ارائه توضیحاتی درباره احداث موزه فرش اراک

ایسنا/ براساس آخرین خبر و گزارش های منتشر شده، ارائه توضیحاتی درباره احداث موزه فرش اراک صورت پذیرفت.

یکی از داشته های بی مانند در اراک که این روزها در معرض از دست رفتن است، موزه فرش است؛ موزه ای که حرف ایجاد آن از سال 1392 به میان آمد، اما تا امروز و پس از گذشت 10 سال هنوز وجود خارجی پیدا نکرده است.

آذر سال 1392 و در زمان استانداری محمد حسین مقیمی در استان مرکزی بود که موضوع احداث موزه فرش اراک مطرح شد، آن زمان گفته شد که یکی از تجار فرش اراک، تصمیم به اهدای قطعاتی از فرش های بسیار خاص و نفیس خود به شهر اراک را دارد و همین امر فتح بابی برای احداث یک موزه به نام موزه فرش اراک شد.

ابراهیم حسینجانی این تاجر فرش که از وعده مسئولان امر بسیار سرمست و خرسند بود، هر آنچه از فرش هایی که در سفرهای خود به اقصی نقاط جهان جمع کرده بود، در طبق اخلاص گذاشت تا بواسطه آن موزه فرش اراک شکل گیرد، اما دریغا که امروز پس از 10 سال هنوز خبری از این موزه نیست.

پس از گذشت یک سال از اولین وعده احداث موزه فرش اراک و با وجود قولهای مساعد استاندار، شهردار و شورای شهر و مدیرکل میراث فرهنگی وقت عملا اتفاقی در این زمینه رقم نخورد و در نهایت، دی 1393 استاندار مرکزی که یکی از حامیان اصلی احداث این موزه بود، تودیع شد.

البته اهدا کننده فرش ها، برای احداث این موزه پیگیری های مستمری کرد اما نتیجه ای حاصل نشد.

هشتم آبان 1394 فرش های جمع آوری شده توسط حسینجانی در جمع تیم تهرانگردی احمد مسجد جامعی رئیس وقت شورای شهر تهران رونمایی شد و حسینجانی رسما اعلام کرد که قصد دارد سومین موزه فرش ایران را با کمک مسئولان دولتی و در زادگاهش راه اندازی کند، فرش هایی که برای خریدشان تا نیویورک و زوریخ هم رفته بود و حتی ابراز امیدواری کرد که کلنگ احداث این موزه تا 14 آبان در اراک به زمین زده شود.

14 آبان 1394 خبری نشد اما بالاخره 21 بهمن 1394 کلنگ ساخت موزه فرش شهدای ایران اسلامی در اراک با حضور آیت الله دری نجف آبادی نماینده ولی فقیه در استان مرکزی، محمدرضا کارگر مدیر کل وقت موزه های کشور و مسئولان ارشد استان در مجاورت پارک ملت اراک به زمین زده شد.

در زمان کلنگ زنی، کارگر، ارزش مادی 120 تخته فرشی که حسینجانی تصمیم به اهدای آن به موزه فرش اراک را داشت را بالغ بر 40 میلیارد تومان بیان کرد و گفت: این موزه می تواند برکات زیادی برای این استان داشته باشد و اصالت فرش این خطه از کشور را تقویت کرده و صنعت فرش بافی را بیش از پیش رونق دهد. موزه ملی فرش ایران در تهران و آستان قدس دو موزه فعال فرش در کشور هستند، موزه تبریز در حال احداث است و موزه اراک چهارمین موزه فرش کشور خواهد بود و امیدواریم احداث این موزه که شاید حدود 2 تا سه سال زمان ببرد، در کنار اقداماتی که در صنعت فرش استان انجام شده به رونق هر چه بیشتر این صنعت کمک شود.

اما کلنگ موزه فرش اراک در 21 بهمن 1394 چنان سنگین به زمین خورد که کسی توان برداشتن آن را نداشت و عملا زمانبندی 2 تا 3 ساله مدیر کل وقت موزه های کشور نیز درست از آب در نیامد.

