بازگشت به گذشته تاریخی و بررسی آن به معنای ماندن در آن نیست

ایرنا/ براساس سخنان رئیس پژوهشکده ایران شناسی، بازگشت به گذشته تاریخی و بررسی آن به معنای ماندن در آن نیست.

سید عبدالمجید شریف زاده اظهار داشت: به واقع این پرداختن به گذشته یک نیروی محرکه ای است تا وقتی ایران را بشناسیم، از آن درس گرفته و برای اهداف آینده عبرت آموزی کنیم.در حوزه ایران شناسی ما سبقه تاریخی بسیار گسترده ای داریم که موضوع ایران شناسی معمولا از غرب شروع می شود و غربی ها اولین قدم ها را ظاهرا در حوزه ایران شناسی برداشته اند.

قرن 15 میلادی؛ نقطه آغاز ایران شناسی از نگاه غربی ها

وی خاطرنشان کرد: شاید اولین افرادی که به ایران آمدند و سعی کردند آن را معرفی کنند در قرن 15 میلادی باشد که یکی از مستشرقین ایتالیایی به ایران می آید و این در زمانی است که آق قویونلوها در ایران حکومت می کردند.

رئیس پژوهشکده ایران شناسی افزود: چنین سابقه ای در حوزه معرفی ایران به جهان همیشه یکی از نکات بسیار مهم است که ما چگونه می توانیم ایران را معرفی کنیم؟ به همین دلیل بحث ایران شناسی بحث بسیار گسترده ای است که با دیدگاه ها و سیاست های مختلف توام شده و هر یک بنابر ذوق، سلیقه و اهداف خود به موضوع ایران پرداخته اند.

شریف زاده ادامه داد: آن چیزی که برای ما حائز اهمیت است این است که ایران شناسی را از نگاه ایرانی ببینیم و ایران شناسی هم محدود به جغرافیای فعلی و فضای مرزهای کنونی ما نمی شود بلکه یک فرهنگ گسترده هزاران ساله است که در تمام منطقه گسترش داشته است؛ بنابراین وقتی به موضوع ایران می پردازیم به فرهنگ، آداب، رسوم و سنت های ایرانی می پردازیم و در این میان بواقع دو پایه اصلی ایران شناسی شاید بحث زبان و هنر تلقی می شود.

وی ادامه داد: در آنچه ما از معرفی ایران به آن می پردازیم یکی از مهمترین شاخصه های بررسی، آثار هنری به جای مانده از گذشتگان ماست و اینها نشان دهنده فرهنگ، هنر و تمدن ماست که چگونه پیشینیان ما می اندیشند، به چه چیزهایی اعتقاد داشتند، چگونه زندگی می کردند و آداب، رسوم و سنت های آن چه بود و همه اینها برای ما الگوهایی است که خود را بهتر بشناسیم.

شریف زاده گفت: این چنین پرداختن به موضوع ایران شاخصه های مختلفی می طلبد که یکی از آنها بحث هنر در سابقه تاریخی و دوره معاصر ماست. از بین تمامی هنرها، شاید آنچه برای ما اهمیت بیشتری دارد، هنرهای سنتی ماست.

وی ادامه داد: هنرهای سنتی هنرهایی هستند که در طول تاریخ با تفکرات، اعتقادات، آداب و رسوم مردم ما درآمیخته و شکل گرفته است و مراحل سیر تحول و تطور خود را گذرانده و از استادان به شاگردان منتقل شده و امروز در جای جای ایران هنرمندان در حال فعالیت در رشته های مختلف هستند. پرداختن به این هنرها بواقع پرداختن به فرهنگ ها و سنت های ماست و بسیاری از این هنرهای سنتی هنوز هم جایگاه بسیار بالایی دارند و برخی هم به دلایل مختلف یا از یاد رفته اند و یا در حال فراموش شدن هستند.

