موزه شهرداری اصفهان یک موزه شهری و روایت محور است

ایسنا/ براساس آخرین خبر و گزارش های منتشر شده، موزه شهرداری اصفهان یک موزه شهری و روایت محور است.

محمدعلی صرامی، مدیر پروژه ایجاد موزه شهرداری اصفهان در عمارت باغ زرشک توضیح داد: با شکل گیری شهرداری پس از انقلاب مشروطه، این نهاد همواره به عنوان یکی از تاثیرگذارترین نهادها در تحولات شهری مطرح بوده است، آنچنانکه همراه با فعالیتش در این دوره ی نزدیک به 120 ساله شاهد تغییرات عمده ای در کالبد و مناسبت اجتماعی اصفهان هستیم. با این وجود تا کنون زمینه و زیرساخت لازم برای بررسی این تحولات و نقش شهرداری در مسیر آن وجود نداشته است. فضایی که در آن شهرداری با ارائه سوابق و عملکردش بتواند با گفت و گوهایی پیرامون شهر، مدیریت شهری را از ساحت فضاهای اجتماعی به یک فضای علمی با مشارکت شهروندان انتقال دهد.

این مهمترین دلیلی است که ضرورت ایجاد موزه شهرداری را قابل دفاع می کند و در این دوره، نگاه فرهنگی شهردار محترم باعث شد چنین ضرورتی تبدیل به یک پروژه اجرایی شود.

او افزود: طی این سالها همواره کمبود چنین فضایی احساس شده ولی ایده و نقشه جامعی برای جبران آن کمبود طراحی نشده است، البته شهرداری اصفهان در دهه هفتاد شمسی نمایشگاه نصف جهان را در همین راستا با کارکرد عملیاتهای عمرانی ایجاد کرد که پس از آن به تناوب توسط شهرداران وقت فعال شد؛ اما همچنان فاقد یک زمینه دایم برای ارائه درست و معرفی عملکردش بود. مجموعه شهرداری در حال حاضر به این نتیجه رسیده که با استفاده از اسناد و مدارک 120 ساله که در منابع مختلف و مخصوصا بایگانی خود محفوظ مانده در قالب نهادی به نام موزه به حافظه شهر، شهروندان و مدیریت شهری رجوع نماید و با یک روایت چند جانبه زمینه گفت و گو و مشارکت را فراهم کند.

صرامی با اشاره به انواع تقسیم بندی موزه ها در قالب موزه های کالبدی، موضوعی یا اثر محور اضافه کرد: این موزه به عنوان یک موزه ی موضوع محور تاریخی تعریف می شود که تلاش می کند به دور از شی محوری تاریخ تحولات مدیریت شهری اصفهان را در معرض بحث و گفت و گو قرار دهد. وی اضافه کرد: سطح موزه نیز با توجه به حوزه عملکردی رده بندی موزه های تعریف شده در سازمان میراث فرهنگی یک موزه محلی شناخته می شود. در حال حاضر چنین موزه ای با این موضوع و رویکرد در شهرداری های ایران وجود ندارد، هر چند شهرداری های شهرهای تبریز و اردبیل اقدام به راه اندازی موزه شهرداری کرده اند اما به نظر می رسد هدف ایشان بیشتر ارائه سوابق و عملکردشان باشد تا سیر توسعه و تحولات شهری.

مدیر پروژه موزه شهرداری اصفهان ایجاد توسعه حافظه سازمان شهرداری را یکی دیگر از مهمترین اهداف مدیریت شهری در مسیر ایجاد این موزه دانست و بیان کرد: نگهداری دقیق اسناد و مدارک مدیریت شهری به شکل گیری حافظه سازمانی در مدیریت شهری منتج می شود. همچنین زندگی پرشتاب امروزی باعث شده شهروندان ارتباط لازم را با شهرشان نداشته باشند و تاسیس چنین موزه ای می تواند با کمک به شناخت بهتر آنها از شهر، حس تعلقشان نسبت به آن را افزایش دهد.