در 24 آبان 1396 سید محمد حسینی، مدیر کل وقت میراث فرهنگی استان مرکزی در جلسه کارگروه گردشگری استان صراحتا اعلام کرد که کلنگ موزه فرش بر زمین مانده است، در زمان کلنگ زنی مقرر شد شهرداری در اقدامی مشترک در خصوص تملک زمین و احداث آن به همراه اداره کل راه و شهرسازی و استانداری مرکزی، اداره کل میراث فرهنگی را یاری رساند تا این موزه عظیم احداث شود، اما کماکان با گذشت 2 سال همچنان این زمین تملک نشده است. گرچه اداره کل میراث فرهنگی به مالک زمین مورد نظر اعلام داشته بود که حاضر است یک ملک را در اختیار آنها قرار دهد، اما مالک به علت اختلاف قیمت حاضر به این تهاتر نشد.

این صحبت های مدیر کل وقت میراث فرهنگی، زمزمه های تغییر مکان موزه را به میان آورد و عملا ساخت موزه در هاله ای از ابهام قرار گرفت و این پروژه فرهنگی، هنری، گردشگری شهر اراک مسکوت باقی ماند.

سال 98، سید علی آقازاده استاندار وقت مرکزی در این خصوص بیان کرد که اختلافات بر سر زمین باعث شده که مسئله ساخت موزه فرش اراک به نتیجه نرسد و استانداری تلاش دارد که مسئله را به نتیجه مناسب برساند.

داستان ساخت موزه فرش اراک تا امروز چهار استاندار به خود دیده، اما رنگ اجرا به خود ندیده است و با توجه به شواهد به نظر نمی رسد که فعلا خبری از ساخت این موزه باشد، چرا که به گفته اهدا کننده فرش، استاندار مرکزی و مدیر کل میراث فرهنگی پرونده معضل زمین همچنان باز است و رسما با موزه ای روبرو هستیم که مکان ندارد!

دکتر فرزاد مخلص الائمه، استاندار مرکزی پیرامون ارائه توضیحاتی درباره احداث موزه فرش اراک بیان کرد: موزه فرش اراک یک ایده ای است که سالهای سال در این شهر به عنوان قطب تولید فرش کشور و یکی از کانونهای بزرگ تجارت فرش ایران در طول 100 سال اخیر با داشتن بازار تاریخی اراک به عنوان مرکز تجارت فرش و فرش ساروق به عنوان یکی از بهترین و شاید برترین برندهای فرش به لحاظ کیفی مطرح بوده است.

وی با بیان اینکه ظرفیتهای یاد شده در حدی است که ضرورت شکل گیری موزه فرش اراک را نشان داد و حتی دانشکده فرش نیز در این استان تشکیل شد، گفت: با وجود آنکه بازار تولید و فروش فرش ایرانی بنا به دلایل متعددی در طول سالهای اخیر ضعیف شده است، اما ایده احداث موزه فرش اراک از حدود 10 سال پیش توسط یکی از تجار صاحب نام اراکی که قصد دارد فرش های ایرانی که از سراسر جهان جمع آوری کرده را به این شهر اهدا کند، مطرح شد.

مخلص الائمه پیرامون ارائه توضیحاتی درباره احداث موزه فرش اراک تصریح کرد: اواخر سال 1394 کلنگ احداث موزه در نزدیکی بیمارستان ولیعصر و پارک ملت به زمین زده شد، اما این پروژه مشترک بین شهرداری، میراث فرهنگی و اهدا کننده فرش به صورت کامل و 100 درصدی رها شد و به دلیل در اختیار نبودن زمین، عملا ساخت موزه فرش بلاتکلیف باقی مانده است و حتی بارها این تاجر و اهدا کننده فرش، موضوع اهدای این فرش ها به سایر استانها را مطرح کرده است ولی با توجه به ارتباطات نزدیکی که با وی دارم، او را متقاعد کردم که فعلا از اهدای فرش به استان دیگر منصرف شود تا مکان مناسبی برای احداث موزه در اراک انتخاب کنیم.

استاندار مرکزی با بیان اینکه فرش های اهدایی تعداد بالایی است و احتمال می دهم که به لحاظ مادی، ارزشی بیش از 500 میلیارد تومان داشته باشند، افزود: امکانی برای موزه مدنظر است، اما باید بررسی های لازم به لحاظ کیفی صورت گیرد، چرا که نمی خواهیم، کاری را شروع کنیم و نیمه تمام باقی بگذاریم و مسلما این رویه انگیزه و شوق اهدا کننده را از بین می برد.

