توسعه فرهنگی و اقتصادی و امنیت پایدار رهاورد ثبت جهانی هورامان است

ایرنا/ براساس آخرین خبرهای منتشر شده، توسعه فرهنگی و اقتصادی و امنیت پایدار رهاورد ثبت جهانی هورامان است.

همایش بین المللی «هورامان، ثبت جهانی، فرهنگ و توسعه پایدار» در روزهای 25 و 26 تیر سال 1401 در دانشگاه رازی کرمانشاه برگزار می شود و از همین رو، اولین پیش نشست تخصصی این همایش بصورت مجازی با عنوان «دیپلماسی و روابط خارجی» با حضور اساتید حوزه علوم سیاسی و روابط بین الملل و با همکاری پایگاه میراث جهانی منظر فرهنگی هورامان برگزار شد.

در این نشست دکتر قدرت احمدیان عضو هیات علمی گروه علوم سیاسی دانشگاه رازی، دکتر مهدی شوشتری دکترای مطالعات منطقه ای و سرکنسول جمهوری اسلامی ایران در سلیمانیه، دکتر مومن زلمی استاد زبان شناسی و فرهنگ سیاسی در دانشگاه گه شه اقلیم کردستان عراق و دکتر سیامک بهرامی استاد روابط بین الملل دانشگاه آزاد اسلامی واحد کرمانشاه و هورامان پژوه سخنرانی کردند.

سرکنسول ایران در سلیمانیه عراق: امیدواریم تبیین درستی از ثبت جهانی داشته باشیم

در اولین پیش نشست همایش بین المللی هورامان، دکتر مهدی شوشتری دکترای مطالعات منطقه ای و سرکنسول جمهوری اسلامی ایران در سلیمانیه عراق به ارائه دیدگاه ها و نقطه نظرات خود پرداخت و گفت: از دهه های گذشته نظریات مختلفی بویژه بعد از جنگ جهانی دوم و ره یافت های علمی برای مطالعات بین المللی سیاست بین الملل ارائه شده، مکاتب مختلف، واقع گرایی، آرمان گرایی، نوگرایی و بحث فرهنگ بیش از دو دهه است که وارد ادبیات مطالعات بین المللی به صورت جدی تر شده است.

وی پیرامون اینکه توسعه فرهنگی و اقتصادی و امنیت پایدار رهاورد ثبت جهانی هورامان است، ادامه داد: در کنار ره یافت واقع گرایی که بیشتر مؤلفه های سخت قدرت و امنیت را شامل می شود. موضوع ره یافت ساده انگاری بوجود آمد و در مقابل مکتب واقع گرایی موضوع مهم فرهنگ و هویت را مطرح کرد که معتقد است که فرهنگ و هویت از مولفه های شکل دهنده سیاست بین الملل است و ما نمی توانیم در مطالعات بین المللی موضوعات مهمی مانند موضوع فرهنگ و روابط بین الملل را نادیده بگیریم.

دکتر شوشتری افزود: نظریات مختلفی مثل نظریه جامع بین المللی مطرح شد به ویژه در دو دهه اخیر توجه بیشتری به موضوع فرهنگ و مقالات مرتبط با آن در مطالعات روابط بین الملل انجام شده که در کنار موضوعات سخت، موضوع فرهنگ هم مورد توجه اساتید روابط بین الملل قرار گرفته است.

این استاد دانشگاه اضافه کرد: ترکیب قدرت نرم و قدرت سخت به عنوان قدرت هوشمند مورد توجه قرار گرفته و جناب آقای«جوزف نای» مبدع و صاحب اصلی این نظریه است که تعریفی که از قدرت نرم دارد این است که توانایی متقاعد کردن از طریق فرهنگ، ارزش ها و ایده ها را مطرح می کند که موضوع بسیار مهمی است. در حیطه عملی هم در موضوعات روابط بین کشورها و دولت ها موضوع فرهنگ بصورت جدی مورد توجه قرار گرفته است و همچنین موضوع دیپلماسی فرهنگی یا به صورت کلان تر دیپلماسی عمومی در دستور کار دولت ها قرار گرفته است.

او معتقد است، در کنار دیپلماسی رسمی که دیپلماسی بین دولت ها و مذاکرات است، دیپلماسی فرهنگی و عمومی نیز به صورت جدی بیش از دو دهه است که مورد توجه قرار گرفته است.