او قرار گرفتن شهرداری در معرض نقد و ارزیابی و قدم گذاشتن در مسیر نیک نامی هدف دیگری دانست که می تواند به عنوان چشم اندازی برای آینده مدیریت شهر اصفهان در موزه شهرداری در نظر قرار گیرد تا با ارائه خواسته ها، دلایل، فعالیتها، اهداف و نتایجی که بدست آورده ارتباط موثر و قابل اطمینان تری با شهروندان ایجاد کند

صرامی پیرامون اینکه موزه شهرداری اصفهان یک موزه شهری و روایت محور است، گفت: در واقع شهرداری برای ارائه اقداماتش می تواند خودش را در یک اتاق شیشه ای قرار دهد تا امکان نظارت و ارزیابی بر عملکردش فراهم باشد. بنابراین در کنار شهروندان، متخصصین حوزه های شهری و گردشگران، مدیران شهری نیز یکی دیگر از مهمترین مخاطبان چنین موزه ای هستند. چه مدیرانی که قبلاً بر مسند کار بوده اند و چه کسانی که در حال حاضر در بدنه مدیریت شهری حضور دارند، از دریچه چنین موزه ای می توانند نتیجه عملکرد خود را دقیق تر ارزیابی و رصد کنند. اگر موزه در ارائه اقداماتش به چنین مرحله ای برسد می توانیم ادعا کنیم یکی از اهداف مهم شهرداری محقق می شود.

این مدیر فرهنگی ایجاد بستری برای ارتباطات بین المللی را آخرین هدفی دانست که با تاسیس این موزه میتوان به تحقق آن امیدوار بود: به همان اندازه که ما زمینه ای برای ارائه فعالیتهای شهرداری نداریم، بستر مناسب و جامعی نیز برای معرفی اصفهان به دیگران نداریم. در واقع شهرداری اصفهان می تواند با توجه به ویژگی های تاریخی، فرهنگی و پیوند خواهر خواندگی این شهر با دیگر شهرهای مشابه دنیا و ایجاد زیرساختهای لازم، امکانی بهتر و در شان برای آشناسازی بیشتر شهرهای پر ریشه از اصفهان در عرصه بین الملل فراهم کند.

او با اشاره به موقعیت مکانی این موزه گفت: مناسب ترین مکانی که در شرایط فعلی برای تاسیس این موزه در نظر گرفته شده عمارت باغ زرشک است. اهمیت این ساختمان از لحاظ تاریخی تاسیس همزمانش با دوران تحول شهری اصفهان پس از مشروطه و شکل گیری شهرداری است. با این نگاه گزینه ی مناسبی برای انتخاب موزه و روایت آن به نظر می رسد. این عمارت در خیابان چهار باغ بالا به عنوان ساختمان اداری سابق کارخانه صنایع پشم در 2 طبقه با زیربنای 1200 متر مربع ساخته شده است و در حال حاضر نزدیک به 5500 مترمربع عرصه دارد که علاوه بر ساختمان عرصه این مکان نیز به پیشنهاد مدیریت شهری برای طراحی موزه پیش بینی شده است.

صرامی با بیان تقسیم رویکردهای موزه شهرداری به دو بخش ادامه داد: رویکردهای فناورانه و رویداد محور برای این موزه تعیین شده است، چرا که اولا با تعاریف جدید موزه، مهمترین مسئله ای که چالش موزه ها در دهه های اخیر شده تبدیل آنها به گورستان اشیا است. به نظر می رسد یکی از مهمترین راهبردها می تواند رویداد محوری آنها باشد، چرا که با پویایی فضا عملا امکان ایستایی از آن سلب خواهد شد و دوم آنکه با توجه به موضوع موزه و کالبد میراثی آن ما ناگزیر به انتخاب روش های غیر ثابت برای ارائه و استفاده حداکثری از منابع دیجیتال، تجهیزات نوین و فناورانه خواهیم بود.

