تشریح بخشی از مشکلات دوره پیشین جشنواره بین المللی تئاتر کودک و نوجوان

ایسنا/ براساس آخرین خبرهای بدست آمده، تشریح بخشی از مشکلات دوره پیشین جشنواره بین المللی تئاتر کودک و نوجوان صورت پذیرفت.

امیر مشهدی عباس، دبیر بیست و هفتمین و بیست و هشتمین دوره جشنواره بین المللی تئاتر کودک و نوجوان با اشاره به حساسیت های ویژه برگزاری این جشنواره از لزوم فراهم شدن بستر مناسب سخت افزاری و فنی برای برگزاری دوره جدید این رویداد هنری گفت و تغییر و تحولات مدیریتی در همدان را لطمه بزرگی در روند برگزاری جشنواره بیست و هفتم دانست.

این کارگردان در ارزیابی نقاط قوت و ضعف بیست و هفتمین جشنواره کودک و نوجوان که از 31 خرداد تا 6 تیر امسال در همدان برگزار شد، توضیح داد: بیست و هفتمین جشنواره بین المللی تئاتر کودک و نوجوان جشنواره سختی بود، چرا که زمان برگزاری آن دوبار به دلیل کرونا تغییر کرد و آثار بی نظیری را در بخش بین الملل از دست دادیم. در حالیکه امسال در بخش بین الملل میتوانست خیلی متفاوت تر از سالهای گذشته باشد.

او پیرامون تشریح بخشی از مشکلات دوره پیشین جشنواره بین المللی تئاتر کودک و نوجوان ادامه داد: از دیگر سختی های برگزاری جشنواره، حجم بالای آثار متقاضی برای شرکت در این دوره بود. گروههای زیادی پس از دو سال وقفه ایجاد شده بر اثر کرونا با اعلام تاریخ برگزاری این رویداد از سوی دبیرخانه، آثارشان را آماده کرده بودند و کارگردان ها با تغییر زمان برگزاری، مجبور بودند گروه را چند ماه برای حضور در جشنواره سرپا نگه دارند که این موضوع کار را برای دبیرخانه و گروههای اجرایی سخت تر کرده بود.

مشهدی عباس خود را فرزند جشنواره کودک و نوجوان دانست و افزود: جشنواره تئاتر کودک و نوجوان خانه ماست. من از سال 1377 به صورت پیوسته در این رویداد حضور داشته ام و همیشه دوست داشتم برای برگزاری آن استانداردسازی انجام شود که به دور از اعمال نظر سلیقه ای باشد.

دبیر بیست و هفتمین جشنواره بین المللی تئاتر کودک و نوجوان توضیح داد: تصمیماتی درباره جشنواره کودک و نوجوان گرفته شده که به نظر من برخی از آنها تصمیمات درستی نیست. شاید در گذشته تصمیمات درست و معقولی بود اما در حال حاضر اینطور نیست. توافق نامه های قبل نیاز به تجدید نظر و اصلاح دارد، چرا که کارهایی انجام شده که شاید برای سال بعد نباید انجام شود.

او ادامه داد: بهترین تماشاگران ما در طول سالهای جشنواره، مردم پرشور و علاقمند شهر همدان بوده و هستند اما وقتی شهری به هر علتی از جمله مدیریت، بودجه و امکانات نمی تواند به خوبی عمل کند، نباید برگزاری یک جشنواره بین المللی را برعهده بگیرد.

این هنرمند پیرامون تشریح بخشی از مشکلات دوره پیشین جشنواره بین المللی تئاتر کودک و نوجوان افزود: ستاد جشنواره در همدان شبانه روز کار کردند و به عنوان دبیر این رویداد از تک تک آنها سپاسگزارم ولی یک جشنواره بین المللی استانداردهای خودش را لازم دارد و به نظر من این اشتباه است که ما جشنواره ای را برای چندین سال به استانی واگذار کنیم که ممکن است اکنون، شرایط برگزاری آن را داشته باشد و در سالهای بعد از امکانات لازم برخوردار نباشد. در حالیکه جشنواره تئاتر کودک و نوجوان، جشنواره ای بین المللی با رنکینگ بسیار بالاست و حساسیت های ویژه خود را دارد.