دکترای مطالعات منطقه ای و سرکنسول جمهوری اسلامی ایران در سلیمانیه عراق ادامه داد: در موضوع دیپلماسی عمومی آنچه که مهم است موضوع اقناع جذب و نفوذ مطرح می شود که اشکالی از قدرت نرم هستند. خوشبختانه سال گذشته باتلاش های مجموعه دستگاه های جمهوری اسلامی ایران، هورامان به عنوان بیست و ششمین میراث فرهنگی ایران ثبت جهانی شد که فرصتی برای کشور ما و بخصوص منطقه هورامان است که باید از آن به خوبی استفاده کنیم. دانشگاه کرمانشاه و دانشگاه کردستان این موضوع را بصورت جدی مورد توجه قرار دادند و امیدواریم که بتوانیم تبیین درستی از ثبت جهانی داشته باشیم.

ثبت جهانی هورامان فرصتی برای تقویت روابط بین ایران و اقلیم کردستان

شوشتری با بیان اینکه هورامان منطقه ای است که بین جمهوری اسلامی ایران و اقلیم کردستان عراق مشترک است که بخش عمده آن در دو استان کرمانشاه و کردستان واقع شده و محدوده کوچکی نیز که امتداد آن به استان حلبچه در اقلیم کردستان عراق رسیده، گفت: از این منظر ثبت جهانی هورامان را فرصتی برای تقویت روابط بین ایران و اقلیم کردستان می دانیم و امیدواریم بتوانیم به نمایندگی جمهوری اسلامی ایران در سلیمانیه عراق از این فرصت و ظرفیت استفاده کنیم.

وی اضافه کرد: ظرفیت های هورامانات بسیار بسیار گسترده است این منطقه هم دارای ظرفیت هایی در حوزه میراث فرهنگی ملموس است و هم در حوزه میراث معنوی از اماکن تاریخی معماری منحصر بفرد برخوردار است.

به گفته وی، در حوزه میراث فرهنگی غیر ملموس میتوان به آداب و رسوم و فرهنگ خاص آن توجه کرد. صنایع دستی متنوع در منطقه، فرصت های خوبی را برای تقویت روابط بین جمهوری اسلامی ایران و اقلیم کردستان از دریچه فرهنگ ایجاد می کند.

وی اظهار کرد مواردی که برای توسعه روابط بین جمهوری اسلامی ایران و اقلیم کردستان از بستر ثبت جهانی منظر فرهنگی هورامان موثر است که در حوزه گردشگری است ما به صورت سنتی روابط بسیار خوبی داریم، گردشگران اقلیم کردستان و ایران از جاذبه های تاریخی و دیدنی دو کشور بازدید می کنند اما به صورت خاص موضوع هورامان می تواند برای دو طرف در حوزه گردشگری مورد توجه قرار بگیرد.

شوشتری افزود: این امر مستلزم این موضوع است که یک مرز مشترک داشته باشیم که تا به امروز به عنوان مرز تجاری استفاده می شد اما باید در دستور کار باشد که به عنوان مرز گردشگری و تردد مسافرین نیز مورد استفاده قرار گیرد.

به گفته این استاد دانشگاه، در تابستان سال 1399 جمهوری اسلامی ایران چند مرز را به عنوان مرز رسمی معرفی کرد از جمله مرز شوشمی اما متاسفانه علیرغم تلاش های بسیار زیاد تاکنون موفق به جلب موافقت دولت مرکزی عراق در بغداد برای بازشدن حوزه مسافری این مرز نشدیم اما تلاش ها ادامه خواهد داشت.

وی یادآور شد موضوع بعدی بحث روابط دانشگاهی است که خوشبختانه دانشگاه رازی و دانشگاه کردستان در این زمینه هم توجه دارند و هم قدم برداشته اند که امیدواریم این همایش بتواند منجر به ارتباط بیشتر بین این دانشگاه ها با همتایان خود در حوزه اقلیم کردستان شود.

وی موضوع بعدی را بحث زبان هورامی دانست که یکی از شاخه های زبان های غربی ایران محسوب می شود که این موضوع می تواند نقطه مشترکی برای همکاری های علمی بین دانشگاه های دو طرف باشد.