مدیر پروژه موزه شهرداری اصفهان همچنین این موزه را یک موزه شهری و روایت محور دانست و اضافه کرد: همجواری عمارت باغ زرشک با محور تاریخی چهار باغ بالا ظرفیت ویژه ای ایجاد می کند تا یک فضای شهری با عملکرد فرهنگی ایجاد گردد.

او با تاکید بر تبدیل موزه ها به فضاهای موثر و خانواده محور شهری بیان کرد: موزه ها تلاش می کنند با توجه به ماموریت هایی که برایشان تعریف شده ارتباط موثرتری با عموم برقرار کرده و مخاطب را بیشتر درگیر فعالیت ها و اهدافشان کنند. در این راستا روایت، نقش تعیین کننده دارد، چرا که هر موزه ای با انتخاب یک سناریوی مناسب می تواند بر مخاطب خود تاثیر و سپس اقدام به مخاطب سازی کند. به نظر می رسد اسناد و عکس های مدیریت شهری این جذابیت را دارند که با انتخاب یک سناریوی تاثیرگذار در جذب حداکثری اقشار مختلف شهری موفق شوند.

صرامی سپس با اشاره به اینکه اداره کل ارتباطات و امور بین الملل مناسب ترین فضا از نظر ساختار اداری است تا موزه شهرداری ذیل آن قرار بگیرد، ادامه داد: همانطور که عرض کردم ضرورت اصلی راه اندازی این نهاد ایجاد بستری برای ارائه سوابق و عملکرد شهرداری است که در آن بتوان با گفت و گوهایی پیرامون شهر، مدیریت شهری را از ساحت فضاهای اجتماعی به یک فضای علمی با مشارکت شهر انتقال داد. بنابراین اداره کل ارتباطات و امور بین الملل مناسب ترین انتخاب در این زمینه با توجه به ماموریت هایش به نظر می رسد.

مدیر پروژه موزه شهرداری فرآیند طراحی این موزه را نیازمند همکاری تخصص های مختلف دانست و افزود: دست کم باید از تخصص هایی چون موزه داری، معماری، شهرسازی، معماری داخلی، امور فرهنگی پژوهشی، باستان شناسی، تاریخ، پژوهش هنر، سناریست یا کارگردان هنری در فرآیند طراحی موزه استفاده کرد. تعریف برنامه همکاری موثر و مفید بین این رشته ها به ویژه وقتی قرار است در بافت تاریخی شهر یعنی در همسایگی چهار باغ و عمارتی واجد ارزش های کالبدی و تاریخی با انبوهی از سرمایه های فرهنگی همجوارش دست به تغییرات بزنیم موضوع بسیار حساسی است که هر گونه اشتباهی در آن، نتایج غیر قابل جبرانی برای شهر خواهد داشت.

لذا برای این پروژه تلاش کردیم ضمن پیشبرد سریع طرح در تعریف فرآیند آن احتیاط حداکثری داشته باشیم.

او پیرامون اینکه موزه شهرداری اصفهان یک موزه شهری و روایت محور است، ادامه داد: همانطور که مطلع اید، برای تاسیس هر موزه ای در اولین اقدام به دو بخش مطالعه نیاز است: طرح محتوایی و طراحی کالبد یا معماری. اما این بار به جای واگذاری این دو بخش به یک مشاور در ابتدا اقدام به تهیه بخش های اصلی طرح محتوایی کردیم و سپس با انتخاب طراح معمار در تلاشیم بین این دو بخش هماهنگی های لازم ایجاد شود. دقیق تر بگویم؛ در بخش اول یا طرح محتوایی با تشکیل شورای راهبردی اهداف، چشم انداز و ضرورت ایجاد موزه با توجه به شرایط فرهنگی، تاریخی، سیاسی، اجتماعی تهیه گردید.

بر این اساس با بررسی نمونه های مشابه توجیهات محتوایی برای مکان پیشنهادی آماده و مقرر گردید فضاهای نمایشگاهی موزه به دو بخش گالری های ثابت و غیر دائم تقسیم گردد. بنابراین سه سند مطالعاتی به عنوان اسناد بالادستی طراحی معماری به شرح آماده گردید تا در زمان لازم در اختیار طراحان معمار قرار گیرد.

