اهداف و وظایف و اختیارات وزارت میراث فرهنگی تشریح شد

خبرگزاری مهر/ براساس آخرین گزارشات بدست آمده، اهداف و وظایف و اختیارات وزارت میراث فرهنگی تشریح شد.

لایحه اهداف، وظایف و اختیارات وزارت میراث فرهنگی به پیشنهاد وزارت میراث فرهنگی در جلسه 9 بهمن 1401 هیات وزیران به تصویب رسیده که جزئیات آن در حال حاضر منتشر شده است.

در این لایحه پیشنهادی که رئیس جمهور به رئیس قوه قضائیه اعلام کرد، در ماده 3 این لایحه اهداف وزارت میراث فرهنگی به این شرح ذیل توضیح داده شده است:

اهداف

1. تحکیم هویت فرهنگی، وفاق ملی، عبرت آموزی و بهره گیری از تجارب زیست سرزمینی و پاسداری از تنوعات فرهنگی از طریق میراث فرهنگی و تاریخی و میراث طبیعی

2. حفظ و احیای میراث فرهنگی ملموس و ناملموس، صنایع دستی، هنرهای سنتی و صیانت از میراث طبیعی، توسعه پایدار و جامعه محور گردشگری مبتنی بر ارزشهای ایرانی اسلامی و ظرفیتهای متنوع کشور از جمله میراث فرهنگی تاریخی و طبیعی و صنایع دستی و هنرهای سنتی

4. تقویت و توسعه سرمایه گذاری، بهبود فضای کسب و کار، افزایش اشتغال پایدار و بهره مند کردن کشور از منافع اقتصادی در حوزه های موضوع این قانون

5. توسعه کمی و ارتقای کیفی محصولات صنایع دستی و اهتمام بر ترویج فرهنگ استفاده و صادرات آن

ماده 4. وزارت در اجرای سیاستهای نظام جمهوری اسلامی ایران در حوزه های میراث فرهنگی و گردشگری و صنایع دستی و در راستای تحقق مفاد ماده 3 این قانون، دارای وظایف و اختیارات زیر است:

1. تدوین راهبرها و برنامه ریزی برای تحقق اهداف میراث فرهنگی و گردشگری و صنایع دستی در سطوح بین المللی، ملی، منطقه ای و استانی براساس اسناد بالادستی

2. خط مشی گذاری و برنامه ریزی جهت استفاده از فناوری های نوین و فراهم کردن بستر توسعه فعالیتها و کسب و کارهای دانش بنیان و نوپا در حوزه های میراث فرهنگی صنایع دستی و گردشگری

3. سازماندهی و برنامه ریزی نظام جامع آمار تخصصی میراث فرهنگی صنایع دستی و گردشگری به منظور بهره برداری در حوزه های مربوط

4. تعیین مصادیق و ضوابط تخصصی میراث فرهنگی، تأسیسات و خدمات گردشگری و صنایع دستی براساس قوانین و مقررات

5. تسهیل برخورداری همگانی و عادلانه از سفر و ارتقای کیفیت تجربه گردشگری و نشاط اجتماعی در داخل کشور

6. گسترش تعاملات فرهنگی، گردشگری با ملل و اقوام گوناگون بویژه کشورهای حوزه فرهنگی و تمدنی ایران و مسلمانان جهان با همکاری سایر دستگاه ها در حوزه های موضوع این قانون با رعایت اصل هفتاد و هفتم قانون اساسی

7. صدور مجوز ایجاد، بهره برداری، تمدید، لغو و نظارت بر تأسیسات و فعالیتهای گردشگری صنایع دستی اعم از فیزیکی، الکترونیکی، کسب و کارهای مجازی و سایر روشهای بازاریابی و فروش با رعایت کاربری های مصوب و ضوابط مربوط

تبصره 1- وزارت مکلف است آیین نامه نحوه صدور مجوز تأسیس و فعالیت تشکلهای حرفه ای مربوط را ظرف شش ماه از تاریخ لازم الاجرا شدن این قانون تهیه و جهت تصویب به هیئت وزیران ارائه نماید. اجازه واگذاری وظایف اجرایی غیر حاکمیتی به این تشکلها در چهارچوب قوانین و مقررات مربوط می باشد.

