سیلهای سال 1401 بسیاری از بناهای تاریخی ایران را تخریب کرد

ایسنا/ براساس آخرین خبرهای بدست آمده، سیلهای سال 1401 بسیاری از بناهای تاریخی ایران را تخریب کرد.

تابستان 1401 سامانه بارشی مونسون وارد ایران شد و خسارتهای جدی به خانه ها و اموال مردم وارد کرد، میراث تاریخی و فرهنگی ایران نیز از این بارش های سیل آسا جان سالم به در نبرد تا جایی که یک درصد از بافت تاریخی یزد که ثبت جهانی شده، در این سیل تابستانه تخریب شد.

بنابر اعلام پایگاه میراث جهانی شهر یزد نیز حدود 200 خانه در بافت تاریخی و جهانی یزد تخریب شد و طبق آخرین اظهار نظر علی دارابی، معاون میراث فرهنگی کشور بیش از دو هزار میلیارد تومان خسارت به مجموعه تاریخی یزد وارد شد. همچنین سیل به مخزن امن موزه یزد نفوذ و عمارت رزاقیان (بازمانده دوره پهلوی) که اداره میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی شهرستان تفت در آن واقع بود را تخریب کرد. علاوه بر اینها فرآیند تخریب مجموعه امیرچخماق در جریان این سیل تشدید و هشدارهایی برای حفظ و مرمت اضطراری آن داده شد.

با این همه، در بهمن 1402 به دنبال پیگیری ها درباره نجات بخشی بافت تخریب شده یزد در سیل تابستان، مدیر کل میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی استان یزد گفت که حال بافت تاریخی یزد اکنون خوب است.

افزون بر یزد، آثار تاریخی استانهایی دیگری همچون سیستان و بلوچستان، تهران، فارس، کرمان، هرمزگان، قم، سمنان، مازندران، آذربایجان شرقی، خراسان جنوبی، گلستان، اصفهان، بوشهر، کهگیلویه و بویراحمد، چهارمحال و بختیاری و مرکزی نیز در این سیل آسیبهای قابل توجهی دیدند.

عزت الله ضرغامی، وزیر میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی همان موقع در حساب کاربری خود در توییتر اعلام کرد که گزارش تخریب 735 بنای تاریخی و 2500 میلیارد تومان خسارت را به هیأت دولت ارائه کرده است.

سیل تابستان 1401، خسارتی بالغ بر 32 میلیارد و 500 میلیون ریال به بناهای تاریخی سیستان و بلوچستان و 35 میلیارد تومان به بناهای تاریخی چهارمحال و بختیاری وارد کرد.

تعدادی پل، حمام، قلعه، مسجد و امازاده قدیمی و تاریخی در شهرستانهای بارده (بن)، شهرکرد، خان میرزا، اردل، شلمزار و...در چهارمحال و بختیاری و قلعه های پیشین، فیروزآباد، برنجی، بریسک، هشدار و مسجد پسامگ، ناودانی های مقابر شیشه ریز جالق، موزه چابهار، قلعه سرباز، قلعه سیب در شهرستان سیب و سوران و ساختمان قدیمی بهداشت محیط ایرانشهر و مقبره سورو در شهرستان گلشن، بخشی از سقف موزه سراوان و نیز بخشی از سقف اتاق ساختمان بهداشت محیط این شهرستان در استان سیستان و بلوچستان را تخریب کرد. ارگ انار در استان کرمان نیز آسیب دید.

امامزاده داوود تهران نیز در این سیل آسیب های زیادی را متحمل شد و بخش هایی از آن علاوه بر سیل، در عملیات نجات بخشی تخریب شد که میراث فرهنگی استان تهران هرگز گزارش و جزئیات خسارت های وارد شده آن سیل ویرانگر و اقدامات بعدی برای مرمت بخش های تاریخی این امامزاده را اعلام نکرد.

فقط سیل تابستان 1401 نبود که آثار و بناهای تاریخی را تهدید و تخریب کرد؛ اوایل پاییز سال گذشته هم بارش های سیل آسا در چندین استان از جمله ایلام، اصفهان، خوزستان، کهگیلویه و بویراحمد و لرستان این نگرانی را تشدید کرد که آثار تاریخی بیشتری قربانی بارندگی و سیل شوند.

هر چند برخی از استان ها اعلام کردند برای پیشگری از خطرهای احتمالی سیل، اقدام های محافظتی برای بناهای تاریخی انجام داده اند و این آثار مرتب در حال پایش و بررسی هستند، اما بیست و هشتم دی 1401 بود که سقف بخشی از ورودی بازار چیت سازها در بازار قیصریه اصفهان به دلیل بارش برف فروریخت و هنوز یک ماه از آن واقعه نگذشته بود که به دلیل بارش شدید باران، بخشی از سقف بازار تاریخی دردشت نیز فرو ریخت.

فقط بازارهای تاریخی اصفهان نبودند که در جریان بارندگی های زمستانه سال 1401 آسیب دیدند؛ مجسمه چوگان باز، سقف مسافرخانه اردیبهشت، مدرسه چهارباغ در محور تاریخی چهار باغ عباسی، کلیسای وانک و خانه های تاریخی پشت مسجد شیخ لطف الله نیز در پی بارشهای بهمن 1401 دچار آسیب و رطوبت جدی شدند و این در حالی بود که گفته شده بود بناهای تاریخی اصفهان در سیل تابستانی جان سالم به در بردند و شاید همین بهانه ای شد تا به میزان فرسودگی و تاب آوری این بناها در برابر باران و برف توجهی نشان داده نشود.

هنوز از سرنوشت بناهای تاریخی که در سیل تابستان 1401 تخریب شدند، اطلاع دقیق و کاملی در دست نیست. نکته حائز اهمیت آن است که در سالهای بعد، چه بهار و تابستان و چه پاییز و زمستان شاهد بارش باران و برف خواهیم بود و اکنون این پرسش مطرح است چه تدبیری برای پیشگیری از تکرار نشدن حوادث گذشته و کاهش میزان تخریب ها انجام شده یا در دستور است که انجام شود؟