صرامی ادامه داد: روایت موزه با استفاده از پیشینه مکان، اسناد، تاریخ شفاهی و مکتوب شهرداری، اشیا شکل گرفت. این روایت با ایجاد انسجام بین عناصر مذکور به عنوان سناریوی پیشنهادی برای گالری دائم موزه تهیه گردید. بر این اساس در گالری غیر دائم (موقت) به صورت دوره ای و بر اساس مسائل، مشکلات، راهکارها و اقدامات مدیریت شهری رویدادهای مرتبط برگزار خواهد شد.

او بیان کرد: شناسنامه سازی و شکل گیری حافظه تاریخی و سازمانی120 ساله شهرداری به وسیله کلیه اسناد و مدارک شهرداری اصفهان برای تشکیل گنجینه موزه. منابع اصلی این گنجینه عبارتند از اسناد تاریخی، نقشه های شهری، توافقنامه های بین المللی، گزارش ها، تحقیقات، فیلم ها و عکس های شهری. مجموعه این اسناد (شامل مدارک بایگانی شهرداری و گنجینه اسناد ملی) که بالغ بر بیش از 50 هزار سند فیزیکی است مقرر شده بعد از گردآوری کامل و دیجیتال سازی بر روی سامانه های الکترونیکی موزه شامل پورتال موزه شهرداری اصفهان و آرشیو اسناد و مدارک موزه شهرداری قابل دسترس باشد.

مدیر پروژه ایجاد موزه شهرداری اصفهان اضافه کرد: آثار نمایشگاه نصف جهان شامل بخشی از وسایل و ادوات اداری و هدایای خواهر خوانده ها طبقه بندی و شناسنامه سازی شد. این آثار به عنوان سرمایه های معنوی شهرداری در فضای مناسب گنجینه نگهداری و در زمان لازم برای رویدادهای تعریف شده، استفاده خواهند شد.

صرامی تصریح کرد: در بخش دوم مطالعات که شامل طراحی معماری موزه است برای نخستین بار در شهرداری شاهد دو تجربه هستیم؛ نخست آنکه برای انتخاب مشاور معمار، از روش خرید کانسپت استفاده کردیم. در ابتدا حدود 30 گروه/ دفتر طراحی با معیارهای؛ الف) تجربه مطالعات نظری یا پروژه های اجرایی در کالبد و بافت تاریخی، ب) زیست در اصفهان و ج) اعتبار ملی به واسطه کسب رتبه های موثق معماری دعوت به همکاری شدند.

از میان 8 گروه/ دفتری که برای همکاری اعلام حضور کردند در نهایت با انتخاب هیات داوران 3 نفره گروه/ دفتر برای تهیه کانسپت پیشنهادی مشخص شدند. سپس با برگزاری جلسات مشترک بین ایشان و شورای راهبردی مطالعات محتوایی مورد اشاره در بالا به عنوان اصلی ترین بخش مطالعات پشتیبان موزه در اختیار ایشان قرار گرفت تا هر دو بخش محتوایی و کالبدی موزه با کمترین تعارض و بیشترین هماهنگی پیشرفت و رشد داشته باشد.

او گفت: اکنون در آستانه برپایی نمایشگاهی از آثار این سه گروه /معمار منتخب هستیم که نخستین رویداد رسمی موزه شهرداری نیز خواهد بود و در آن با ارزیابی داوران، طراح نهایی موزه مشخص خواهد شد. در این ارزیابی، دومین تجربه ای که برای بار نخست در طراحی های مدیریت شهری شاهد خواهیم بود داوری مردمی است و فرآیند قضاوت مردمی نیز در انتخاب طراح اصلی موثر خواهد بود. امیدواریم با برنامه ریزی دقیق و حضور و توجه مردم، زمینه مناسبی برای برپایی موزه و برگزاری رویدادهای دیگر فراهم شود.