تبصره 2- مصادیق تأسیسات و فعالیتهای گردشگری و صنایع دستی موضوع این بند، تابع آیین نامه ای است که توسط وزارت ظرف سه ماه از تاریخ لازم الاجرا شدن این قانون، تهیه و به تصویب هیئت وزیران می رسد.

8- تدوین ضوابط و استانداردهای آموزش حرفه ای حوزه های میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی

9- نظارت تخصصی بر سازمانهای مردم نهاد حوزه میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی

10- تشخیص مصادیق نفایس ملی و منحصر بفرد موضوع اصل هشتاد و سوم (83) قانون اساسی

تبصره- ضوابط نحوه تشخیص مصادیق نفایس ملی و منحصر بفرد موضوع این بند به تصویب شورای عالی میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی می رسد.

11 - اجازه بهره برداری از املاک و بناهای تاریخی غیر نفیس و غیر منحصر بفرد در اختیار وزارت برای مدت معین در قالب انعقاد قرارداد با اشخاص حقیقی و حقوقی غیر دولتی در چهارچوب قوانین و مقررات.

12- همکاری در رتبه بندی مشاوران پیمانکاران و کارشناسان حقیقی و اشخاص حقوقی در حوزه های ذیربط با سازمان برنامه و بودجه کشور

13- معرفی و حمایت از جاذبه های میراث فرهنگی و بازاریابی و معرفی جاذبه های گردشگری و صنایع دستی در سطح ملی و بین المللی

14- صدور مجوز برگزاری رویدادها جشنواره ها و نمایشگاه های میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی با رعایت قوانین و مقررات مربوط و تدوین و ابلاغ ضوابط آن

15- ارائه خدمات مشاوره ای پژوهشی فنی و آموزشی در داخل و خارج از کشور، فروش تولیدات فرهنگی در حوزه های ذی ربط مجاز با رعایت اصل چهل و چهارم (44) قانون اساسی و دریافت ورودیه بناها، محوطه ها، موزه ها و نمایشگاه ها

16- حمایت از تأمین تولید و توزیع و انتشار انواع محتوای مکتوب رقومی (دیجیتال) مجموعه (سریال)، فیلم، عکس و صوت با موضوع میراث فرهنگی گردشگری و صنایع دستی با همکاری سایر بخشهای دولتی و غیردولتی در حوزه داخلی و بین المللی

17- تدوین ضوابط دریافت مشوق ها تسهیلات و جوایز در حوزه های ذیربط با همکاری وزارت صنعت، معدن و تجارت و ارائه آن به مراجع ذی صلاح قانونی

تبصره- درآمدهای حاصل از جذب گردشگر ورودی مشمول مزایای تعیین شده برای درآمدهای حاصل از صادرات غیرنفتی است.

18 عضویت یا نمایندگی جمهوری اسلامی ایران در سازمانها مجامع و کنوانسیون های بین المللی ذیربط با رعایت قوانین مربوط

19- جلب حمایت و هدایت سرمایه گذاران داخلی و خارجی به منظور توسعه و تقویت حوزه های میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی

20- جلب مشارکت های غیر دولتی و دریافت هدایا کمک های اعتباری از مؤسسات و سازمانهای ملی و بین المللی اشخاص حقیقی و حقوقی داخلی و خارجی در چهارچوب قوانین و مقررات

تبصره- صددرصد (100) درآمد حاصل از منابع این بند به وزارت پرداخت می شود.

