موارد مصرف و عوارض جانبی داروی رانیتیدین

طبنا نیوز/رانیتیدین برای درمان مشکلات معده و روده و جلوگیری از بازگشت آن ها پس از بهبود مورد استفاده قرار می گیرد. در این مقاله به بررسی داروی رانیتیدین می پردازیم.

رانیتیدین

رانیتیدین (Ranitidine) یک داروی رایج و بدون نسخه است که توسط پزشکان سراسر دنیا، تجویز می شود. رانیتیدین به عنوان یک داروی آنتی هیستامین استفاده می شود.رانیتیدین یک مسدود کننده گیرنده H2 سلول های جداره معده است، بنابراین از فعالیت هیستامین که محرک اصلی ترشح اسید معده می باشد، ممانعت به عمل می آورد. استفاده اصلی از این دارو، کاهش و از بین بردن علائم مرتبط با ازوفاژیت فرسایشی (EG)، ریفلاکس معده (GERD) و سندرم زولینگر الیسون (ZE) است.

برخی از عوارض جانبی گزارش شده، نسبتا جزئی، بدون ضرر و به طور قطع و یقین تهدید کننده زندگی فرد نیستند. یک بیمار مرد 34 ساله با هیچ گونه سابقه قبلی آلرژی به هر نوع دارویی و با داشتن تنگی قفسه سینه، مشکل تنفسی و دارای راش پوستی را چند دقیقه پس از مصرف رانیتیدین برای ناراحتی معده، مورد بررسی قرار می دهیم. تنها تعداد انگشت شماری از موارد گزارش شده در مقالات وجود دارد که واکنش آنافیلاکتیک به این دارو را توصیف می کنند.

از موارد گزارش شده می توان به بیماری که زایمان و یا عمل داخلی دارد و یا فردی که به چندین دارو حساسیت دارد اشاره کرد. این مورد، منحصر به فرد است و هیچ گونه سابقه آلرژی به هیچ نوع دارویی ندارد و روش مصرف این دارو به صورت خوراکی بوده است.طبق اطلاعات و آگاهی ما، این اولین مورد گزارش شده در ایالات متحده آمریکا است که در آن، یک بیمار بدون هیچ گونه سابقه آلرژی قبلی و پس از مصرف دوز خوراکی رانیتیدین، با آنافیلاکسی شدید مواجه می شود.

کاربرد داروی رانیتیدین

رانیتیدین زیر مجموعه گروهی از داروها است که به آن ها مسدود کننده h2 هم می گویند. این دارو با کاهش میزان اسیدهای معده وظیفه خود را انجام می دهد. رانیتیدین برای درمان زخم معده هم به کار می رود. این دارو عوارضی که در آن ها معده به میزان زیادی اسید تولید می کند را هم درمان می کند. از جمله این عوارض می توان به سندرم زولینگر- الیسون اشاره کرد. رانیتیدین همچنین می تواند به درمان رفلاکس اسید معده به مری و سایر بیماری هایی که در آن اسید معده به مری بر می گردد و سبب سوزش قلب می شود نیز کمک کند.

موارد استفاده از داروی رانیتیدین

درمان کوتاه مدت زخم اثنی عشر

حفظ نتایج درمان با کمترین دوز مصرفی

بسیاری از بیمارانی که دچار زخم حاد اثنی عشر هستند باید در بیمارستان بستری شوند.

رهایی از سوزش قلب مربوط به ترشح اسید معده و ترش کردن معده

رهایی از ترش کردن معده که با مصرف مواد غذایی و نوشیدنی های خاصی اتفاق می افتد

اطلاعات مهم در مورد این دارو

مصرف رانیتیدین ریسک ابتلا به ذات الریه را بالا می برد. علائم ذات الریه شامل درد در قفسه سینه، تب، احساس تنگی نفس و سرفه هستند. اگر این علائم را دارید با پزشک خود مشورت کنید.

اگر به رانیتیدین آلرژی دارید مصرف این دارو را قطع کنید. اگر دچار بیماری کلیه، بیماری کبد و پورفیری هستید قبل از مصرف رانیتیدین با پزشک مشورت کنید.

پورفیری گروهی از اختلالات نادر ارثی هستند و سبب آسیب به پوست و سیستم عصبی می شوند. معمولا سوزش قلب را با حمله قلبی اشتباه می گیرند.

اگر دچار علائمی نظیر درد در قفسه سینه یا درد در ناحیه بازوها و شانه ها، حالت تهوع و تعریق زیادی از حد شدید سریعا با پزشک تماس بگیرید. گاهی پزشک برای رفع درد آنتاسید را تجویز می کند.

حتما درباره نوع آنتاسید مصرفی و زمان استفاده از آن، دستورالعمل ها و توصیه های پزشک را رعایت کنید. به علاوه از مصرف الکل جدا بپرهیزید. مصرف الکل می تواند سبب آسیب به معده شود.

حدود 8 هفته باید داروهای تجویز شده را مصرف کنید تا زخم معده تان درمان شود. برای نتیجه گرفتن از درمان، به همان میزان و مدتی که تجویز شده این داروها را مصرف کنید. اگر بعد از 6 هفته درمان، علائمتان حتی کمی بهبود نیافتند با پزشک خود صحبت کنید.

پیش از استفاده از این دارو نکات زیر را رعایت کنید

در صورت حساسیت به رانیتیدین، از این دارو استفاده نکنید.

سوزش سر دل اغلب با اولین نشانه های حمله قلبی اشتباه گرفته می شود. اگر درد قفسه سینه یا احساس سنگینی، پخش شدن درد به سمت بازو یا شانه،حالت تهوع، تعریق و یا یک احساس ناخوشایند کلی دارید، فورا به پزشک مراجعه کنید.

