یخدان میرفتاح ملایر پس از گذشت سه سال هنوز سر پا نشده است

ایسنا/ براساس آخرین خبر و گزارش های بدست رسیده، یخدان میرفتاح ملایر پس از گذشت سه سال هنوز سر پا نشده است.

با وجود اینکه همان روزها مسئولان قول تسریع در بازسازی این بنای تاریخی را دادند، این وعده تاکنون عملی نشده و پس از گذشت سه سال همچنان عدم تخصیص اعتبار بزرگترین مشکل بازسازی بنا و روند کند مرمت آن محسوب می شود.

علی مالمیر، مدیرکل وقت میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی استان همدان 18 فروردین سال 98 با اعلام اینکه بارندگی ها 38 میلیارد و 800 میلیون ریال به بناهای تاریخی همدان خسارت وارد کرد، گفت: از میان آثار تاریخی، تنها یخدان میرفتاح ملایر دچار خسارت کلی شده و به دیگر بناهای تاریخی استان به صورت جزیی آسیب وارد شده است.

وی اضافه کرد: میزان خسارات وارده به ستاد مدیریت بحران اعلام شده که در صورت تأیید از اعتبارات ملی و استانی استفاده خواهیم کرد.

ابراهیم جلیلی، رئیس اداره میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی شهرستان ملایر نیز مهر سال 99 گفت: با توجه به شرایط بنا باید هر چه زودتر اعتبارات لازم برای ادامه روند بازسازی، طاق زدن و محوطه سازی آن تأمین شود.

وی مستندسازی از وضع موجود (فتوگرامتری) را نخستین اقدام انجام شده در بحث مرمت یخدان میرفتاح دانست و افزود: دومین اقدام آسیب شناسی و تهیه حصار با اعتباری افزون بر 120 میلیون تومان از محل استانی تهیه شد و برای ادامه مرمت و بازسازی بنا منتظر اعتباری به مبلغ حدود 285 میلیون تومان از محل ملی یا مدیریت بحران هستیم.

جلیلی در فروردین 1400 اتمام مرمت یخدان میرفتاح را نیازمند تخصیص اعتبار دانست و گفت: در سال 98 مصالح مورد نیاز برای مرمت خریداری و مقرر شد برای بازسازی بنا از محل اعتبارات مدیریت بحران اعتباری تخصیص یابد که در آن سال حدود 600 میلیون برآورد شد اما هیچ اعتباری به بنا اختصاص پیدا نکرد.

وی با بیان اینکه تاکنون برای مرمت این بنا حدود 500 میلیون تومان هزینه شده، گفت: متأسفانه به علت تأخیر در تأمین اعتبار هزینه های مرمت اضافه شد، در ابتدا انتظار داشتیم با همان اعتبار گنبد بنا را بزنیم اما وقتی مشاهده شد دیواره های ساقه بنا یا دیواره های نگهدارنده گنبد به مرور زمان از بین رفته، نظرمان تغییر کرد و مقرر شد استحکام بخشی انجام گیرد و به صورت اصولی مرمت و بازسازی شود.

جلیلی در اردیبهشت سال 1400 نیز با اشاره به اینکه از محل اعتبارات مدیریت بحران، اعتباری برای مرمت بنا تخصیص پیدا نکرده، گفت: از محل استانی و ردیف متوازن، 600 میلیون تومان اعتبار برای مرمت یخدان مصوب شد که از این مبلغ 210 میلیون تومان تخصیص یافت.

وی ادامه داد: از محل این اعتبار تاکنون اقداماتی از جمله آواربرداری، تخریب و جداسازی الحاقات، تخریب پایه های فرسوده، استحکام بخشی پایه های بیرونی بنا، مقاوم سازی پی اثر، خرید مصالح چوبی، ساخت قالب، تخلیه و حمل آوار به بیرون از محوطه انجام شده است.

رئیس اداره میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی شهرستان ملایر مرداد سال جاری نیز با اشاره به انتظار یخدان میرفتاح برای تامین اعتبار افزود: نوسانات اقتصادی، نبود اعتبارات کافی و تخصیص اعتبار در قالب اوراق از دلایل اصلی تأخیر در مرمت این بنای تاریخی است.

وی مطرح کرد: برای مرمت و بازسازی 760 اثر تاریخی که همزمان با این بنا در کشور فرو ریختند، اعتباری از محل اعتبارات مدیریت بحران، تخصیص یافت اما برای مرمت یخدان میرفتاح هیچ اعتباری از این محل تخصیص پیدا نکرد.

رئیس اداره میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی شهرستان ملایر بیان کرد: تاکنون یک میلیارد و 450 میلیون تومان برای مرمت این بنای تاریخی هزینه شده است.

جلیلی در آذر سال جاری با اشاره به اینکه بازسازی یخدان میرفتاح شامل سه بخش یخدان، ساقه و گنبد است، اظهار کرد: اجرای گنبد یخدان میرفتاح نیازمند تأمین اعتبارات ملی و استانی است.

وی درباره آخرین اقدامات انجام شده در بنا گفت: حصارکشی اطراف محوطه یخدان میرفتاح توسط سازمان میراث فرهنگی، تهیه مستندنگاری وضع موجود و ثبت داشته های اثر تاریخی، خرید یکسری مصالح برای بازسازی اثر، تهیه طرح آسیب شناسی، رفع خطر و ایجاد اتاق نگهبانی و حفاظت و انجام مکاتبات متعدد برای تأمین اعتبار از جمله اقدامات صورت گرفته بشمار می رود.

جلیلی با اشاره به اینکه از اعتبارات استانی سال 1401 حدود 500 میلیون تومان برای این کار پیش بینی شده اما هنوز تخصیص نیافته است، افزود: پیگیر تخصیص اعتبارات بیشتر در حدود 800 میلیون تومان برای تکمیل روند بازسازی یخدان میرفتاح هستیم هر چند برآورد ما برای اجرای گنبد یخدان میرفتاح یک میلیارد تومان اعتبار است.

یخچال سنتی میرفتاح از سه قسمت تشکیل شده که شامل یخدان با حدود شش متر در عمق زمین، یک چاه دفع آب به عمق پنج متر، ساقه یا پایه گنبد با حدود چهار متر از مصالح سنگ و خشت و آجر است و قسمتی که محل ذخیره یخ و تحت عنوان یخدان و ساقه بوده، این قسمت ها کاملا سالم است.

قسمت فروریخته بنا گنبدی است که برای جلوگیری از تابش مستقیم نور به یخ داخل یخدان روی آن زده شده و باعث تهویه و دیرتر آب شدن یخ ها میشده است همچنین یک دیوار سایه انداز کنار یخدان وجود داشته که بین 40 یا 50 سال قبل و پیش از ثبت ملی بنا از بین رفته و سه حوض داشته که آب قنات را در زمستان درون آنها می ریختند تا یخ بسته سپس داخل یخدان بریزند.

در بهار سال 98 که گنبد سایه انداز این اثر فرو ریخت، نخستین اقدام به منظور حفاظت اضطراری و جلوگیری از احتمال خسارت انسانی حصارکشی بنا بود که به طول 130 متر انجام شد.