ماجرای راهروهای زیرزمینی در برخی از خانه های تاریخی یزد چیست؟

ایسنا/ بدنبال آخرین اخبار بدست رسیده، این پرسش مطرح می شود که ماجرای راهروهای زیرزمینی در برخی از خانه های تاریخی یزد چیست؟

یکی از میراث بجای مانده از دوران گذشته که شاید کمتر در مورد آن صحبت شده، راهروهای تاریخی خانه های قدیمی یزد است که در قسمت زیرین بافت تاریخی هنوز آثار آن به وضوح دیده می شوند و مواردی از خانه ها نیز هنوز شاهد وجود این راهروها در خانه هایشان هستند.

هرچند خطوط آب و گاز و بعضا آسفالت خیابان موجوب مسدود شدن بسیاری از این مسیرها و راهروها شد، اما هنوز برخی از خانه ها از راهروهای مرموزی خبر می دهند که گاها تا خانه همسایه ادامه دارند.

این مسیرهای قدیمی که بعضا دست نخورده همچنان در زیر خانه های تاریخی وجود دارند، به کجا خواهند رسید؟ و چرا و به چه علتی ایجاد شده اند و قدمت آنها متعلق به چه زمانی است؟

سیدمصطفی فاطمی، مدیر کل میراث فرهنگی یزد همانند ساکنان بومی بافت در مورد این راهروها می گوید: در گذشته و در جنگ جهانی اول که یزد دچار قحطی فراوانی نیز بوده است، مردم از ترس گروه های خارجی دشمن به این قسمتها پناه می بردند.

وی تصریح می کند: در این زمان ، در مقابل ترس از دشمن فرزندان و همسران خود را در این بخشهای زیرزمینی پنهان می کردند و با مقداری غذا مقابل راهروها را با دیواری تیغه ای می پوشاندند تا دشمن متوجه این خانواده ها نشود و چه بسا بسیاری از این افراد در صورت آسیب دیدن شوهران همینطور پشت دیوار مانده تا می مردند.

این مسئول در مورد استفاده از این راهروها در دوره های بعدی بیان می کند: هر چند ساخت این راهروها منسوخ شده بود، اما در زمانهای بعدی در مورد وقایعی مانند کشف حجاب از آنها استفاده شده است.

فاطمی در مورد این راهروهای زیرزمینی می گوید: این راهروها که هنوز هم در برخی از خانه های بافت تاریخی یزد وجود دارد، عموما بین خانه های یک قوم مانند عرب ها و همسایگان و مقاصدی مانند مسجد و حمام های عمومی ساخته میشده است.

البته در تاریخ مکتوب و شفاهی یزد از راه های زیرزمینی و مسیرهای زیرزمینی نیز یاد شده که برخی مربوط به مسیرهای قنات و برخی راهروهای زیرزمینی است که از ابتدای تاریخ یزد در کتب مختلف و دوران مختلف از قرون اولیه اسلامی تا دوران اسلامی از این راهروها استفاده میشده است.

در دوران آل مظفر راههای رفت و برگشتی به بیرون شهر بوده و بعضا از ارتباط این راهها برای تردد سربازها استفاده می کردند. جنگهای مختلف مانند دوران افغان ها و صفویه و دیگر جنگها نیز جز مواردی است که این راهروها مورد استفاده قرار گرفتند تا جنگ اول و دوم جهانی که پایشان به یزد هم باز شده از این مسیرها استفاده میشده است.

این راهروها که امروزه هنوز در برخی از خانه های تاریخی و حتی مساجد علمیه یزد وجود دارد و تخریب نشده، با وجود منسوخ شدن توسط مالکان این خانه ها مورد استقبال قرار گرفته و بعضا درصدد احیای این مسیرها هستند.