دومین کتاب از مجموعه ایران 1001 با عنوان 100 اثر موزه ای ایران منتشر شد

ایرنا/ براساس آخرین اخبار بدست آمده، دومین کتاب از مجموعه ایران 1001 با عنوان 100 اثر موزه ای ایران منتشر شد.

ساختار کتاب 100 اثر موزه ای ایران سه فصل دارد که شامل آثار دوران ایران باستان از قدیمی ترین آثار سنگی تا دوره ساسانی، آثار سده میانی از ورود اسلام به ایران تا پایان دوره صفوی و آثار دوره معاصر از دوره حکومت قاجار تا امروز می شود. هر فصل شامل چندین بخش است که براساس نام حکومت ها یا عنوانی که باستان شناسان برای آن در نظر گرفته اند، مشخص شده است.

در این کتاب سعی شده که ترتیب تاریخی علاوه بر دوره ها و سلسله ها، در چینش آثار هم رعایت شود. به این صورت که نخستین اثر معرفی شده از نظر زمانی قدیمی ترین و آخرین اثر جدیدتر است. اما رعایت این ترتیب زمانی گاهی با دشواری هایی همراه است، گاه تاریخ دقیق خلق اثر مشخص نیست و گاهی نیز اثری در چندین بازه زمانی ساخته شده است اما با توجه به اطلاعاتی که از منابع و موزه ها گردآوری شده، تا حد امکان ترتیب قرارگیری آثار از قدیمی ترین به جدیدترین اثر رعایت شده است.

آثار ایران باستان، روایتگران سرسخت

در بخش اول کتاب که به دوران پیش از تاریخ، دوران تمدن عیلام، دوره هخامنشیان، اشکانیان و ساسانیان می پردازد با آثاری مانند ایزدبانوی سراب، پیکرک گراز، ماکت خانه، جام شوش و جام حسنلو و چشم مصنوعی، تکوک زرین شیربالدار آشنا می شوید. آثاری که عموما از جنس سنگ، فلز و سفال در تالارهای موزه ها جاخوش کرده اند، سرسختانه و از پس هزاره ها همچنان راوی داستان های از ایران باستان هستند، تکه سنگ هایی از پشت ویترین که از دیرزمانی می گویند که با ضربه تکه سنگی دیگر تبدیل به ابزاری برای بریدن یا شاهکارهایی که در دوره های بعد زیر قلم هنرمندانه سنگ تراشان به ستون ها تماشایی و تندیس های شاهان تبدیل شدند.

آثار سده های میانی، شاهکارهای دو بعدی

در بخش دوم کتاب که به دوران سده های نخستین اسلام، دوره های سلجوقی، ایلخانی و تیموری، دوره صفوی، افشار و زند می پردازد، با آثاری از جمله مسالک و ممالک، شاهنامه بایسنقری، نقاشی جنگ چالدران، قالی سنگشو و الماس دریای نور آشنا می شوید. آنچه از میراث سده های میانی در مزوه های ایران بیش ار هر چیز بچشم می آید. دیگر نه تندیس ها و ستون ها سنگی بزرگ بلکه نقش ظریف قلم بر روی صفحه است؛ گاه این صفحه کاغذ تبدیل به کتیبه ای بر روی بنایی می شود و گاه تبدیل به دار قالی، این نقش قلم در یک نگارگری سواری می شود بر اسب و در اثری دیگر مرقعی با فراز و فرود نستعلیق.

آثار دوره معاصر، جلوه های مدرن

در بخش سوم کتاب که به دوران قاجار، پهلوی و دهه های اخیر می پردازد، با آثاری مانند تخت طاووس، ناو پرسپولیس، خودروی احمدشاه، نشان لژیون دونور، سازه یادبود بمباران شهرها، دف و کلاه قرمزی آشنا می شوید. آثار مربو به دوران معاصر در موزه های ایران را میتوان جلوه های مدرنیته در کشاکش جنگ و صلح توصیف کرد، اسکناس و تمبر، دوربین و رادیو، آپارات و فنوگراف، همه و هم در حالی احوال تاریخ معاصر ایران را روایت می کنند که از دل رویدادهای چون جنگ های جهانی اول و دوم مهاجرت و اشتغال و کودتا و انقلاب سر برآوردند.

نسیم محمدی، نویسنده کتاب 100 اثر موزه ای ایران در مقدمه کتاب توضیح داد: یکی از چالش های پیش روی نگارش کتاب، انتخاب آثار موزه ای بود. برای انتخاب هر اثر بیش از هر مورد دیگری قدرت روایتگری آن مدنظر قرار گرفت؛ اثری که بتواند داستان یا ماجرایی را روایت کند. اما بدون شک آثار معرفی شده در این کتاب هیچ گونه برتری نسبت به سایر آثار هم دوره خود ندارند. انتخاب آثاری که بتواند یک دوره تاریخی باشد یکی از مراحل حساس و دشوار کتاب بود. بنابراین نباید به این کتاب به عنوان صداثر برتر موزه ای در ایران نگریست.

چرا ایران؟

آرش نورآقایی، راهنمای گردشگری و مدیرمسئول فصلنامه میراث فرهنگی و گردشگری گیلگمش در یادداشتی در این کتاب در مقدمه این کتاب می نویسد: از قول گردشگران یا علاقمندان به سفر به ایران میتوان چنین برداشت کرد که ایران چند ویژگی دارد؛ کنجکاوی برانگیز است، ناشناخته و تا حدودی بکر است، کشوری باستانی با فرهنگی غنی است، سهم بسزایی در پیشرفت تمدن داشته و از لحاظ آمار میراث جهانی فرهنگی ثبت شده در فهرست یوسکو در میان 10 کشور جهان است.

سعی کرده ایم دلایل جذابیت سفر به ایران در قالب مریاث ناملموس موزه ای در حد امکان معرفی شود. همچنین سعی شد متن ها چه لحاظ نگارش، چه از لحاظ توجه به کلیدواژه ها و چه از لحاظ کوتاه بودن در شبکه های اجتماعی، منطبق با استانداردهای تولید محتوای کارآمد و بروز باشد.

چاپ اول کتاب 100 اثر موزه ای ایران نوشته نسیم محمدی در سه فصل، در 253 صفحه و شمارگان هزار نسخه توسط نشر «اگر» در تابستان 1401 منتشر و روانه بازار شده است.