شهرگردی با استاندار خراسان جنوبی در بافت تاریخی بیرجند

ایرنا/ این خبر پیرامون شهرگردی با استاندار خراسان جنوبی در بافت تاریخی بیرجند برای شما مخاطبان گرامی نگارش شد.

جواد قناعت که از چند واحد تولیدی در شهرک صنعتی بیرجند بازدید کرد، به برخی اماکن تاریخی مرکز استان رفت و وضعیت موجود و برنامه های مرمت و جذب گردشگر در آنها را از نزدیک مورد بررسی قرار داد.

سرپرست فرمانداری بیرجند، مدیرکل میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی خراسان جنوبی و جمعی از مسئولان نیز استاندار را در این بازدید که سه ساعت به طول انجامید، همراهی کردند.

برای دیدن آثار تاریخی در محل پایگاه میراث فرهنگی، گردشگری و تاریخی بیرجند از خیابان منتظری سه وارد بافت تاریخی بیرجند شدیم و پستخانه قدیم بیرجند اولین مکانی بود که در این محله استاندار خراسان جنوبی از آن بازدید کرد.

مدیرکل میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی خراسان جنوبی در معرفی این اثر تاریخی گفت: اداره پست قدیم بیرجند در اواخر قاجار و اوایل پهلوی ساخته شد و با شماره 11944 ثبت ملی شده است.

حسن رمضانی پیرامون شهرگردی با استاندار خراسان جنوبی در بافت تاریخی بیرجند افزود: این بنا ابتدا در دوره قاجار به عنوان غورخانه استفاده میشد و بعدها تا سال 1361 به عنوان پست و تلگراف بیرجند فعال بود که سال 62 تخلیه و متروکه شد و سازمان میراث فرهنگی وقت در سال 1358 آن را خریداری و مرمت کرد و در قالب ساختمان اداری پایگاه میراث فرهنگی شهر تاریخی بیرجند احیا شده است.

استاندار از بنای تاریخی خواجه خضر روبروی مدرسه شوکتیه نیز بازدید کرد و مدیرکل میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی خراسان جنوبی درباره این اثر تاریخی گفت: این بنا از معدود بناهایی با کاربری مسجد و آرامگاه است که در عصر قاجار احداث شد.

وی اظهار داشت: با توجه به شواهد موجود به نظر می رسد این بنا 2 بانی به نامهای خواجوی و منصف داشته و زمان ساخت آن به عصر قاجار بر می گردد.

بازدید از مدرسه شوکتیه بیرجند سومین اثر تاریخی بیرجند بود که در همین بافت تاریخی مورد بازدید قرار گرفت؛ در حال حاضر در این مدرسه کلاسهای شبانه روزی حفط قرآن با حضور حافظانی از سراسر کشور برگزار می شود.

مدرسه شوکتیه یکی از پیشینه های ارزشمند استان خراسان جنوبی است که بعد از دارالفنون تهران و رشدیه تبریز به عنوان سومین مدرسه نوین ایران در شهر بیرجند سر برآورد تا مردان نامداری را سرآمد جهان کند.

مدرسه شوکتیه بیرجند در دوره قاجار ساخته شد و با شماره 1371 در فهرست آثار ملی به ثبت رسید.

مدیرکل میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی خراسان جنوبی درباره نحوه شکل گیری و راه اندازی مدرسه شوکتیه گفت: امیر اسماعیل خان که در زمان ناصرالدین شاه حاکم منطقه مکران (بلوچستان) و قهستان بود در عین مکنت، هیچ فرزندی نداشت لذا یک سوم اموال خود را بنا به احکام شرع وقف کرد و برادر کوچکتر خود، امیر ابراهیم خان را متولی این املاک قرار داد.

وی افزود: بعد از مرگ اسماعیل خان، ابراهیم خان شوکت الملک حکومت منطقه قاینات را به عهده می گیرد و روزهای شکوفایی دارالفنون به تهران سفر می کند و با این مدرسه و آثار ارزشمندش بیشتر آشنا می شود.

رمضانی بیان کرد: ابراهیم خان پس از برگشت به بیرجند تصمیم می گیرد با استفاده از همان یک سوم اموال وقفی که در اختیار دارد، کار خیر و ارزشمندی در راستای توسعه فرهنگ منطقه انجام دهد و به این ترتیب مدرسه شوکتیه در محل حسینیه امام رضا (ع) راه اندازی و تعلیم و تربیت به سبک جدید در شهر آغاز می شود.

وی گفت: شوکت الملک برای مدیریت و تاسیس مدرسه شوکتیه بیرجند از 2 نفر فاضل کاشانی به اسامی میرزا احمد نراقی و شیخ احمد سلیمانی نراقی دعوت کرد و معلمان خارجی این مدرسه نیز سیدرضی حسین هندی، مسیو رومینیو، مسیو فردیناند و ژزف بریان که از فرانسه و هند بودند.