از صحبت های استاندار مرکزی میتوان به این نتیجه رسید که در حال حاضر موزه فرش اراک فقط روی کاغذ و در کلام وجود دارد، هیچ تصوری نمیتوان به لحاظ مکانی از آن در ذهن ساخت و قطعا با توجه به هزینه سرسام آوری که این روزها در حوزه ساخت و ساز وجود دارد، شاید برای همیشه این موزه فقط روی کاغذ و در کلام باقی بماند.

مصطفی مرزبان، مدیرکل میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع استان مرکزی نیز گفت: کلنگ ساخت موزه سال 1394 در نزدیکی میدان ولیعصر اراک به زمین شد، اما تا امروز عملا به فراموشی سپرده شده است.

وی با اشاره به اینکه در ابتدای امر مقرر بود که شرکت پخش فرآورده های نفتی زمین مورد نیاز موزه را تامین می کند، اما تحویل آن با مشکل مواجه شد، گفت: پس از بروز مشکل برای زمین، اماکن دیگری برای ساخت موزه در نظر گرفته شد، اما با توجه به اینکه محل موزه باید شرایط بسیار خاصی داشته باشد، اماکن پیشنهادی مورد پذیرش و موافقت اداره کل موزه های کشور و شخص اهداکننده فرش ها قرار نگرفت.

وی پیرامون ارائه توضیحاتی درباره احداث موزه فرش اراک افزود: به عنوان مثال قلعه وکیل به عنوان یکی از اماکن پیشنهادی مطرح شد که کارشناسان وزارت میراث فرهنگی، به دلیل قدیمی بودن بنا این پیشنهاد را نپذیرفتند، البته اماکن دیگری نیز مدنظر است که باید بررسی شود.

مرزبان با بیان اینکه سال گذشته در سفر ریاست جمهوری و هیات دولت به استان مرکزی مسئله زمین موزه مطرح شد، گفت: در سفر مقرر شد که زمین مورد نیاز اختصاص یابد و میراث فرهنگی نیز مطالعات لازم را برای این فضا انجام دهد که تاکنون زمینی از سوی راه و شهرسازی تحویل نشده است.

وی تصریح کرد: متاسفانه در شرایط کنونی زمینی که مناسب احداث یک موزه باشد در اراک نداریم، از طرفی هزینه ساخت و مطالعات این پروژه بیش از 70 تا 80 میلیارد تومان خواهد بود که این موضوع عملا خود یک مشکل بر سر راه احداث موزه فرش اراک است.

مدیر کل میراث فرهنگی استان تاکید کرد: اگر فضای مناسبی انتخاب و اعتبارات ساخت و مطالعات تامین شود می توانیم موزه فرش اراک را به سرانجام برسانیم که البته بخشی از این اعتبارات، استانی، بخشی ملی و بخشی از سفر ریاست جمهوری تامین خواهد شد.

وی بیان کرد: مسئله موزه فرش سال 1392 مطرح شد و امروز پس از گذشت 10 سال هنوز اتفاقی نیفتاده است، تمام استانداران استان مرکزی در طول این 10 سال از فرش ها بازدید داشتند و باید برای این فرش ها فضای مناسب و آبرومند ایجاد شود.

این تاجر فرش با اشاره به اینکه سال 1356 به عنوان جوانترین تاجر فرش ایران در مراسم افتتاح موزه ملی فرش ایران حضور داشتم، افزود: برای هر کدام از فرش های موزه فرش ایران، هزینه پرداخت شده است، اما فرش هایی که قصد اهدای آن به موزه فرش اراک را دارم، در سفرهای خود به نقاط مختلف جهان از جمله آلمان، امریکا، مصر، سوریه، اتریش و...و شهرهای مختلف ایران کاشان، ورامین ، تهران ، تبریز، خراسان، کرمان ، اصفهان و بیجار، فرش های ایل بختیاری و...با هزینه شخصی خریداری کرده ام.

وی بیان کرد: یکی از فرش ها را 30 سال پیش از نوه شهاب السلطنه بختیاری به مبلغ 25 میلیون تومان خریداری کردم در حالی که آن زمان میشد با این رقم، 25 خانه در تهران خرید، مسلما امروز به هیچ عنوان نمیتوان روی چنین فرشی قیمت گذاشت، به همین دلیل باید در فضایی مناسب و شایسته نگهداری شود.

