکومت خود به سرعت پیشنهاد صلحی به همراه قبول پرداخت غرامت و واگذاری ارمنستان به ایران را مطرح کرد.

سالها بعد با به قدرت رسیدن والریانوس در روم، برای جبران شکست های قبلی مجدداً به ایران حمله کرد که این بار هم به دنبال شکست ارتش روم، والریانوس به همراه 70 هزار نفر از صاحب منصبان و لشکریانش به اسارت شاپور درآمدند.

در ایران نیز شاپور در مراسمی که در پایتخت ایران، شهر تیسفون برگزار کرد، در حضور والریانوس و ژنرال هایش ایران را خورشید گیتی تاب و تنها ابرقدرت دنیا خواند و دستور داد تا نقش این پیروزی را در محل های متعددی بر کوه حک کنند. معروف ترین این نقش برجسته ها در نقش رستم و بزرگترین و باشکوه ترین هایشان در تنگ چوگان قرار دارند. در اولین نقش برجسته شاپور اول در مرکز نقش و سوار بر اسب به تصویر کشیده شده است.

جنازه گردیانوس در زیر پاهای اسب شاپور افتاده و دستان والریان به نشانه اسارت در دست شاپور قرار دارد. فیلیپ نیز در جلوی اسب شاپور زانو زده و تقاضای صلح دارد. افسران و نظامیان ایرانی در 5 ردیف سوار بر اسب در پشت سر شاپور قرار دارند و سربازان و صاحب منصبان رومی نیز در 5 ردیف در جلوی شاپور در حال حمل هدایا و پیشکش هایی برای او دیده می شوند. در این نقش برجسته 115 پیکر دیده می شود که از این نظر رکورددار نقش برجسته های ایرانی به شمار می آید. دومین نقش برجسته مربوط به پیروزی بهرام دوم بر اعراب بیابانگرد است.

در این نقش برجسته بهرام سوار بر اسب در سمت چپ نقش قرار داشته و اعراب در حال راهنمایی توسط سرداران ایرانی به منظور پیشکش اسب و شتر در مقابل او دیده می شوند. سومین نقش برجسته که کامل ترین و زیباترین نقش برجسته زمان ساسانی بشمار می آید، مراسم دریافت فر ایزدی (حلقه شهریاری) توسط بهرام اول از اهورامزدا را به تصویر کشیده است.

حکاکی این نقش برجسته بسیار هنرمندانه بوده و چین و چروک ها و حرکت لباس و…همگی بسیار زیبا نشان داده شده اند. همه چیز در این نقش به شکل حیرت انگیزی تناسب دارد. حتی جزئیات فیزیکی اسب و رگ های روی پای اسب نیز مشخص شده است.

نقش برجسته چهارم صحنه پیروزی بهرام دوم بر یاغیان را به تصویر کشیده است. در این نقش پادشاه در مرکز نقش نشسته بر تخت و به صورت روبرو به تصویر کشیده شده است، در حالی که در سمت راست او سربازان و سرداران ایرانی به احترام ایستاده و اسرا و یاغیان در سمت چپ توسط سربازان ساسانی به حضور شاه آورده می شوند. نقش برجسته پنجم که در سمت راست تنگه واقع شده و سالم ترین نقش برجسته در میان نقوش 6 گانه است نیز به پیروزی شاپور بر دولت روم اختصاص دارد.

ششمین و آخرین نقش برجسته که آن هم در سمت راست تنگه و دقیقاً در کنار جاده واقع شده است، متاسفانه بیشترین آسیب را در طی زمان دیده و قسمتهای بالای آن تقریباً از بین رفته است. در این نقش برجسته مراسم دریافت فر ایزدی (حلقه شهریاری) توسط شاپور اول از اهورامزدا و همچنین پیروزی وی در جنگ با رومیان به تصویر کشیده شده است.

در این نقش، زیر سم اسب مظهر اهورامزدا، اهریمن و زیر پای اسب شاپور، گردیانوس، امپراطور کشته شده لگدمال می شوند. فیلیپ نیز طبق معمول جلوی اسب شاه زانو زده و تقاضای صلح و بخشش دارد.

از شیراز به سمت قائمیه پیش بروید و پس از رسیدن به قائمیه، جاده قائمیه کازرون را پیش بگیرید. پس از حدود هشت کیلومتر به تنگ چوگان خواهید رسید. فاصله شیراز تا تنگ چوگان حدود 130 کیلومتر است.

از کازرون به سمت قائمیه پیش بروید؛ پس از طی حدود 20 کیلومتر به تنگ چوگان می رسید. این مسیر مسیر اصلی به شمار می آید.

در تمامی روزهای سال می توانید از تنگ چوگان دیدن کنید اما این تنگه در اسفند بسیار سرسبز و زیبا است. همچنین بازدید از تنگ چوگان رایگان است. در این محل پارکینگ برای پارک ماشین وجود دارد.

تنگ چوگان در 15 دی سال 1310 هجری شمسی به شماره 158 در فهرست آثار ملی به ثبت رسیده است.