21- طرح دعاوی حقوقی و کیفری علیه متخلفین از قوانین مربوط حسب مورد به عنوان مدعی یا شاکی در داخل و خارج از کشور 22 اقدامات حقوقی و قانونی جهت شناسایی و استرداد اموال و آثار فرهنگی تاریخی ایران در سطح ملی و بین المللی از طریق مراجع ذی ربط

23 - شناسایی و در اختیار گرفتن اموالی که دارای ارزشهای فرهنگی تاریخی بوده و جز میراث فرهنگی محسوب می گردد که توسط دستگاه های مسئول مطابق قوانین و مقررات ضبط شده است. تبصره دادگاه ها گمرکات نیروهای نظامی امنیتی و انتظامی و دستگاه های نظیر آنها که به نحوی نسبت به ضبط اموال اقدام می نمایند موظف به در اختیار قرار دادن اموالی که دارای ارزش فرهنگی و تاریخی و جز میراث فرهنگی است به وزارت هستند.

24 - شناسایی، حمایت مستندسازی پژوهش کاوش های باستان شناسی، حفاظت، مرمت، احیا و معرفی میراث فرهنگی و طبیعی کشور و مشترک در حوزه فرهنگ و تمدن ایرانی

25- انجام اقدامات پیشگیرانه به منظور جلوگیری از سرقت تعرض و تجاوز به میراث فرهنگی و میراث طبیعی و فعالیت هایی نظیر تخریب بناهای تاریخی حفاری غیرمجاز جابجایی داخل و خارج از کشور، قاچاق خرید و فروش غیرمجاز اشیای عتیقه و محموله های تاریخی

26- ایجاد هماهنگی لازم با دستگاه ها و نهادهای ذیربط برای تأمین امنیت گردشگران

27- صدور انحصاری مجوز مطالعات میدانی و کاوش های باستان شناسی

28- حمایت و همکاری در انجام پژوهش های مربوط به میراث فرهنگی تاریخی و تمدنی و ارائه طرح های توسعه ای و نوآورانه گردشگری، مطالعه پژوهش و احیای صنایع دستی و هنرهای سنتی فراموش، شده بررسی های مردم نگاری پژوهش های مردم شناسی، انسان شناسی زیستی، مطالعه و شناخت فرهنگ بومی و همچنین مطالعات زبان و گویشهای مناطق مختلف کشور و تهیه و تنظیم اجرای برنامه های پژوهشی پیرامون آثار باقیمانده گذشتگان

29- معرفی فرهنگ، جاذبه ها و ظرفیت های کشور و اعتلای تصویر ذهنی در حوزه های ذی ربط در سطح ملی و بین المللی

30- ثبت میراث فرهنگی و میراث طبیعی اعم از ملموس منقول و غیرمنقول و ناملموس که از نظر فرهنگی تاریخی یا شئون، ملی واجد ارزش و اهمیت می باشند؛ صرف نظر از تاریخ ایجاد یا پیدایش آن در فهرست آثار جهانی ملی و فهرست های ذیربط

تبصره 1- احکام ثبت ملی آثار تاریخی فرهنگی و طبیعی در روزنامه رسمی جهت اطلاع عموم آگهی می شود.

تبصره 2- مجموعه های شاخص ثبت شده میراث فرهنگی ملی و جهانی می تواند در قالب پایگاه های میراث فرهنگی و گردشگری با رعایت قوانین مربوط اداره شوند.

تبصره 3- میراث طبیعی و آثار ثبت شده در فهرست های ذی ربط مشمول مقررات فصل (نهم) کتاب پنجم قانون مجازات اسلامی (تعزیرات) می باشند.

تبصره 4- فرآیند و ضوابط ثبت و تشخیص موارد مذکور در این بند ظرف شش ماه از تاریخ لازم الاجرا شدن این قانون به تصویب شورای عالی میراث فرهنگی گردشگری و صنایع دستی می رسد.

31- تهیه و تدوین، تصویب و ابلاغ دستورالعمل های مورد نیاز برای نحوه بهره برداری، نگهداری حفاظت کاوش های میدانی مرمت و نظارت بر آثار ثبت شده ای که در اختیار بخش خصوصی دستگاه های اجرایی نهادهای عمومی و انقلابی نیروهای مسلح، انتظامی امنیتی و دستگاه هایی که شمول قانون بر آنها مستلزم تصریح یا ذکر نام است.