مشهدی عباس تلاش برای برگزاری ساده و فنی جشنواره را از اتفاقات خوب این دوره دانست و گفت: در ستاد اجرایی تلاش کردیم تا جشنواره به شکل ساده، فنی و پرمحتوا برگزار شود. از ریخت و پاش های اضافی در جشنواره های مشابه پرهیز کردیم و در بخش بین الملل سختی زیادی کشیدیم. البته که برای برگزاری بیست و هفتمین دوره جشنواره کارهای زیادی مدنظر داشتیم که به دلیل سختی های پیش آمده نتوانستیم آنها را به اجرا برسانیم اما خیلی از کارهایی که مدنظرمان بود، نیز انجام شد.

تغییر و تحولات مدیریتی در همدان لطمه بزرگی به جشنواره زد

دبیر بیست و هفتمین جشنواره تئاتر کودک و نوجوان درباره تغییر چندباره زمان برگزاری این رویداد توضیح داد: اعلام اولیه زمان برگزاری رویداد از طرف دبیرخانه اسفند 1400 بود که به دلیل شرایط کرونا قرار شد تا اردیبهشت 1401 برگزار شود اما همدان به دلیل تغییر و تحولات مدیریتی و برگزاری جشنواره های دیگر آمادگی برگزاری را در اردیبهشت نداشت. تغییر و تحولات مدیریتی لطمه بزرگی به جشنواره زد. استانداری همدان امسال همکاری چندانی نداشت.

او افزود: ما باید جشنواره های بین المللی را به فضای مناسب و مطلوب بسپاریم. در حالی که طبق توافق پیش رفتیم اما در همدان از نظر سخت افزاری و فنی بستر مناسبی مهیا نشد همواره تلاش بر این بوده که کیفیت در جشنواره بین المللی تئاتر کودک و نوجوان، حرف اول را بزند و این جشنواره مسئولیت انتقال فرهنگ ها را برعهده دارد.

مشهدی عباس ادامه داد: ناهماهنگی در اجرای برنامه و زمان برگزاری، زیرساخت و تجهیزات نامناسب، عدم هماهنگی های غیرعمدی و مدیریت و اجرای دوپاره در برگزاری جشنواره از مشکلاتی بود که در این دوره وجود داشت.

دبیر بیست و هفتمین جشنواره بین المللی تئاتر کودک و نوجوان با اشاره به اینکه استان همدان به بسیاری از تعهدات خود در زمینه برگزاری این دوره از جشنواره عمل نکرده، گفت: متأسفانه استان همدان خیلی از تعهداتش را انجام نداد. حتی گروههای نمایش کودک و نوجوان همدان نیز شاکی بودند که به علت برگزاری جشنواره در شهر همدان در طول یک سال هیچ حمایتی از سوی ارشاد برای گروههای کودک و نوجوان انجام نمی شود و همیشه مسئولان استان عنوان می کنند که ما جشنواره را برگزار می کنیم.

او ادامه داد: جشنواره بین المللی تئاتر کودک و نوجوان، یک رویداد بین المللی و جز بیست جشنواره برتر جهان است. قطعا برای برگزاری بیست و هشتمین جشنواره بین المللی تئاتر کودک و نوجوان همدان هر شهر یا استانی از نظر اجرایی، بودجه، زیرساخت و عمل به توافقاتش توانایی بیشتری داشته باشد، در اولویت قرار خواهد گرفت. ما الان استانهایی داریم که آماده برگزاری جشنواره هستند.

مشهدی عباس افزود: زمانی یک استان قابلیت برگزاری جشنواره را دارد که مشکلاتش در سال بعد تکرار نشود. در دنیا هر جشنواره ای به نام یک شهر برگزار می شود و این در حالی است که آن شهر قدر جشنواره را بداند، برایش اهمیت قائل باشد و هر سال خودش را تکمیل کند و تمام سیستم شهر در خدمت جشنواره باشد.