هنرهای سنتی شناسنامه ما تلقی می شوند

شریف زاده به تاثیر مسائل اقتصادی و صنعتی شدن در به دست فراموشی سپرده شدن برخی هنرها اشاره کرد و گفت: اینها در کنار بسیاری از دلایل مختلف دیگر شرایطی را فراهم می کند که کمتر به برخی هنرها توجه می شود. یکی از وظایف ما معرفی این هنرهاست و اینها شناسنامه ما تلقی می شوند و بسیاری از کشورهای جهان ما را به هنرمان می شناسد.

وی اظهار داشت: پیش از کشف نفت در ایران که ما را به عنوان سرزمین نفت خیز بشناسند، ما را به هنرمان می شناختند و خصوصا فرش ایران یکی از مهمترین هنرها در جهان بود که هنوز هم جایگاه ویژه ای در این حوزه در جهان با وجود رقبای بزرگ داریم. فرش شناسنامه ما بود و حتی در بین آثار هنری هنرمندان غرب هم تاثیر گذاشته ایم. در دوره های مختلف از دوره کلاسیک و رنسانس تا مدرن، شاهدیم که هنر ما چگونه بر هنر غرب تاثیرگذار بوده و به همین سبب باید توجه ویژه ای به هنرهای سنتی خود کنیم.

شریف زاده اضافه کرد: معرفی هنرها باعث آشنایی نسل جوان با این هنرها و پرورش استادانی به عنوان حافظان آینده این هنرها و فرهنگ و تمدن ما در جهان می شود. هیچ چیزی در تاریخ ثبت نمی شود مگر این که با هنر آمیخته شده باشد و این نکته بسیار مهمی و شواهد بسیاری در تاریخ در پرداخت به این مساله داریم.

آیندگان ما را با هنر ما خواهند سنجید

وی خاطرنشان کرد: بنابراین آیندگان ما را با هنر ما خواهند سنجید. آنچه از ما به یادگار باقی خواهد ماند. سعی ما بر این است که در عین شناختن این گذشته در عین حال از هنرهای سنتی حمایت کنیم.

شریف زاده گفت: در بین این هنرها رشته های بسیار متنوعی داریم که برنامه های ما در ارتباط با این موضوع از مهمترین فعالیت های ما خواهد بود. پرداختن به پژوهش در هنرهای ایرانی و معرفی این هنرها و آموزش، حفظ و احیای این هنرها تلاش کنیم تا بتوانیم شرایط مناسب هدایت آنها را هم فراهم کنیم.

وی درباره پژوهش در هنرهای سنتی و حمایت دولت گفت: بخش عمده ای از این باید جز برنامه های دولت قرار گیرد اما آنچه از توان ما در حوزه حمایتی و پرداختن به آنها بر می آید، همین نکته است که بتوانیم اولین قدم را در حوزه پژوهش در هنرهای سنتی و هنرهای ایرانی به طور عام برداریم.

شریف زاده خاطرنشان کرد: بنابراین پژوهش در این هنرها و ثبت آنها و ویژگی ها و خصوصیت های حاکم بر آنها، بسیار اهمیت دارد. شناخت استادان و پیشکسوتان و هنرمندان این رشته برای ما بسیار مهم است؛ چرا که آنها حاملان و وارثان این هنر، فرهنگ و تمدن هستند که باید شناسایی شوند و ویژگی های هنری و فنی آنها را ثبت و ضبط کرده و برای هنرمندان دیگر و آیندگان خود به یادگار بگذاریم که اگر احیانا هنری به دست فراموشی سپرده شده بتوانیم این هنر را در منابع مکتوب خود داشته باشیم.

وی با اشاره به پژوهش های صورت گرفته در خصوص هنر زرین فام گفت: امروزه با مراجعه به کتابهای تاریخی و گذشته خود در حقیقت می توانیم برخی از ویژگی های این هنر را مورد شناسایی قرار دهیم و براساس آن بتوانیم این هنر را مجدد حمایت کنیم که این اتفاق افتاده و نکته بسیار مهمی است. اولین قدم ما در حوزه پژوهش در هنرهای ایرانی است و بعد از آن معرفی و آموزش آنها جز برنامه های ما قرار خواهد گرفت.