گردشگری دریایی و پیوند آن با امنیت ملی

میراث آریا/ این خبر پیرامون گردشگری دریایی و پیوند آن با امنیت ملی برای شما مخاطبان گرامی نگارش شده است.

حضور پرصلابت نیروهای نظامی کشورمان در خلیج فارس و دریای عمان و سواحل آن دو و نیز جزایر ریز و درشت آنها همواره جلوه و جمالی شکوهمند و افتخارآمیز از امنیت آفرینی و برتری کشورمان درنزد سایر کشورها ساخته است. فی الواقع، سیادت و سروری بلامنازع و تمام عیار ما بر این دریاها، دست کم بر ساکنان و حاکمان کشورهای سواحل جنوبی خلیج فارس و دریای عمان و سایر کشورهای خاورمیانه و ناظران موضوعات ژئوپولیتیک و ژئواستراتژیک پوشیده نیست.

اگر از دریچه ضرورت تامین امنیت ملی به این حضور پرغرور بنگریم، حیاتی، ضروری و البته بیشتر صلب و سخت افزاری می کند. جا دارد از منظر نرم افزاری نیز بیشتر بدان پرداخته شود، چرا که در دنیای امروز انتظار تامین امنیت ملی صرفا از طریق نیروهای نظامی نگاهی یک سویه و ناکاراست.

توسعه گردشگری دریایی در ایران بویژه در آبها و سواحل جنوبی را میتوان از عوامل تقویت امنیت ملی آن هم به شکل نرم افزاری قلمداد کرد. در مطلب گردشگری دریایی و پیوند آن با امنیت ملی به دلایلی برای اثبات این ادعا اشاره می شود:

1- از اولین دستاوردهای توسعه گردشگری در هر منطقه و سرزمین، بهره مندی ساکنان آن محیط از برکات اقتصادی آن نظیر کاهش فقر، اشتغالزایی، عدالت، ایجاد درآمد و توازن منطقه ای است. برخورداری ساکنان شریف و خونگرم سواحل و جزایر جنوبی ایران از مزایای اقتصادی حاصل از توسعه گردشگری دریایی نه تنها این مرزبانان شجاع و کم توقع را به میهن خود دلگرم تر و علاقمندتر می کند بلکه ریشه معضلاتی چون قاچاق کالا و سوخت را نیز تاحد زیادی خشکانده و سایر مناطق داخلی کشور را از چنگال مفاسد آن تا حدود زیادی میرهاند.

2- افزایش حضور نفوس، خواه به صورت سیال (به شکل گردشگر وبازدیدکننده) و خواه به صورت نیروی انسانی شاغل و ساکن در تاسیسات پرتعداد گردشگری، حمل و نقل دریایی، اسکله ها، بندرگاه ها، تفریحگاه های آبی، دهکده ها، مجتمع های ساحلی گردشگری و سایر اماکن مربوطه خود نشانه ای از تمرکززدایی و توزیع جمعیت به سوی این سواحل و جزایر است. چه آنکه جمعیت خود یکی از فاکتورهای چشمگیر تامین امنیت ملی است. حال آنکه وضعیت کنونی تراکم جمعیت در سواحل جنوبی ما به نسبت وسعت آن و در مقایسه باسواحل بسیاری از کشورهای دنیا، قابل قبول نیست واز منظر آمایش سرزمین نیز پذیرفتنی نیست.

3- پژوهشگران و استادان بنام تاریخ و جغرافیا از جمله مرحوم استاد ایرج افشار، مرحوم دکتر احمد اقتداری و مرحوم دکتر محمد حسن گنجی همواره از سیادت تاریخی ایران بر دریای پارس و غالب بودن ما از هر لحاظ بر سایر ممالک ساکن در سواحل این دریا، درها سفته و سخن ها گفته اند. امروزه، متاسفانه در شهرهای ساحلی و جزایر جنوبی ایران کمتر میتوان نشانی از معماری و شهرسازی متناسب با اقلیم و فرهنگ آن مناطق و مطابق با الگوهای معماری ایرانی، یافت.

محقق ارجمند عبدالرضا دشتی زاده که سالها در جزیره قشم بر روی تاریخچه و فنون دریانوردی وتجارت مردمان بومی با کشورهای سواحل جنوبی خلیج فارس و حتی با کشورهای آفریقایی و هندوستان تحقیق کرده و حاصل پژوهشهایش بارها در مطبوعات پژوهشگاه میراث فرهنگی و گردشگری کشور منتشر شده، بر سیطره فرهنگی و تجاری سالهای نه چندان دور ما بر سایر کشورهای حاشیه جنوبی خلیج فارس و دریای عمان صحه گذاشته و از اینکه اکنون بادگیرهای بستکی به عنوان سمبلی از معماری مناطق جنوبی ایران در شهر دبی خودنمایی می کند ولی در شهرهای ساحلی جنوب ایران کمتر میتوان از این گونه المانهای معماری ایرانی یافت، افسوس می خورد.

بخت یاری و خوش اقبالی است که موضوعات گردشگری و میراث فرهنگی هر دو در ذیل یک وزارتخانه متمرکز شده و در سایه آن، توسعه گردشگری دریایی و ساحلی می تواند نوعی بازگشت به خویشتن و احیای مواریث کهن فرهنگی رو به زوال یا فراموش شده این مناطق را نیز به دنبال داشته باشد.

4- تصویب نامه مورخ یازدهم آبان سال جاری هیئت دولت که با توجه به تاکیدات رهبر انقلاب بر توسعه سواحل مکران تهیه، تدوین و تصویب شده، اهمیت موضوع را دوچندان کرده و در حقیقت توسعه گردشگری دریایی را از تکالیف دولت دانسته است. امید است از ظرفیت این تصویب نامه و سایر قوانین و اسناد بالادستی برای توسعه گردشگری دریایی استفاده لازم را برده و مانند تهیه برنامه ملی گردشگری درگیر اتلاف وقت وفرسایش نشویم.

در این راستا، اهتمام دولت و سایر قوا بر آزادسازی سواحل را میتوان امری مطلوب و آغازی بر پایان بی برنامگی در سواحل و دریاها بویژه در بخش گردشگری دانست. اسباب کار فراهم است و هیچ گونه وابستگی به کمک های خارجی هم نیست. یک نمونه از آن را میتوان در توان شرکت صنایع دریایی صدرا دانست که آماده ساخت و ایجاد همه نوع بندرگاه، سکو و شناور است. امید است با اتخاذ تدابیر لازم و تشریک مساعی همه دستگاه ها و نهادهای ذیربط و ذینفعان خاصه جوامع محلی و ساکنان، بهترین برنامه ریزی برای توسعه گردشگری دریایی و بازدید آسان گردشگران فراهم شود و کاتاماران های پیشرفته ساخت ایران عن قریب سرگرم جابجایی برنامه ریزی شده و منظم گردشگران بین سواحل و جزایر خلیج فارس باشند.