میراثک عروسکی است که برای کودکان از پاسداشت میراث طبیعی و فرهنگی می گوید

ایرنا/ براساس آخرین خبرهای بدست رسیده، میراثک عروسکی است که برای کودکان از پاسداشت میراث طبیعی و فرهنگی می گوید.

ماجرای این عروسک از اصفهان شروع شد؛ شهری با یک میدان بزرگ و جهانی به نام نقش جهان که اولین بار بچه ها با میراثک در همین میدان، همراه و ضمن آشنایی با او با یکی از نمودهای میراث فرهنگی کشور آشنا می شوند. خالق این عروسک که خود دانش آموخته موزه داری و مرمت اشیا تاریخی و فرهنگی است، می گوید دغدغه اش آموزش، آگاهی و پاسداشت میراث فرهنگی و طبیعی به کودکان سرزمینش است؛ کودکانی که آینده این مرز و بوم هستند و باید از همین دوران کودکی از شاخصه های هویت کشورشان آگاه بشوند تا بتوانند حافظان خوبی برای آن باشند.

میراثک در واقع یک شخصیت عروسکی فانتزی ست که توانسته بچه ها را با خود در قالب سفرها و داستان ها همراه کند. آنها در عالم سفرها، داستان ها و روایت های میراثک با جلوه های میراث فرهنگی ملموس و ناملموس از بناهای تاریخی و موزه ها تا جشن های ایرانی، باورها، آداب و رسوم و فرهنگ زیست و میراث طبیعی ایران آشنا می شوند. خالق این عروسک اما سمانه آقایی است که این راه را به تنهایی آغاز کرده و تنها همراه او همین عروسک با سر و شکل عجیب و غریب است که بچه ها را توانسته مجذوب خود کند.

آقایی میراثک را در نوشته هایش برای بچه ها چنین معرفی کرد: میراثک آمده تا دستهای کوچک شما را بگیرد و شما را با زیبایی های ایران آشنا کند. او از بین رنگها عاشق رنگ گنبدهای فیروزه ای مساجد است و هر روز طلوع خورشید را در شهر سراوان و غروب خورشید را در روستای جنگ تپه تماشا می کند. از بین غذاها فسنجان و قورمه سبزی را خیلی دوست دارد. میراثک بیشتر از هر چیزی از دیو "اپوش" (در فرهنگ ایران، دیو خشکسالی) می ترسد. او عاشق حیوانات است و دلش برای سنجاب ها غنج می زند بویژه برای سنجاب هایی که در جنگلهای زاگرس زندگی می کنند..."

آقایی بچه ها را به همراه میراثک به مناطق حفاظت شده می برد و آنها را با زاغ بور، پرنده ای که در کل دنیا فقط در زمین و آسمان ایران باید سراغش را گرفت آشنا می کند یا آنها را به ورزنه، شهری در شرق اصفهان می برد تا آنها را با فرهنگ زیست و زنان سفیدپوش این دیار آشنا کند.

او با میراثک و به این واسطه با کودکان از دماوند و البرز می گوید، از سرو ابرکوه یا از مهرگان و سپندارمذگان یا از «تیشتر» در فرهنگ ایران که فرشته نگهبان باران و «آناهیتا» که فرشته نگهبان آب هاست، سخن می گوید.

اما به همین بهانه که آقایی راهی برای آموزش پاسداشت فرهنگ و زیست ایران به کودکان برگزیده و آن را به تنهایی و بدون هیچ انگیزه مالی راهبری می کند، با او به گفت و گو نشسته ایم.

چگونه و چطور به این فکر افتادید که باید به این مقوله مهم آموزشی یعنی آگاهی رسانی درباره میراث فرهنگی به کودکان بپردازید؟

من همیشه به کار با بچه ها علاقمند بودم. در دوره تحصیل همیشه سعی میکردم اگر برای پروژه ای این امکان وجود دارد، آن پروژه را به سمتی ببرم که کودکان در آن نقش داشته باشند.

بعد از فارغ التحصیلی با توجه به رشته هایی که در آن تحصیل کرده بودم (موزه داری در مقطع کارشناسی و مرمت اشیای تاریخی و فرهنگی در مقطع ارشد) و پیش زمینه ای که در حوزه کار با کودکان داشتم به این فکر افتادم که پیوند این دو موضوع می تواند بستر مناسبی را فراهم کند تا کودکان در قالبی جدید فارغ از کتاب های درسی با مباحث حوزه میراث فرهنگی و طبیعی ایران آشنا شوند.

چطور شکل دست مانند میراثک را انتخاب کردید؟

فرم دست با نگاهی به شعری از آقای عباس یمینی شریف انتخاب شد :«دست در دست هم دهیم به مهر میهن خویش را کنیم آباد» در حقیقت میراثک دست هر کدام از ماست که در کنار هم می توانیم شاهد ایرانی آباد و آزاد باشیم.