در برگزاری جشنواره نباید به فکر سهم خواهی بود

دبیر این رویداد هنری درباره انتقاداتی که در بخش انتخاب و هیئت داوری به جشنواره بیست و هفتم شده بود، توضیح داد: در بخش انتخاب و داوری جشنواره سعی شد تا از هنرمندان استان های متفاوت و داوران نسل جدید دعوت شود تا در برگزاری شاهد تغییر سلیقه و ذائقه باشیم. ما باید به این توجه داشته باشیم که در برگزاری جشنواره نباید به فکر سهم خواهی بود. جشنواره باید استاندارد داشته باشد نه براساس سلیقه شخصی شکل بگیرد.

این هنرمند با ذکر بخش های اضافه شده به جشنواره ادامه داد: حدود 150 نفر به واسطه اضافه شدن بخشهای زیر 18 سال، فراگیر و تئاتر ایرانی به جشنواره تزریق شدند که مورد انتقادهای زیادی نیز قرار گرفت اما این بخش ها با مشارکت بسیار خوب سازمان بهزیستی و آموزش و پرورش همراه شد. در بخش تئاتر زیر 18 سال، هدف این بود که کارهای دانش آموزی ارتقا پیدا کنند و قطعاً تئاترهای نوجوان دیده شوند. قطعاً بخش تئاتر فراگیر یا توان خواه نیز تا زمانی که فعالیت حرفه ای و مناسبی دارند، نباید نادیده گرفته شوند.

او افزود: جشنواره استاندارد باید بازتاب فعالیت های حرفه ای یک سال گذشته خودش باشد وقتی در بخش بهزیستی، کانون های پرورش فکری و مراکز شهرداری، تئاترهای حرفه ای برای عموم اجرا می شود، نمی توانیم آنها را نادیده بگیریم.

مشهدی عباس با اشاره به لزوم حضور بخش نمایش ایرانی در جشنواره بین المللی کودک و نوجوان اضافه کرد: ما چندین دوره است که جشنواره تئاتر بین الملل برگزار کرده ایم ولی بخشی برای نمایش ایرانی در نظر نگرفته و تئاتر ایرانی را جایی معرفی نکرده ایم. هیچ همپوشانی موضوعی در جشنواره هایی چون جشنواره تئاتر آیینی و سنتی و جشنواره تئاتر عروسکی در بخش موضوع نمایش های سیاه بازی و خیمه شب بازی وجود ندارد، چرا که در این زمینه کمتر کاری مختص کودک و نوجوان تولید شده است. قطعاً جای نمایش ایرانی با رویکرد و محوریت کودکان در جشنواره خالی بود.

این فعال تئاتر افزود: امسال اولین کتاب «مجموعه نمایشنامه های خیمه شب بازی برای کودکان» ویژه کودک و نوجوان در حاشیه برگزاری جشنواره منتشر شد که این موضوع نیز از دستاوردهای جشنواره در راستای اهمیت به نمایش های ایرانی برای کودکان بشمار می رود.

تئاتر ایرانی باید به جهان صادر شود

او ادامه داد: تئاتر ایرانی مثل سیاه بازی، خیمه شب بازی، شاهنامه خوانی و نقالی باید صادر شود. بحثی با سازمان میراث فرهنگی داشتیم مبنی بر این که شاهنامه باید برگردان مناسبی برای کودک و نوجوان داشته باشد، کاری که در تمام جهان شده است ولی ما به آن توجه نکرده ایم و حتی آن را در ویترینمان نیز قرار نداده ایم. با وجود داشتن محتوای زیاد و مناسب در فرهنگ و ادبیاتمان، تاکنون گام بلندی برای استفاده از داشته هایمان برنداشته ایم یا هر بار در بروزرسانی به جای جذابیت، زدگی ایجاد کرده ایم.

او ادامه داد: ما در بخش شاهنامه خوانی و نقالی جشنواره بیست و هفتم غافلگیر شدیم، چرا که تمام شرکت کنندگان کودکان و نوجوانان بودند. به همین دلیل بخش رقابتی و جایزه را به لحاظ بعد روانشناسی و تأثیر منفی که روی کودکان و نوجوانان دارد، از آن حذف کردیم.