32- ثبت بناهای تاریخی و تعیین و ابلاغ محدوده های عرصه و حریم آنها و تعیین و ابلاغ محدوده های عرصه و حریم آثار تاریخی و فرهنگی طبیعی ثبت شده و ابلاغ ضوابط عمومی و اختصاصی حفاظت و صیانت از ارزشها کالبد و منظر فرهنگی این محدوده ها و در صورت لزوم تدوین ضوابط خاص معماری و شهرسازی در محدوده های مربوط با همکاری سایر مراجع ذیربط

تبصره 1 -در مورد عرصه و حریم آثار طبیعی ثبت شده ضوابط با همکاری سازمان حفاظت محیط زیست یا سازمان منابع طبیعی و آبخیزداری کشور حسب مورد تهیه می شود.

تبصره 2- همه مراجع قانونی صدور مجوز واگذاری، ساخت بهره برداری و صدور پروانه ها مکلفند قبل از صدور هرگونه مجوز در محدوده های اعلام شده مراتب بلامانع بودن صدور مجوز را از وزارت استعلام نمایند.

33- تعیین محدوده بافتهای تاریخی فرهنگی شهری و روستایی و ابلاغ ضوابط حفاظتی در حفظ هویت اصالت، پیوستگی و ارزشهای آنها

34- اظهارنظر در خصوص کلیه طرح های آمایش هادی عمرانی جامع و تفصیلی در رابطه با مناطق تاریخی فرهنگی

تبصره- رعایت ضوابط ابلاغی وزارت در خصوص محوطه ها و بافت ها و اماکن تاریخی فرهنگی ارزشمند در کلیه طرح های فوق الذکر الزامی است.

35 -بررسی و تأیید پیوستهای تخصصی در حوزه های میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی برای کلیه طرح های توسعه ای بزرگ و مهم در حوزه های زیربنایی تولیدی و خدماتی دستگاه های اجرایی موضوع ماده (5) قانون مدیریت خدمات کشوری

36- تهیه و ابلاغ استانداردها و آیین نامه های متناظر با مقررات ملی ساختمان برای محدوده ها بافت ها، اماکن و بناهای تاریخی فرهنگی ثبت شده در فهرست آثار ملی با همکاری دستگاه های اجرایی ذیربط

37- آموزش عمومی معرفی و شناساندن ارزشهای میراث فرهنگی، طبیعی، گردشگری صنایع دستی و هنرهای سنتی در سطوح محلی، ملی و بین المللی با همکاری دستگاه های اجرایی ذی ربط

38- ایجاد توسعه و اداره موزه ها در سطح کشور

تبصره - ضوابط صدور پروانه تأسیس بهره برداری سطح بندی موزه های کشور و ارزیابی اموال منقول فرهنگی و تاریخی توسط وزارت تهیه و به تصویب هیئت وزیران می رسد.

39- نظارت علمی فنی و حمایت های کارشناسی از ایجاد و توسعه موزه ها و اعمال حفاظت های پیشگیرانه مخازن، امن کارگاه ها و آزمایشگاه های تخصصی اموال فرهنگی تاریخی تحت پوشش و در اختیار بخش خصوصی دستگاه های اجرایی و دستگاه هایی که شمول قانون نسبت به آنها مستلزم تصریح یا ذکر نام است.

40- تشخیص و تعیین اموال فرهنگی تاریخی و هنری واجد ارزش تاریخی منقول مجاز برای تجارت و صدور پروانه خرید و فروش و نظارت بر برگزاری حراج ها و نقل و انتقال این اموال در چهارچوب قوانین و مقررات مربوط

تبصره- حکم موضوع این بند مربوط به داخل کشور بوده و خروج اموال مجاز مورد اشاره تابع قوانین مربوط می باشد.

41- صدور مجوز ورود و خروج موقت اشیای واجد ارزش فرهنگی تاریخی در چهارچوب قوانین و مقررات مرتبط

تبصره - خروج موقت اشیای فرهنگی تاریخی و هنری واجد ارزش تاریخی و جز نفایس ملی و منحصر بفرد از مرزهای بین المللی کشور پس از تأیید وزارت منوط به اخذ مجوز از هیئت وزیران می باشد.