هر کدام از انگشتان این دست رنگ مخصوص به خود را دارد که هرکدام نشانه یکی از قاره های جهان است. زرد: آسیا، نارنجی: آفریقا، قرمز: آمریکا، آبی: اقیانوسیه و سبز: اروپا. میراثک ضمن اینکه ایرانی است اما با رویکردی جهانی سعی می کند تا پیام آور صلح و دوستی برای کودکان دنیا باشد. این موضوع در طراحی صورت که شبیه یک قلب کوچک است، بیان شده است.

بچه ها ارتباط خوبی با این فرم برقرار کردند. آنها به راحتی میراثک را نقاشی می کنند، عروسکش را می سازند و چهره آن را روی دستشان رنگ می کنند. به طور کلی سادگی و چهره این شخصیت از جمله مواردی است که در برقراری این ارتباط موثر بوده است.

میراثک چقدر در اصفهان و پرداخت به میراث اصفهان توانسته قدم بردارد؟

اولین ماجرای میراثک با عنوان «موجود عجیب و غریبی به نام میراثک» در میدان نقش جهان شکل گرفته است. در حقیقت بچه هایی که از سرتاسر ایران با میراثک همراه هستند در اولین مواجه خود با میراثک ضمن آشنایی با او با محوطه تاریخی نقش جهان و سپس با مسجد شیخ لطف الله به عنوان یکی از نمودهای میراث فرهنگی آشنا می شوند. این ماجرا در تاریخ یکم آبان 1399 در ضمیمه آفتاب مهتاب روزنامه اطلاعات هم منتشر شده است.

پس در واقع این شخصیت عروسکی فانتزی را خلق کردید تا کمکی باشد به دغدغه شما در حوزه آشنایی کودکان با میراث فرهنگی؟

بله همین طور است. میراثک یک شخصیت عروسکی فانتزی است که بچه ها با آن و ماجراهای او همراه شده اند.

آیا پشتوانه ای از نهادهایی متولی میراث فرهنگی اصفهان یا کشور برای پیشبرد آنچه هدفتان از خلق این عروسک بوده داشته اید؟

حقیقتا با توجه به اینکه مکاتباتی با نهادهای متولی داشتم اما تاکنون هیچ اقدام خاصی در این خصوص انجام نشده است. با توجه به فعالیت هایی که صورت گرفته و با نظر به اینکه بچه ها ارتباط خوبی با میراثک برقرار کرده اند انتظار دارم تا در مجموعه های زیر نظر میراث فرهنگی مثل موزه ها موقعیتی را برای معرفی و فعالیت های میراثک اختصاص دهند تا به این ترتیب از پتانسیل هایی که حول محور این شخصیت بوجود آمده است بهره بگیرند و بستری برای آشتی کودکان با مفاهیم حوزه میراث فرهنگی ایجاد کنند.

شما تجربه کار با بچه ها داشته اید و با نوع نگاه آنها به میراث فرهنگی و طبیعی آشنا هستید، فکر می کنید چقدر اهمیت دارد که نهادهای متولی آموزش و پرورش در مقوله آشنایی کودکان با میراث فرهنگی و طبیعی قدم های جدی بردارند؟

اگر ما بخواهیم در آینده شاهد جامعه ای باشیم که حافظ هویت ملی خودش باشد باید در قدم اول کاری کنیم که به آن چیزی که تحت عنوان هویت ملی می شناسیم علاقمند شوند. علاقمند شدن به هر چیزی در پی شناخت از آن موضوع شکل می گیرد. پس از اینکه این شناخت شکل گرفت به صورت ناخودآگاه علاقه بوجود می آید و وقتی جامعه ای به این مرحله رسید خودش از آن هویت ملی (میراث فرهنگی و معنوی و طبیعی) حفاظت می کند. آن وقت است که دیگر ما شاهد این حجم از وندالیسم در محوطه های تاریخی و طبیعی نخواهیم بود.

در این میان یکی از مهمترین و تأثیرگذارترین نهادهایی که می تواند جامعه را به این مرحله برساند، آموزش و پرورش است. آموزش و پرورش باید با برنامه ریزی منظم و با برگزاری کارگاه های عملی و بازدیدهای منظم از مراکز تاریخی و فرهنگی شهر، تلاش کند تا کودکان با هویت فرهنگی محل زندگی خودش آشنا شوند. در زمان حاضر، برخی بچه ها، شخصیت ها و محوطه های تاریخی کشورهای دیگر را به مراتب بهتر و بیشتر از نمودهای فرهنگی محل زندگی خودشان می شناسند. چرا؟ چون بیشتر در معرض آن هستند؛ آن هم با روش های خلاقانه و این در حالی است که مطالب موجود در کتب درسی ما فارغ از یک فضای تعاملی و در قالب به اصلاح خشک معرفی شده است که متأسفانه همان هم به دلیل حجم زیاد مطالب درسی و کمبود زمان اغلب به شکل چیزی شبیه رفع تکلیف ارائه می شود.