مشهدی عباس با اشاره به اینکه در بخش نقالی و شاهنامه خوانی در برگزاری بیست و هشتمین جشنواره بین المللی تئاتر کودک و نوجوان موضوع و رویکرد خاصی در نظر گرفته خواهد شد، گفت: قطعاً در بیست و هشتمین جشنواره بین المللی تئاتر کودک و نوجوان با در نظر گرفتن رویکرد و موضوع مشخص هدفمندتر عمل خواهیم کرد.

او ادامه داد: ما 4 جشنواره بین المللی فیلم فجر، تئاتر فجر، فیلم کودک و نوجوان و تئاتر کودک و نوجوان با رنکینگ بالا داریم. جشنواره تئاتر کودک و نوجوان از لحاظ دایره مخاطب از جشنواره فجر بزرگتر است، چون خانواده ها درگیر هستند و از لحاظ کمی خیلی بزرگتر از جشنواره فجر بشمار می رود. به همین دلیل شهر برگزار کننده جشنواره باید از پتانسیل های جشنواره به نفع خود آورده داشته باشد.

دبیر جشنواره تئاتر کودک و نوجوان ادامه داد: برای پیشرفت کردن باید تغییر کرد و نگاه دوگانه سازی تهران و شهرستان را از بین برد. مدیران و مسئولان همدان شاید گمان می کنند این جشنواره باید مثل دیگر جشنواره ها برگزار شود و اگر کمبودی هم هست، همه جشنواره ها کمبود دارند. به همین دلیل نیز شاید تاکنون تلاشی برای بهبود شرایط نکرده اند.

مشهدی عباس ادامه داد: به دنبال گسترش جشنواره نیستم اما جشنواره باید فرآیند و برآیند تئاتر کودک و نوجوان را در طول یک سال کشور بسنجد و برای تحقق این موضوع با اجراها در تعامل باشد. ما در نظر داریم تا گروههای تئاتر کودک و نوجوان و خردسال در رقابت جشنواره کار خود را ارتقا دهند و آیینه سال گذشته باشند و جشنواره جایی باشد برای ارائه آثار کل مجموعه تئاتر کودک و نوجوان در همه کشور و در همه شاخه ها و گونه ها.

نادیده گرفتن تئاتر کودک و نوجوان، حذف بخشی از آینده است

او اضافه کرد: تئاتر کودک و نوجوان دغدغه ذهنی من بوده است. جایی که کودک و نوجوان را نبینیم، بخشی از آینده را حذف می کنیم. تئاتر نزدیکترین هنر به شکل زندگی است و تأثیرگذارترین هنر در تمام دنیاست. تئاتر کودک و نوجوان نشان داده که هر جا حضور داشته است، توانسته به خواسته هایش برسد و پیام و حرفش را انتقال بدهد.

مشهدی عباس با بیان اینکه ما با تئاتر اولین چیزی که به بچه ها یاد می دهیم احساسات است، ادامه داد: با تئاتر به او می آموزیم تو با حس های متفاوت و عکس العمل های متفاوت میتوانی نتایج مختلفی را داشته باشی. تئاتر فقط تربیت تماشاگر برای نسل بعد نیست بلکه فرهنگ ساز و شخصیت ساز است.

این کارگردان تئاتر خاطرنشان کرد: باید با تئاتر کودک و نوجوان غیرمستقیم فرهنگ سازی کنیم تا کودکانمان قهرمانان ملی خود را بشناسند. کشورهای دیگر روی قهرمانانشان کار می کنند و بیشتر به آنها اهمیت می دهند ولی ما برای معرفی بزرگان ادبی و قهرمانان کشورمان قدم های زیادی برنداشته ایم. یکی از این قدم ها، جشنواره بین المللی تئاتر کودک و نوجوان است و خیلی بد است که این قدم هم خوب برداشته نشود.

