کلیسای موجومبار یکی از جاذبه های گردشگری آذربایجان شرقی به شمار می رود

جاذبه ها/ براساس آخرین خبرهای واصله، کلیسای موجومبار یکی از جاذبه های گردشگری آذربایجان شرقی به شمار می رود.

کلیسای موجومبار یا کلیسای هریپسیمه مقدس مربوط به سده هفدهم میلادی است و در روستای موجومبار واقع شد. این اثر در تاریخ 1 فروردین 1347 با شماره ثبت 778 به عنوان یکی از آثار ملی ایران به ثبت رسید. تا نیمه سده نوزدهم میلادی، سیصد خانوار در روستای موجومبار سکونت داشتند. در سال 1947 میلادی، تعدادی از ساکنان روستا به ارمنستان شوروی مهاجرت کردند و بقیه نیز به تبریز و شهرهای دیگر رفتند و بدین ترتیب، روستای مذکور از سکنه خالی شد. کلیسای هریپسیمه از گذشته های دور تاکنون به سنت هریپسیمه مقدس، سورپ هریپسیمه، موژومبار و موجومبار نامور بود. نام این کلیسا شاید از نام «هریپسیمه»، دختر آشوت یکم، پادشاه ارمنستان گرفته شده که در 875 میلادی به درخواست «زاکاریا زاگستی»، جاثلیق ارمنی ها امیران ارمنی او را به پادشاهی ارمنستان برگزیدند.

درباره تاریخ ساختمان کلیسا نظریه های گوناگونی ابراز شده و پژوهشگران تاریخ ساختمان آن را سده نهم تا سیزدهم میلادی دانسته اند. این کلیسا به شیوه بازیلیک ساخته شده و از نظر پلان و فضای درونی همانند کلیسای سرکیس مقدس خوی است. اندازه های بیرونی آن8/22 x 13 متر و بلندی اش حدود 25/ 8 متر است که به گونه مستطیل و با پوشش شیروانی دو سو و بدون گنبد ساخته شد. مصالح بکار رفته در ساختمان سنگ لاشه، ملات و آهک است، جز از دور درهای ورودی و نورگیرها و بالای پیرامون نمای بیرونی که با سنگ تراشیده کار شد.

ورودی های ساختمان در گوشه جنوبی و باختری کلیسا قرار دارند که سنگ کاری ساده و بدون تزیین دور آن شکل قاب مانندی به آن بخشیده است. ورودی کلیسا مستطیل شکل بوده و نسبت به دیوار بیرونی ساختمان پس تر قرار گرفته اما نماسازی آن که بر دیوار بیرونی نیز هست، دو ستون یا پایه است که بر فراز آن دوره ای به گونه یک کمان دور تمام نعل اسبی قرار گرفت. دیوار شمالی کلیسا در سنجش با دیوار نمای جنوبی آن دارای بلندی اندکی است، زیرا بر فراز یک بلندی ساخته شد.

درون کلیسا مستطیل شکلی است به درازای 19/80 و پهنای 10/58 متر که به کمک چهار ستون میانی و جرزهای پیوسته به دیوارها به یک ناو یا نف پهن در میانه و دو ناو پهلویی تقسیم شده و در نتیجه در سوی درازا، در دو سو، سه کمان نعل اسبی پدید آمده است. محراب کلیسا در خاور آن قرار گرفته و به گونه نیم دایره است. جای محراب چهار پله بالاتر از کف کلیسا قرار دارد و دیوار گرداگرد و سقف آن به گونه هنرمندانه ای با طرح نیم دایره محراب یکسان شده است. در دو سوی محراب و هم سطح با کف اصلی، دو اتاق کوچک قرار دارد که نعل درگاه و نگهدارنده های آن و کف درگاه همه از سنگ تراش است.

ستون های چهارگانه سنگی درون ساختمان دارای طرحی دوازده گوشه است. این ستون ها بدون سرستون و تنها در جایی که پایه کمان آغاز می شود در خاور و باختر دارای لبه ای برآمده اند. تمامی ستون ها و جرزهای روی دیوارها و دوره کمان ها به کمک سنگهای تراش مستطیل شکل خاکستری گرایسته به سیاه پوشیده شد. در صورتی که دیوارهای اصلی و سقف ساختمان با سنگ لاشه ساخته شده است. شش نورگیر در درون ساختمان جاسازی شده که در بالای دیوارهای باختری و خاوری و دیوار جنوبی و یکی نیز در میانه سقف کلیسا به فضای درونی ساختمان نور ملایمی می بخشند.

پیرامون نورگیرها با سنگهای تراش آراسته شده و جز آن هیچ گونه آرایشی در درون کلیسا و نمای بیرونی آن دیده نمی شود. با این حال، فضای درونی از یک حالت ویژه و الهام بخش و آرام برخوردار است. در میان جرزهای سنگی پیوسته و دیوار شمالی کلیسا، گودالی چهارگوش قرار دارد که در گذشته به گونه دری تا پایین گشوده بود اما بعدها نیمی از آن را بسته اند. درون این دریچه به محوطه ای به درازای هشت متر و پهنای 25/4 متر راه دارد.