رمضانی اظهار داشت: مرمت این بنای تاریخی از اوایل آذر 94 با همکاری اداره کل اوقاف و امور خیریه خراسان جنوبی و اداره کل میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی استان شروع شد و با صرف یک میلیارد تومان اعتبار از محل درآمد رقبات موقوفه حسینیه امام رضا (ع) بیرجند بازسازی شده است.

در ادامه مسیر بافت تاریخی بیرجند و در انتهای کوچه فرعی خیابان منتظری استاندار خراسان جنوبی از آب انبار محسن زاده هم بازدید کرد.

انبار محسن زاده از سازه های آبی قدیمی بیرجند است که زمان ساخت آن به اواسط دوره قاجار برمی گردد، این آب انبار در محله دم قلعه، ابتدای کوچه خواجه ها و کنار خانه مسکونی مرحوم احمد محسن زاده واقع است که به همین جهت به آن آب انبار محسن زاده گفته شد ولی بانی واقف آن حاجی خان بوده است.

مخزن این آب انبار یک میلیون و 600 هزار لیتر گنجایش دارد، بطوریکه وقتی وارد این مخزن می شوید، بزرگی آن باعث می شود تا چند لحظه سکوت کنید و به فکر فرو روید.

عملیات مرمت این آب انبار سال 96 در دستور کار اداره کل میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی خراسان جنوبی قرار گرفت و در این مرمت، مخزن آب انبار کشف و بازسازی شد.

آب انبار محسن زاده پنجم آذر 1379 با شماره ثبت 2907 در فهرست میراث ملی کشور به ثبت رسید.

استاندار و هیات همراه در ادامه مسیر و انتهای محله سرده بیرجند از موزه لباس و منسوجات سنتی در محل خانه پردلی بازدید کردند، در این موزه پوشش های سنتی خراسان جنوبی از لباس های ابریشمی دستباف، اطلس، کرباس، برک، قارت و عروس گرفته تا پارچه های سنتی برک، کرباس و مله را در معرض نمایش قرار گرفته است.

به گفته مدیرکل میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی خراسان جنوبی جمع آوری آثار این موزه که از دوره قاجار تا معاصر را در برمی گیرد، حدود پنج سال به طول انجامیده و برخی از این پوشش ها خریداری شده و برخی به امانت گرفته شده اند تا امکان بازآفرینی و احیای انواع لباس های محلی در استان انجام شود.

قناعت در ادامه راهی میدان امام حسین (ع) بیرجند شد و از قلعه تاریخی بیرجند در بافت قدیم شهر بازدید کرد. قلعه بیرجند یکی از زیباترین و قدیمی ترین قلعه های ایران است که با نامهای قلعه ته ده یا قلعه پایین شهر شناخته می شود.

وسعت این قلعه حدود سه هزار متر مربع و ساخته دوره صفویه است البته برخی نیز بنای این قلعه را به قبل از این دوره نسبت می دهند و هر سال مقصد گردشگران داخلی و خارجی بویژه در نوروز است.

این قلعه از خشت و گل ساخته شده و مردم دوره صفویه تا قاجار را از حمله مهاجمان بویژه ترکمن ها و ازبک ها در امان نگه می داشته است.

مدیرکل میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی خراسان جنوبی در این بازدید توضیح جالبی داد و اینکه قلعه قدیمی بیرجند به ارگ کلاه فرنگی و ارگ بهارستان نقب یا راه زیر زمینی دارد و البته الان بسته است.

وی افزود: بیشتر قلعه هایی که قابلیت دفاعی داشتند مسیرهای فرار و نقب هایی داشتند که به خانه ها یا چشمه آب راه داشته است، قلعه بیرجند هم 90 درصد راه فرار داشت اما در ساخت و سازها و تحولات مسیر آن مسدود شده و در حال حاضر سرنخی از راه ورودی به نقب قلعه در دست نیست.

باغ رحیم آباد بیرجند هم آخرین هدف بازدید سه ساعته استاندار خراسان جنوبی از آثار تاریخی و ظرفیت های گردشگری مرکز استان بود. باغ و عمارت رحیم آباد یکی از آثار با ارزش تاریخی است که در منطقه ای به همین نام در شهر بیرجند واقع شده و فاصله آن از باغ اکبریه یک کیلومتر است.

این عمارت سال 1315 هـ.ق به فرمان اسماعیل خان احداث شد و به عنوان دارالحکومه مورد استفاده قرار گرفت.

بنای رحیم آباد نمونه کاملی از یک خانه حکومتی است که با در نظر گرفتن نحوه استفاده و کاربری های چندگانه، هم به عنوان خانه برای ساکنان آن و هم به عنوان دارالحکومه در دوره قاجار ساخته شد و این اثر در 22 خرداد 1379 با شماره ثبت 2707 به عنوان یکی از آثار ملی ایران به ثبت رسید.

همچنین در این بازدید برخی شهروندان بدون واسطه مسائل و مشکلات خود را با استاندار خراسان جنوبی در قالب ارائه نامه و گفت و گوی چهره به چهره مطرح کردند که قناعت دستور پیگیری موارد مطرح شده را به مسئولان مرتبط داد.