هویت تاریخی بقعه صفوی شاه شهیدان کاملا از دست رفته است

ایسنا/ براساس آخرین اخبار بدست رسیده، هویت تاریخی بقعه صفوی شاه شهیدان کاملا از دست رفته است.

امامزاده شاه شهیدان در روستایی در استان گیلان واقع شده، نام این روستا هم برگرفته از نام این امامزاده است؛ جایی که محل دفن دو تن از امامزادگان به نامهای محمد و هادی است. روایت است در دوران صفوی روی مزار آنها بقعه ای ساخته شد که این روزها اثری از آن باقی نمانده است. حدود 30 سال پیش به بهانه مرمت، این بقعه تاریخی را تخریب و بنایی دو طبقه با معماری معمولی همراه با ضریح و گلدسته را جایگزین کردند. این اتفاق در بناهای تاریخی مذهبی بسیار تکرار شده است که آنها را بجای مرمت، به شیوه امروزی بازسازی و نوسازی کرده اند!

مرتضی صمدپور سال 1372 عکسی از بقعه شاه شهیدان با معماری صفوی گرفته که درست یک سال بعد، وقتی برای فیلمبرداری صحنه ای از یک فیلم سینمایی به این روستا بازگشته، شاهد تخریب دیوارهای این بقعه شده است.

این هنرمند به عنوان یکی از شاهدان تخریب بقعه صفوی شاه شهیدان می گوید: سال 1373 یعنی یک سال بعد از عکسی که از بقعه شاه شهیدان گرفتم، برای فیلمبرداری فیلم سینمایی عصیان به کارگردانی حمید خیرالدین دوباره به این روستا رفتم، در یکی از روزهایی که مشغول کار بودیم، بولدوزری وارد تصویر شد و جلوی چشمانمان دیوارهای این بقعه را که نقوشی روی آن وجود داشت، تخریب کرد. اوقاف برای مرمت این امامزاده دست بکار شده بود، اما بجای مرمت، آن را تخریب و سازه جدیدی جایگزین کرد.

صمدپور علاوه بر تخریب و تغییر بنای امامزاده به حذف تدریجی آئین محلی و سنتی این منطقه نیز اشاره می کند و درباره آنچه دیده و شنیده است، توضیح می دهد: در روستای شاه شهیدان و امامزاده آن، هر سال آئینی قدیمی به نام «علم واچینی» برگزار میشد. در آن سال برای دیدن این آئین به آنجا رفته بودم و از این امامزاده عکس هایی را در بازه تاریخی 8 تا 12 تیر 1372 ثبت کردم. نکته مهمی دیگری که درباره شاه شهیدان مطرح است، آئین «علم واچینی» است که بعد از کرونا دیگر برگزار نشده و از برخی شنیده ام که دیگر این آئین سنتی برگزار نخواهد نشود و این ناراحت کننده است. این آئین که یک روز در سال در شاه شهیدان برگزار میشد، مردم زیادی را در این روستا جمع میکرد، شاید بالغ بر 15 هزار نفر برای این مراسم می آمدند و وقتی مه روستا را میگرفت، همه می رفتند و مراسم تمام میشد.

«علم واچینی» یا «علم بندی» که از رسم های بسیار کهن گیلان است به سه شکل سنتی، نیمه سنتی و مذهبی رایج در بسیاری از امامزاده های این استان برگزار می شود. علم ها چوب هایی از جنس درختان مقدس و سبزی چون شمشاد بوده و نشانه سوگ یک خانواده و فامیل، در غم از دست دادن جوانان و گاه عزیزانشان است. در این روز پارچه های سیاه اندوه را که به آنها «لباس» می گویند از دور علم ها باز می کنند. یکی دیگر از نشانه های برکت جویی در این جشن آئینی، آغشته کردن علم به گیاهان سبز و سپس خوراندن گیاه به گاو و گوسفند است تا دام ها دچار بیماری و مرگ نشوند. بقعه شاه شهیدان یکی از مهمترین نقاطی بوده که این مراسم به دو شکل جشن و عزا و حتی به نشانه شکرگزاری در آن برپا میشده است.