42- حفاظت و صیانت از آثار فرهنگی تاریخی و حریم آنها

43- نیروهای یگان حفاظت وزارت در حدود وظایف قانونی خویش و با شرایط مذکور در قانون آیین دادرسی کیفری ضابط خاص قضایی محسوب می گردند.

44- تملک و خرید اموال منقول و غیر منقول واجد ارزش فرهنگی تاریخی در موارد ضروری به تشخیص وزارت با رعایت قوانین مربوط

45- اعطای گواهی مصونیت از توقیف و ضبط آثار فرهنگی تاریخی وارده به کشور برای برگزاری نمایشگاه های موزه ای و اهداف پژوهشی

46- حفاظت و صیانت از عرصه و حریم آثار ملی بناها و محوطه ها و فهرستهای ذی ربط و در صورت لزوم تملک اراضی واقع در این محدوده ها با رعایت قوانین و مقررات مربوط

تبصره- آیین نامه اجرایی نحوه اعطای اراضی معوض به مالکان اراضی واقع در عرصه و حریم آثار ملی در چهارچوب قوانین مربوط به پیشنهاد وزارت به تصویب هیئت وزیران برسد.

47- صدور مجوز تدوین و ابلاغ ضوابط تخصصی ایجاد بهره برداری ،نظارت ارزیابی کیفیت و درجه بندی تأسیسات خدمات و فعالیت های گردشگری

48- پیشنهاد تأسیس مناطق نمونه گردشگری به هیئت وزیران جهت تصویب و صدور مجوز فعالیت این مناطق و مجتمع های گردشگری رفاهی بین راهی

تبصره- مقررات نحوه تأسیس و اداره مناطق نمونه گردشگری توسط وزارت تعیین و آیین نامه آن به تصویب هیئت وزیران می رسد.

49- مدیریت هماهنگی خدمات سفر به منظور جلب و هماهنگی بین بخشهای دولتی نهادهای عمومی و حاکمیتی و خصوصی صنعت گردشگری کشور

50- حمایت و همکاری با بخش غیر دولتی و دستگاه های اجرایی ذی ربط در ایجاد و تأمین زیرساختهای گردشگری

51 - همکاری با دستگاه های اجرایی ذیربط در زمینه تدوین برنامه ها و محتوای آموزشی مؤسسات آموزشی خصوصی به منظور تربیت نیروی انسانی ماهر مورد نیاز در حوزه های میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی

52- تعیین صلاحیت حرفهای استادکاران و ارزشیابی هنری هنرمندان صنایع دستی و هنرهای سنتی و صدور گواهینامه و تأییدیه های لازم

53- ثبت و صدور گواهی اصالت برای آثار فاخر صنایع دستی و هنرهای سنتی در چهارچوب قوانین و مقررات مرتبط

54- ثبت ملی هنری شهرها و روستاهای صنایع دستی و هنرهای سنتی و اقدام برای ثبت جهانی آنها

55- هماهنگی و برنامه ریزی در مورد مالکیت های معنوی و فکری صنایع دستی (آثار و هنرمندان) در داخل و خارج از کشور

56- بسترسازی و حمایت از تجاری سازی و کاربردی سازی آثار صنایع دستی

57- احیای هنرهای سنتی و حمایت از تولید، ترویج و عرضه محصولات صنایع دستی و هنرهای سنتی با حفظ اصالت ایرانی، اسلامی و کمک به راه اندازی بازارچه های صنایع دستی

ماده 5. براساس مقاله اهداف و وظایف و اختیارات وزارت میراث فرهنگی تشریح شد، باید بدانید که به منظور تسهیل تصمیم گیری در موضوعات میان بخشی و تحقق اهداف و وظایف وزارت مندرج در این قانون، شورای عالی میراث فرهنگی باید تشکیل شود که وظایف و اختیارات آن به این شرح است:

وظایف و اختیارات

1. تصویب سیاست ها، خط مشی ها و برنامه های کلان میراث فرهنگی صنایع دستی و گردشگری متناسب با سند آمایش سرزمینی کشور

2. تصویب سیاست ها خط مشی ها و برنامه های کلان وزارت منطبق با برنامه های توسعه کشور

3. نظارت بر اجرای مصوبات و سیاست های ابلاغ شده به دستگاه های اجرایی در حوزه های ذی ربط

ترکیب اعضا

ترکیب اعضای شورای عالی میراث فرهنگی نیز عبارتند از رئیس جمهور و در غیاب وی معاون اول رئیس جمهور، وزرای امور خارجه، میراث، راه، کشور، فرهنگی، اقتصادی و دارایی، جهاد کشاورزی، تعاون، کار و رفاه اجتماعی، رئیس سازمان حفاظت محیط زیست، دادستان کل کشور، رئیس سازمان تبلیغات اسلامی، معاونت توسعه روستایی و مناطق محروم کشور، یکی از نمایندگان عضو کمیسیون فرهنگی مجلس (عضو ناظر بدون حق رأی)، سه نفر خبره به تفکیک سه حوزه به پیشنهاد وزیر میراث فرهنگی گردشگری و صنایع دستی. یک نفر نماینده بخش غیر دولتی از نهادهای صنفی یا تشکل های مردم نهاد به پیشنهاد وزیر میراث فرهنگی صنایع دستی و گردشگری.

تبصره 1- وزیر میراث فرهنگی می تواند حسب موضوع برای تبادل نظر و بدون حق رأی از نماینده دستگاه های اجرایی یا بخش غیر دولتی که در شورا عضو نیستند، دعوت کند.

تبصره 2- جلسات شورا با حضور دو سوم اعضا رسمیت داشته و تصمیمات آن با اکثریت آرا تصویب و پس از ابلاغ رئیس جمهور یا معاون اول او برای همه دستگاه های ذی ربط لازم الاجراست.

تبصره 3- دبیرخانه شورای عالی در وزارت مستقر خواهد بود و مسئولیت پیگیری و تشکیل جلسات را بر عهده خواهد داشت. دستورالعمل نحوه تشکیل و اداره جلسات توسط وزارت تهیه و به تصویب شورای عالی یاد شده می رسد.

ماده 6 - براساس مقاله اهداف و وظایف و اختیارات وزارت میراث فرهنگی تشریح شد، باید بدانید که دستگاه های اجرایی موضوع ماده 5 قانون مدیریت خدمات کشوری ماده 29 قانون برنامه پنج ساله ششم توسعه اقتصادی و اجتماعی و فرهنگی مصوب 1395 و بخش های غیر دولتی و خصوصی که به نوعی مبادرت به انجام فعالیت های مربوط به حوزه های میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری می کنند، موظفند فعالیت های خود را در چهارچوب سیاست های اجرایی وزارت با رعایت قوانین و مقررات مربوط انجام دهند.

ماده 7 - وزارت مکلف است با همکاری سازمان اداری و استخدامی ظرفی یک سال از تاریخ لازم الاجرا شدن این قانون، سند برنامه ریزی نیروی انسانی وزارت را با رویکرد متناسب سازی سطح کمی و کیفی نیروی انسانی تدوین و اجرا کند.

ماده 8- وزارت مکلف است در مدت یک سال از تاریخ لازم الاجرا شدن این قانون و در چهارچوب این قانون و قانون مدیریت خدمات کشوری ساختار سازمانی و تشکیلات تفصیلی وزارت را تهیه کند و به تأیید سازمان اداری و استخدامی کشور برساند.

ماده 9- احکام مندرج در این قانون، نافی اختیارات و صلاحیت های وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی (سازمان حج و زیارت) در زمینه امور حج و زیارت نبوده و سازمان مزبور هم می تواند در زمینه سفرهای زیارتی خروجی به مقصد کشورهای مرتبط اقدام کند.

ماده 10- همه قوانین و مقررات مغایر با این قانون از تاریخ لازم الاجرا شدن این قانون لغو می شود.