ایراج از مهمترین مراکز گردشگری طبیعت در استان اصفهان است

میراث آریا/ براساس آخرین خبر و گزارشات واصله، ایراج از مهمترین مراکز گردشگری طبیعت در استان اصفهان است.

خوروبیابانک در دل کویر مرکزی ایران واقع شده، این شهرستان با 14000 نفر جمعت یکی از کم جمعیت ترین شهرستان های استان اصفهان است اما به دلیل وجود جذابیت های تاریخی و همچنین جذابیت های طبیعی از جمله وجود کویر مرکزی ایران از یکسو و پوشش گیاهی متفاوت با سایر مناطق استان از سوی دیگر مقصدی مناسب برای گردشگران فرهنگی و طبیعی بشمار می رود.

توسعه متوازن گردشگری در این شهرستان از دو دهه قبل، از روستاهای خوروبیابانک آغاز و به شهرهای آن از جمله شهر خور مرکز شهرستان رسید، لذا خوروبیابانک یکی از منحصر بفردترین شهرستان های استان اصفهان و حتی کشور است که توسعه گردشگری در آن از روستاها آغاز شده و سپس شهرها از منافع حاصل از گردشگری بهره مند شده اند.

امروزه بواسطه توسعه گردشگری بیش از 70 اقامتگاه بومگردی در روستاهای این شهرستان از جمله گرمه، عروسان، مصر و ایراج وجود دارد که در فصول مختلف سال بویژه بهار و زمستان مقصد گردشگران داخلی و بویژه گردشگران خارجی علاقمند به کویر نوردی است.

روستای کوهپایه ای ایراج با ساختار معماری خشت و گل و سنگ، به روستای سی و سه چشمه معروف است. از این روستا در متون قرون سوم و چهارم هجری با نام «ارا» و «ارابه» یاد شده است.

این روستا دارای قدمتی بیش از 5000 سال است و ساکنان قدیم آن دین زرتشتی داشتند که بقایای قبرستان های گبری و همچنین دخمه های ساده و ابتدایی از گبرها، گواه بر این ادعا است. این روستا در گذشته های نه چندان دور، بارها مورد تهاجم یاغیان و دزدان قرار گرفته که از آن جمله میتوان به گروهی از ایل باصری به سرکردگی رمضان خان باصری اشاره کرد که توانست با درهم شکستن مقاومت مردم این روستا، قلعه ایراج را تصرف کند و تا مدتها در این روستا به غارت مشغول باشد.

فراوانی چشمه های کوچک و بزرگ و شکل گیری معماری روستا با ساختار طاق و قوس، دارای حیاط مرکزی با ایوان های رفیع بر روی بستر غیرمسطح و تپه مانند مشرف به دشت که از مزارع و باغات متنوع و سرسبز تشکیل شده با تنوع پوشش گیاهی و باغی، زمستان های برفی، تابستان ملایم و بهار پر از شکوفه های آلو و بادام با اقتدار درخت سرو چند صدساله و قلعه ای کهن با مردمانی زحمتکش با شغل دامداری و کشاورزی همگی از ویژگی های خاص روستا بوده که این امر باعث شده تا محدوده بافت تاریخی روستای ایراج واقع در استان اصفهان، شهرستان خوروبیابانک، بخش مرکزی، دهستان نخلستان روستای ایراج در مورخ دهم آذر سال 1400 به شماره 33489 در فهرست آثار ملی ایران به ثبت برسد.

در مرکز محدوده بافت تاریخی روستای ایراج، بر روی یک تپه صخره ای، قلعه تاریخی و کهن با قدمت حدود اوایل اسلامی واقع شده که زیبایی بافت تاریخی روستا را دوچندان کرده است.

ساختار معماری این قلعه به صورت حیاط مرکزی و چهار ایوانی در چند طبقه با اتاق های در اطراف و چهار برج دیده بانی در گوشه هاست و نشان دهنده این است که این بنا یک دژ نظامی بوده است، همچنین این قلعه تاریخی دارای دیوارهای قطور سنگی و خشت و گلی است و چاه آب و گریزی در درون قلعه که از آن در مواقع خطر بهره می بردند.

اشراف قلعه به دشت و دور دست ها و ارتباط و دیدبانی برج های نگهبانی در اطراف روستا با قلعه از ویژگی های این قلعه ی تاریخی است. قلعه ایراج نیز در تاریخ دهم آذر سال 1400 به شماره 33490 در فهرست آثار ملی ایران به ثبت رسیده است.

از دیگر زیبایی های این روستا میتوان به درخت سرو 1000 ساله آن اشاره کرد که یادگاری است از نیاکان و ساکنان قدیم این روستا، که گردشگران زیادی را به خود جلب می کند.

محصولات باغی این روستا انار، آلو، سیب، گلابی، زردآلو، هلو، گردو، توت سیاه و سفید و انواع انگور و آلبالو و گیلاس و خرما و انجیر سبز و سیاه و زیتون است و محصولات زراعی آن گندم، جو، لوبیا، عدس و کنجد است.

اهالی روستا به کار کشاورزی و مشاغلی همچون دامداری و کار در معادن اطراف مشغول هستند. جمع آوری گیاهان کوهی نیز در کنار امور دیگر به آنان کمک می کند. سیستم آبیاری مزارع از طریق چند استخر آب و جوی های سیمانی تامین می شود.

کوههای اطراف این روستا به شدت مورد حفاظت محیط زیست قرار دارد، که دلیل آن وجود صیادان و صید بی رویه در این منطقه بسیار زیباست. جانوران وحشی در حاشیه این روستا عبارتند از یوز، گرگ، شغال و روباه و پرندگانی چون باز، عقاب، زاغ، کلاغ، و همچنین حیوانات همچون کل، بز کویی، آهو، بره، کبک و طیهو.

امروزه روستای ایراج با همیاری جامعه محلی یکی از مهمترین مراکز گردشگری شهرستان خوروبیابانک است، بگونه ای که مردم محلی با ایجاد اقامتگاه های بومگردی متنوع و همچنین تربیت راهنما توانسته اند به یکی از نمونه های موفق همیاری جوامع محلی در توسعه گردشگری بدل شوند.