مدرسه شهید حلبیان اصفهان نیازمند توجه مسئولان و دوستداران مواریث ارزشمند فرهنگی است

میراث آریا/ براساس اخبار واصله، مدرسه شهید حلبیان اصفهان نیازمند توجه مسئولان و دوستداران مواریث ارزشمند فرهنگی است.

سریال زیبا و خاطره انگیز قصه های مجید در طی سالهای 1369 و 1370 براساس کتاب داستانی قصه های مجید اثر هوشنگ مرادی کرمانی ساخته شد. داستان قصه های مجید برای اولین بار در سال 1358 توسط این نویسنده کرمانی منتشر شد، با این حال با توجه به جذابیت های داستان، کتاب قصه های مجید تا سالهای اخیر بیش از 20 بار تجدید چاپ شد، که شاید یکی از مهمترین دلایل محبوبیت این رمان ارزشمند، ساخت سریال قصه های مجید بود که در ابتدای دهه هفتاد خورشیدی از برنامه کودک و نوجوان پخش و پس از آن به دلیل زیبایی خاص این اثر در طی سالهای مختلف بویژه در طی سه دهه گذشته مجدد از تلویزیون در قالب های مختلف بازآفرینی و پخش شد و هواداران بسیاری را در پای تلویزیون نشانده و برای ایشان خاطره ها آفرید.

بی تردید بخشی از صحنه های این سریال ماندگار در مدرسه تاریخی شهید حلبیان اصفهان فیلمبرداری شده که فضای این مجموعه تاریخی و زیبا بر جذابیت های این سریال همواره می افزود.

تاریخچه مدرسه

در اواخر سده سیزدهم خورشیدی، مدارس بزرگی در اصفهان ایجاد شد که بسیاری از بزرگان اصفهان افتخار تدریس و با تحصیل در این مدارس را یافته و بعدها در تحولات اجتماعی فرهنگی اصفهان و حتی ایران نقش آفرین شدند که از جمله این مدارس میتوان به دبیرستان سعدی، دبیرستان ادب و دبیرستان اتحاد (شهید حلبیان) و بعدها دبیرستان شیخ زاده هراتی اشاره کرد.

مدرسه شهید حلبیان براساس اسناد موجود با نام های آلیاش و اتحاد در طی سالهای 1279 و 1280 هجری خورشیدی و به همت جامعه کلیمیان اصفهان که پیشینه حضورشان در فلات مرکزی ایران به بیش از 3 هزار سال قبل می رسید، ایجاد شد و از آن تاریخ تا حدود 4 سال قبل نزدیک به 115 سال در نظام آموزشی اصفهان به فعالیت پرداخت.

این مدرسه تاریخی در محور تاریخی شرق مجموعه جهانی میدان امام (ره) و در محور تاریخی کوچه مشیر یخچال و در ضلع شرقی بازار اصفهان واقع شده است.

در عصر صفوی و پس از ساخت میدان بزرگ نقش جهان، شهرسازان صفوی تلاش کردند تا از طریق ایجاد محورهای مواصلاتی اصفهان دوران سلجوقی را به شهر جدید دوران صفوی اتصال دهند، لذا محور تاریخی مشیر یخچال یکی از محورهای اتصال شهر صفوی بویژه میدان نقش جهان به میدان عتیق قلب اصفهان عصر سلجوقی بشمار می رفت. با این وصف امروزه این مجموعه یکی از محورهای اصلی تجاری بویژه در امتداد بازار بزرگ و تاریخی اصفهان بشمار می رود.

با یک نگاه کلی، این محدوده در ضلع شمال شرق بازار قیصریه قرار گرفته که عملا یکی از محورهای اتصال دهنده این بازار بزرگ عصر صفوی به بازار بزرگ پیرامون مسجد جامع عتیق بشمار می رود.

دبیرستان تاریخی شهید حلبیان در محور شمال شرق این محور تاریخی و اقتصادی در مساحتی بالغ بر 4500 مترمربع واقع شده و در محدوده آن آثار تاریخی ارزشمندی از جمله خانه وثیق انصاری و خانه مشیرالملک (موزه هنر اسلامی) و همچنین در کنار یکی از مداخل ورودی بازار بزرگ اصفهان واقع شد.

این مدرسه در حال حاضر از دو بخش بنای شرقی و بنای شمالی تشکیل شده است، بنای شرقی اصلی ترین بخش مدرسه را تشکیل می دهد که خود از سه بخش جنوبی، میانی و شمالی تشکیل شده که بخش جنوبی آن زیباترین بخش مدرسه بوده و از دو طبقه تشکیل شده که در هر طبقه و در برابر ساختمان اصلی ایوانی زیبا همراه با ستون های سنگی به سبک و معماری اواخر دوران قاجار همراه با سقف شیروانی قرار دارد. در ایوان هر طبقه 14 ستون سنگی زیبا که به صورت زیبایی حجاری شده خودنمایی می کند. برخی منابع معتقدند حجاری این ستون های زیبا کار استاد حاج محمد هاشم حجار، هنرمند معروف حجار اصفهانی است.

در برخی از منابع تاریخی ذکر شده برخی شخصیت های تأثیرگذار تاریخ معاصر ایران از جمله میرزاده عشقی و ابوالقاسم سحاب از فعالان ادبی و فرهنگی در تاریخ معاصر ایران در این مدرسه تاریخی به تحصیل پرداختند.

باکمال تأسف این مدرسه تاریخی در طی یک دهه گذشته و پس از کش و قوس های فراوان که منجر به تعطیل شدن آن شد از تندباد حوادث در امان نماند، بگونه ای که برخی نهادهای شهری در طی سالهای 1391 و 1392 علیرغم حضور نه چندان فعال بازیگر اصلی سریال قصه های مجید دریکی از نهادهای رسمی شهر که همت به ویرانی آن بستند که خوشبختانه بنای اصلی از گزند ویرانی تعمدی در امان ماند، با این حال ثبت ملی این اثر آن را از ویرانی کامل نجات داد، لکن هم اکنون این بنای تاریخی همانند سایر بناهای تاریخی فراموش شده به بیماری ویرانی تدریجی دچار شده است. در این میان برخی مدرسه های قدیمی اصفهان متأسفانه در چند دهه گذشته در بوته فراموشی قرار گرفتند یا به بهانه بازسازی نوسازی شدند.

با این وصف امید می رود این مدرسه ارزشمند تاریخی که بخشی از تاریخ فرهنگ و معماری معاصر نصف جهان را به خود اختصاص داده، به همت مسئولان و دوستداران میراث فرهنگی از سایه کم توجهی خارج شده و با توجه به اینکه در فهرست میراث ملی به ثبت رسیده، هرچه سریع تر پس از تعیین تکلیف، مالکیت آن در اختیار نهادهای فرهنگی قرار گرفته تا ضمن مرمت و اجرای عملیات نجات بخشی، کاربری مناسبی یافته و همچنان به حیات ارزشمند خود ادامه دهد.

نویسنده: شهرام امیری | کارشناس ارشد میراث فرهنگی و گردشگری استان اصفهان