برگزاری جشنواره های فرهنگی مشترک با اقلیم کردستان

شوشتری ادامه داد: موضوع بعدی بحث آیین ها و جشن ها و از این قبیل موضوعات است که می تواند زمینه جذب گردشگر و همچنین معرفی فرهنگ و آیین ساکنان این منطقه را فراهم کند که در این زمینه می توانیم فستیوال های مشترکی با اقلیم کردستان برگزار کنیم. موضوع صنایع دستی نیز از جمله مواردی است که باید مورد توجه قرار بگیرد و طبیعتاً زمینه های مختلفی برای ارتباط در موضوعات سیاسی، اقتصادی و سایر موضوعات می تواند زمینه ساز ارتباط بین اقلیم کردستان و ایران باشد.

این استاد دانشگاه افزود: اگر معضل بیکاری در این منطقه حل شود مساله دردناکی مثل کولبری با مشکلات آن را نخواهیم داشت و امیدواریم با این رویکرد ثبت منظر فرهنگی اورامانات و نگاهی که مسئولان به این مقوله دارند بتوانیم در آینده با توسعه روابط فرهنگی و اقتصادی در این منطقه معضلات کمتری به لحاظ امنیتی داشته باشیم.

با مستندسازی و تولید فیلم های مشترک منطقه هورامان را معرفی کنیم

در ادامه این نشست، دکتر مومن زلمی استاد زبان شناسی و فرهنگ سیاسی در دانشگاه گه شه اقلیم کردستان اظهار کرد، هورامان یک منطقه کوهستانی و چندفرهنگی است. جمعیت هورامان حدود 700 تا 800 هزار نفر تخمین زده شده باتوجه به اینکه مردم این منطقه به گویش هورامی صحبت می کنند. نظریات دیگری نیز وجود دارد که هورامی می تواند یک زبان مستقل از شاخه زبان هندی و ایرانی باشد. اکثر هورامی ها مسلمان هستند و برخی نیز که خارج از کشورهای ایران و عراق زندگی می کنند یارسان، کاکی و زردشتی نیز هستند.

وی ادامه داد: هورامی ها در کردستان عراق چهره های شاخص و مشهوری هستند. در دانشگاه های کردستان عراق، اساتید زیادی از منطقه هورامان فعالیت می کنند. موضوع فرهنگ و زبان و مساله دیگر موضوع حقوق زنان در منطقه هورامان است.

وی با بیان اینکه موضوع دیگر که در منطقه کردستان مطرح است در رابطه با خشونت علیه زنان است؛ افزود: از سال 2008 تا سال 2017 خشونت علیه زنان در این منطقه 60 درصد افزایش یافته است.

وی تشکیل کمیته هماهنگی بین دو کشور ایران و عراق را بسیار مهم دانست که بویژه در حوزه عمران و آبادانی ایجاد شود و توسعه پیدا کند.

دکتر زلمی افزود: پیشرفت هایی که در جمهوری اسلامی ایران داشتیم در اقلیم کردستان نداشته ایم و میتوان نتیجه گرفت که باید در این زمینه ارتباط برقرار کنیم و بهتر است دو طرف از نظر فرهنگی ارتباط بیشتری داشته باشند. از نظر مستندسازی و تولید فیلم های مشترک می توانیم منطقه هورامان را معرفی کنیم که در این زمینه بسیار ضعیف بوده ایم. حوزه بازرگانی و تجارت نیز باید بین هورامان در اقلیم کردستان و ایران تقویت شود.

نگاه شبکه ای به منطقه گرایی

در ادامه دکتر سیامک بهرامی استاد روابط بین الملل دانشگاه آزاد اسلامی واحد کرمانشاه و هورامان پژوه نیز در سخنانی با اشاره به موضوع منطقه گرایی در غرب آسیا گفت: بر مبنای ثبت جهانی هورامان می خواهم از منظر جدید به بحث منطقه گرایی در غرب آسیا ورود کنم.

وی ادامه داد: آنچه که باید مد نظر قرار بگیرد این است که بتوانیم سیاستگذاری را به نظریه پیوند دهیم. در رابطه با منطقه گرایی نزدیک به 11 ره یافت مختلف داشتیم. از این ره یافته ها 6 مورد نظریه پردازی در رابطه با منطقه شکل گرفته و از منظرهای مختلف مورد بررسی قرار گرفته است.