حسینجانی با اشاره به مکان اولیه ای که برای این موزه در مجاورت پارک ملت اراک انتخاب شد، گفت: مکان اولیه موزه فضایی 4 هزار مترمربعی بود که شورای شهر وقت در اختیار قرار داد و با حضور مدیر کل موزه های کشور و نماینده ولی فقیه در استان کلنگ زنی شد و بهترین مکان بود، اما کار به نتیجه نرسید، حتی پیش از کلنگ زنی و در زمان حضور محمدحسین مقیمی به عنوان استاندار مرکزی قول دادند که 30 درصد هزینه ساخت را استانداری، 30 درصد میراث فرهنگی و 30 درصد شهرداری اراک متقبل شوند.

وی اضافه کرد: در طول سالهای اخیر مسئولان استان و شهر اراک بارها صحبت کردند تا راضی شوم موزه در فضایی دیگر احداث شود، اما قبول نکردم و اگر موزه در مکانی که کلنگ زنی شد، ساخته شود حاضرم 120 تخته فرش را به شهرم اراک تقدیم کنم.

وی گفت: شنبه 30 اردیبهشت به همراه مدیر کل میراث فرهنگی بازدیدی از ساختمان تالار مرکزی شهر اراک داشتیم و این مکان به عنوان یکی از پیشنهادات برای موزه فرش اراک مطرح شد، ساختمان محکمی بود، اما به شخصه، این فضا را برای فرش هایی که طی 50 سال اخیر از سراسر جهان جمع کرده ام و به لحاظ مادی و معنوی نمیتوان قیمتی برای آن تعیین کرد، مناسب ندیدم. حیف است که موزه فرش اراک به نقاطی از شهر ببریم که تردد و دسترسی به آن قدری دشوار است.

حسینجانی با اشاره به اینکه عمر این فرش ها از 400 سال تا 40 سال است، بیان کرد: این فرش ها در ابعاد و قطعات متفاوت و طرح های بی نظیر بافته شده اند که می تواند زیباترین موزه فرش را ایجاد کنند. من 85 سال سن دارم، تنها به دنبال ساخت این موزه هستم تا یادگاری از من در این شهر باقی بماند و 100 سال آینده، جوانان این شهر با دیدن این موزه از من به عنوان حاج ابراهیم حسینجانی زاده روستای ضامنجان اراک یاد کنند.

وی گفت: اگر 10 سال پیش این موزه ساخته شده بود، شاید هزینه نهایتا 10 میلیارد تومانی به دنبال داشت، اما امروز باید بیش از 50 میلیارد تومان هزینه کنند.

این تاجر فرش با اشاره به اینکه تا عمر داشته باشم حافظ این فرش ها و پیگیر ساخت موزه خواهم بود و اگر عمری باقی نباشد قطعا فرزندان من از این فرش ها مراقبت خواهند کرد، گفت: امروز هم این فرش ها در نهایت امنیت در حال نگهداری هستند و در حفظ آنها بهترین تدابیر را خواهم داشت و امیدوارم که بتوانم این فرش ها به مردم اراک تقدیم کنم، هر چند که تا امروز 16 تخته فرش به دستگاه های مختلف مانند استانداری مرکزی، شورای شهر، شهرداری اراک، فرمانداری اراک و میراث فرهنگی اهدا کرده ام.

معضل تامین زمین موزه فرش اراک پس از گذشت 10 سال و تغییر 4 استاندار، همچنان باقی است و تا امروز هم نه اقدامی بابت تامین همان زمین اولیه صورت گرفته و نه گزینه ای شایسته و مناسب این فرش ها پیشنهاد شده است و مسلما با توجه به این رویه، خیلی نباید به ساخت این موزه امیدوار بود.

مجموعه مدیریت استان، بارها بر مسئله احیای هویت شهری و استانی تاکید فراوان داشته اند اما امروز در فرصتی که میتوان این هویت را احیا کرد و موزه ای ساخت که حداقل جوانان این شهر در کنار داشتن فضایی تفریحی، به عمق تاریخ و هنر این سرزمین بیش از گذشته پی ببرند و تعلق خاطر آنها در سایه افتخار به هنر نیاکان شان به سرزمینشان افزایش یابد، فرصت سوزی می شود.

اینکه حسینجانی هنوز پس از 10 سال به اهدای این فرش ها به اراک تمایل دارد، شاید شبیه معجزه باشد، چرا که اگر هر فردی دیگری جای وی بود، قطعا این گنجینه ارزشمند را به جای دیگری می برد که با آغوشی باز از وی استقبال کنند نه اینکه یک دهه به انتظار بنشیند بویژه اینکه احتمال دارد مجبور باشد همچنان چشم انتظار باقی بماند!