مشهدی عباس درباره بهترین زمان برای برگزاری بیست و هشتمین جشنواره بین المللی تئاتر کودک و نوجوان تئاتر ادامه داد: بهترین تاریخ برگزاری جشنواره را مهر و آبان میدانم اما باید شورای سیاست گذاری تشکیل شود و پس از آن طبق استانداردها اقدامات دیگر جشنواره پیش برود.

او درباره برنامه اش برای جشنواره بیست و هشتم افزود: کارگردان خوب کسی است که بیشترین چیزی را که در ذهنش می بیند به واقعیت تبدیل کند، مدیریت هم همین است. من زمانی مدیر هنری خوبی هستم که بتوانم آنچه را در ذهنم هست به واقعیت تبدیل کنم. به همین دلیل باید ببینم چند درصد از ایده هایم را میتوانم به واقعیت تبدیل کنم تا بیانشان کنم.

این کارگردان گفت: بسیار نقدپذیر و تعاملی هستم، نمی گویم من جشنواره خوبی برگزار کردم، چون معتقدم فعالیت جمعی تأثیرگذار است ولی بسیار به خلاقیت اعتقاد دارم و تلاش کردم تا جشنواره خلاق باشد، چرا که جشنواره بدون خلاقیت فایده ای ندارد.

دبیر بیست و هفتمین جشنواره بین المللی تئاتر کودک و نوجوان توضیح داد: در برگزاری بیست و هفتم بخشی از نگاهمان نگاه روانشناسی و موضوعی بود. جشنواره در روند تولید تأثیر دارد و ما سعی کردیم با برگزاری کارگاه ها تأثیرگذار باشیم و تولید را با رویکردی متفاوت عمومیت دهیم.

همدان طلایی ترین دوران جشنواره را در زمان شهرام کرمی داشت

مشهدی عباس ادامه داد: قطعا جشنواره زمانی هویت پیدا می کند که ثبات داشته باشد. رئیس جشنواره، دبیر جشنواره و مدیر اجرایی، مهمترین سمت های هر جشنواره بشمار می روند. در کشورهای دیگر، رئیس جشنواره هر ده سال یکبار عوض می شود و برای برگزاری جشنواره رویکرد دارد، دبیر هر پنج یا شش سال یکبار براساس توانایی هایش عوض می شود و مدیر اجرایی براساس رویکرد دبیر جشنواره انتخاب می شود که ممکن است هرسال عوض شود. در برگزاری جشنواره بین المللی تئاتر کودک و نوجوان، باثبات ترین دوره به دبیری آقای مصطفی رحماندوست در اصفهان بر میگردد که سه سال مداوم با رویکردهای مشخص برگزار شد و دیگری دوران دبیری آقای شهرام کرمی بود که ثبات زیادی وجود داشت و همدان طلایی ترین دوران خود را در برگزاری جشنواره در زمان شهرام کرمی داشت.

مشهدی عباس با گلایه از ارگان ها و نهادهایی که برای خودشان جشنواره های نوپایی راه اندازی می کنند، توضیح داد: برخی از ارگان ها و نهادها جشنواره های آماتوری، غیرتخصصی و نوپایی برگزار می کنند و بجای اینکه در کنار جشنواره های باسابقه مثل جشنواره تئاتر کودک و نوجوان قرار بگیرند، یک دورهمی راه می اندازند. ما به راحتی می توانیم با همکاری چند ارگان و نهاد مرتبط جشنواره را به بهترین شکل برگزار کنیم. خیلی مهم است، نهادهای دولتی که از نظر موضوعی و محتوایی با ما هم افزایی دارند، پای کار جشنواره تئاتر کودک و نوجوان بیایند.

او در پایان گفت: ما برای جشنواره دوره پیشین تلاش زیادی کردیم تا همراه مالی پیدا کنیم و در این زمینه به سختی افتادیم در حالیکه با همراهی نهادها جشنواره به راحتی برگزار میشد و خودشان نیز بهتر دیده میشدند. متأسفانه آدمهایی هستند که می توانند برای این جشنواره قدمی بردارند و بر نمیدارند.