سنگ مزار ناصرالدین شاه در کاخ گلستان با اتفاقی قابل تامل مواجه شده است

ایسنا/ براساس آخرین گزارشات منتشر گشته، سنگ مزار ناصرالدین شاه در کاخ گلستان با اتفاقی قابل تامل مواجه شده است.

سنگ قبر ناصرالدین شاه که پیکره ای از او را به نقش کشیده است، در گوشه ای از کاخ گلستان معروف به خلوت کریمخانی نگهداری می شود. این سنگ در محفظه ای شیشه ای قرار داده شده که درون آن نیز اسکناس هایی انداخته شده است؛ صحنه ای که البته چندان ناآشنا به نظر نمی آید اما نه در کاخ گلستان و در تابوت شیشه ای که از یک سنگ قبر با ارزش های هنری و تاریخی محافظت می کند.

به گفته نگهبانان کاخ، این پولها معمولا توسط بازدیدکنندگان به داخل محفظه شیشه ای انداخته می شود. برای برخی راهنمایان گردشگری که این روزها در کاخ گلستان تردد دارند، این صحنه جدید است، بعضی هایشان می گویند تا حالا ندیده بودند کسی داخل این محفظه پولی بیندازد. هرچند راهنمایانی هم هستند که همزمان با بازدید گردشگران متوجه شده اند برخی توریست های خارجی نیز به تاثیر از ایرانی ها به داخل محفظه سنگ قبر پول انداخته اند.

انداختن پول در مزار شخصیت ها رسمی است که پایه مستندی ندارد و معمولا با نیت و براساس باورهای شخصی، مبلغی اهدا می شود.

آرامگاه ناصرالدین شاه قاجار در حرم عبدالعظیم قرار دارد، ولی سنگ مزار او در جریان تخریب قبر رضا شاه پهلوی در اوایل انقلاب جابجا شده است. مهدی حجت، موسس سازمان میراث فرهنگی یک سال پیش در برنامه تلویزیونی «دستخط» درباره این سنگ قبر که همزمان با تخریب قبر رضا شاه از سوی صادق خلخالی و دیگران متوجه آن شده بودند و قصد تخریب آن نیز مطرح شده بود، چنین روایتی داشت:

سنگی که روی قبر ناصرالدین شاه بود، دو متر طول و 80 سانتیمتر عرض و حدود 60 سانتیمتر ارتفاع داشت، یک سنگ مرمر سبز بسیار نفیس. روی آن بقدری خطوط مختلف کنده کاری شده و تصویر ناصرالدین شاه بود، بسیار آن را ویژه کرده است. وقتی اینها می خواهند قبر رضا شاه را خراب کنند به سر قبر ناصرالدین شاه می رسند تا آن را خراب کنند، سه نفر از باستان شناسان ما هم که الان هم حضور دارند آنجا رفته بودند که ببینند چه خبر است، دیده بودند که آنها می گویند چکش بیاورید سنگ آنها را هم خراب کنیم که مال مردم را خورده اند.

این باستان شناسان دیده بودند این سنگ نفیس است و اثر تاریخی است، یکی گفت الان اذان و سر ظهر است، نماز را اول بخوانیم و بعد ترتیب این کار را بدهیم. قبول کردند و حاج آقا برای نماز خواندن رفتند و جمعیت هم دنبال آنها رفتند و ما زیر سنگ را خالی کردیم و سنگ را پشت وانت گذاشتیم و به کاخ گلستان بردیم.

از سنگ قبر ناصرالدین شاه تا دهه هفتاد خبری نبود، با گشایش کاخ گلستان به روی مردم، این سنگ پس از 17 سال به نمایش گذاشته شد.

سنگ مزار ناصرالدین شاه دارای ابعادی معادل 249 در 131 سانتیمتر بوده که پیکره و چهره ناصرالدین شاه، ظاهرا در اندازه ای طبیعی با شمشیری در دست حجاری شده است. حاشیه این سنگ قبر نیز با ظرافت تراشیده شده و به اشعاری در مدح شاه قاجار مزین شده است. در زیر پای چپ شاه قاجار حک شده «عمل استاد عباسقلی حجار»، اما در منابع تاریخی نام علی اکبر حجار را به عنوان هنرمند سنگ تراش آورده اند.

محمد علی فروغی در یادداشت های روزانه خود به تاریخ شنبه 27 شوال 1321 هجری قمری اشاره ای به این سنگ داشته و نوشته است: برای سنگ قبر ناصرالدین شاه مذکور، صورت ناصرالدین شاه را ساخته اند. حجار آن «میرزا علی اکبر» نامی است. می گویند در این صنعت مهارت دارد. از قراری که شنیدم مباشر سنگ است. نمیدانم کیست. صورت شاه را از کارهای کمال الملک گرفته و دور آن طبقات رجال ناصرالدین شاه را می سازند. می گویند تابحال سی هزار تومان خرج آن شده است.

گفته شده که استاد حجارباشی برای ساخت سنگ قبر حدود چهار سال زمان گذاشته و آن را از سنگ یک تکه مرمر سبز پدید آورده است.

این سنگ قبر که این روزها به شکلی متفاوت مورد توجه بازدیدکنندگان کاخ گلستان قرار گرفته است، در گوشه شمال غربی محوطه کاخ گلستان، چسبیده به تالار سلام که خلوت کریمخانی یا جلوخان نام دارد، قرار داده شده است. این نام از دو نظر تعیین شد؛ نخست آنکه اساس بنای آن در زمان کریمخان نهاده شده و دیگر به علت آنکه آغا محمد خان قاجار به دلیل خصوت با خاندان زند دستور داده بود استخوان های کریمخان را از عمارت کلاه فرنگی فارس به این محل انتقال دهند، جایی که محل عبور و مرور روزانه او بود و به این ترتیب استخوان های کریمخان پی در پی لگدکوب میشد. این محل بعدها خلوتکده ناصرالدین شاه شد. در زمان رضا شاه پهلوی، پله های سمت راست جلوخان که در زیر آن استخوان های پوسیده کریمخان قرار داشت، شکافته شد و آنچه باقی مانده بود به قم انتقال داده شد.