بهرامی یادآور شد آنچه در رابطه با نظریه های منطقه گرایی مطرح بوده این است که دیگر جوابگوی نیازهای ما نیستند و ما باید دنبال نظریه های جدید باشیم. در نظریه های پیشین، مناطق را به عنوان جزایر جداگانه در نظر گرفتیم و هر کدام را منحصر بفرد می دانستیم نه اینکه به عنوان یک پدیده اجتماعی بدانیم.

به گفته وی، مرزبندی سیستم های منطقه بیشتر حول جغرافیا، قدرت خارجی یا اقتصاد بوده اما در جهان جدید که در آن زندگی می کنیم یکی از بزرگترین اتفاقات آن انقلاب ارتباطات است.

بهرامی افزود: در حوزه ارتباطات، در جهان امروز یک وضعیت غیرخطی بر آن حاکم است و ممکن است وقایع کوچکی که در مناطق دورافتاده جهان اتفاق می افتد می تواند کل جهان را تحت تاثیر خود قرار دهد.

استاد روابط بین الملل دانشگاه آزاد اسلامی واحد کرمانشاه و هورامان پژوه معتقد است: در رویکرد جدید می توانیم مناطق را جدا در نظر بگیریم و هر منطقه می تواند در کنش متقابل با سایر منطقه ها قرار بگیرد. مناطق بیشتر باید از نظر درونی تحلیل شوند. مکان در تعریف جدید حذف می شود و فضا جایگزین آن می شود. این موارد باعث می شود که به منطقه گرایی از منظر جدید نگاه کنیم و آن نگاه شبکه ای است. از آن به عنوان شبکه گرا یا تکثیر منطقه یاد می کنیم.

نظریه های سنتی کنار رود

بهرامی ادامه داد: اگر خاورمیانه را به عنوان یک شبکه منطقه ای در نظر بگیریم مناطق سنتی نیز وجود دارند که در یک شبکه سنتی فعال هستند. بحث بنده این است که چگونه ثبت جهانی هورامان می تواند مبنایی برای ایجاد یک شبکه منطقه ای در کشورهای اطراف ما و نیز کل جهان داشته باشد.

وی با بیان اینکه در شبکه منطقه ای متوجه می شویم که یک واحد مرکزی هستیم یا منزوی یا قطبی و اینکه چه نوع شبکه ای قرار است ایجاد کنیم؟ افزود: در نتیجه میتوان گفت که نظریه های سنتی گرایی را کنار بگذاریم و به دنبال نظریه های جدید برای تحول منطقه گرایی در غرب آسیا باشیم.

ثبت منظر فرهنگی هورامان و ایجاد یک تجارت سالم در منطقه

در پایان دکتر قدرت احمدیان عضو هیات علمی گروه علوم سیاسی دانشگاه رازی کرمانشاه ضمن جمع بندی موارد مطرح شده، گفت: خروجی این نشست ها باید منجر به ارائه راهکارهایی در جهت توسعه منطقه، تقویت همکاری های سیاسی، اقتصادی، فرهنگی و تأمین منافع ملی گردد.

وی ادامه داد: در جمهوری اسلامی ایران فیلم ها و سریال هایی با موضوع منطقه هورامان ساخته شده است. داشتن مرز مشترک، روابط بازرگانی و تجاری، تدریس زبان و فرهنگ هورامان در دانشگاه ها موضوعاتی است که در تقویت دیپلماسی و روابط خارجی بسیار مؤثر خواهد بود.

عضو هیات علمی گروه علوم سیاسی دانشگاه رازی کرمانشاه افزود: هدف اصلی از ثبت جهانی منظر فرهنگی هورامان این است که نگاه امنیتی به منطقه وجود نداشته باشد و به حوزه های فرهنگی، اقتصادی و تجاری طرفین بیشتر پرداخته شود. امیدواریم که ثبت منظر فرهنگی هورامان در یونسکو بتواند مسائلی مانند کولبری را سامان بخشد و یک تجارت سالم و منطقی در این منطقه حاکم شود.

احمدیان یادآور شد رسالت اینگونه همایش ها نیز این است که صرفاً به مباحث انتزاعی پرداخته نشود و خروجی این برنامه ها منجر به ارائه راهکارها و پیشنهادات مفید برای کمک به تقویت همکاری ها در بخش های مختلف شود.