در صورت داشتن بیماری های زیر، از پزشک یا داروساز خود درباره ایمن بودن مصرف این دارو سوال کنید:

بیماری کلیوی

بیماری کبد

پورفیریا، یک اختلال آنزیمی ژنتیکی که بر روی پوست یا سیستم عصبی تاثیر می گذارد

انتظار نمی رود که رانیتیدین برای نوزادی که هنوز متولد نشده، خطرناک باشد. اگر باردار هستید و یا قصد بارداری دارید، به پزشک خود بگویید. رانیتیدین از طریق شیر مادر منتقل می شود. در صورت شیر دادن به نوزاد، قبل از استفاده از این دارو، پزشک خود را در جریان بگذارید.

استفاده از این دارو ممکن است ریسک ابتلا به ذات الریه را افزایش دهد.علائم ذات الریه عبارتند از درد قفسه سینه، تب، احساس تنگی نفس و سرفه کردن همراه با خلط سبز یا زرد رنگ. با پزشک خود درباره خطر ابتلا به ذات الریه صحبت کنید.

قرص های جوشان رانیتیدین ممکن است حاوی فنیل آلانین باشد. در صورت ابتلا به فنیل کتونوری (PKU)، قبل از مصرف قرص های جوشان، با پزشک خود مشورت کنید.

نحوه مصرف قرص جوشان رانیتیدین

دقیقا همان طور که در توضیحات آمده و به میزان تجویز شده از رانیتیدین استفاده کنید. بیشتر یا کمتر از میزان توصیه شده مصرف نکنید. قرص جوشان را نجوید، نشکنید و آن را روی زبان تان حل نکنید. باید حدود 25 میلی گرم قرص جوشان را در حداقل 1 قاشق چای خوری آب حل کنید. برای 150 میلی گرم قرص جوشان باید از 6 الی 8 اونس آب استفاده شود.

قرص جوشان باید کاملا در آب حل شود و سپس ترکیب نهایی را بنوشید. اگر می خواهید این دارو را به کودکان بدهید این مایع را در قطره چکان بریزید و سپس با قطره چکان به کودک بدهید. با قاشق اندازه گیری مخصوص این داروها را اندازه بگیرید و از قاشق های معمولی برای اندازه گیری استفاده نکنید. اگر قاشق اندازه گیری ندارید، از داروخانه تهیه کنید. مصرف این دارو می تواند سبب ایجاد عوارض ناخواسته شود. در صورت مشاهده هر گونه عوارض با پزشک خود صحبت کنید. این دارو را در دمای اتاق و به دور از رطوبت، نور و گرما نگه دارید.

چگونه باید داروی رانیتیدین را مصرف کنم؟

رانیتیدین را دقیقا طبق دستور برچسب آن و یا طبق تجویز پزشک خود مصرف کنید. در مقادیر بزرگتر یا کوچکتر و یا طولانی تر از آنچه که توصیه شده است، استفاده نکنید.

پزشک ممکن است استفاده از یک داروی ضد اسید معده را برای تسکین درد به شما پشنهاد کند. دستورات پزشک را در مورد نوع داروی ضد اسید معده و زمانی که باید از آن استفاده کنید را دنبال کنید.

از خرد کردن، جویدن و شکستن قرص های جوشان رانیتیدین اجتناب کنید و اجازه ندهید که بر روی زبانتان حل شود. 25 میلیگرم قرص جوشان رانیتیدین را قبل از قورت دادن، حداقل در 1 قاشق چایخوری آب حل کنید. 150 میلیگرم قرص جوشان رانیتیدین باید در 6 تا 8 اونس آب حل شود.

اجازه دهید تا قرص جوشان کاملا در آب حل شود و سپس تمام آن را بنوشید. اگر این دارو را به یک کودک می دهید، می توانید مخلوط مایع را با قطره چکان پزشکی داخل دهان کودک خالی کنید.

گرانول های رانیتیدین را قبل از خوردن، باید با 6 تا 8 اونس آب مخلوط کنید.

شربت رانیتیدین را با یک قاشق یا پیمانه مخصوص اندازه گیری دوز دارو، اندازه گیری کنید و نه یک قاشق معمولی. اگر پیمانه اندازه گیری دوز دارو ندارید،از داروساز خود، یک پیمانه درخواست کنید.

ممکن است 8 هفته طول بکشد تا زخم بهبود پیدا کند. اگر علائم شما بعد از 6 هفته درمان بهبود پیدا نکند، دارو را طبق دستور مصرف کنید و به پزشک خود اطلاع دهید.

این دارو می تواند با برخی آزمایشات پزشکی تداخل پیدا کند و باعث نتایج غیر عادی شود.. به هر پزشکی که شما را درمان می کند،بگویید که از رانیتیدین استفاده می کنید.

دارو را در دمای اتاق و دور از رطوبت، گرما و نور نگهداری کنید.

شربت رانیتیدین چگونه باید مصرف شود؟

رانیتیدین به صورت قرص، شربت و به صورت تزریقی نیز در دسترس می باشد.

در افراد بزرگسال و کودکان 12 سال و بالاتر، برای تسکین علائم، 1عدد قرص با یک لیوان پر از آب قورت داده شود.

برای پیشگیری از بروز علائم، 1عدد قرص با یک لیوان پر از آب، 30 تا 60 دقیقه قبل از خوردن غذا یا نوشیدنی هایی که موجب سوزش معده می شوند، قورت داده شود.

این دارو می تواند تا دو بار در روز نیز مصرف شود (بیش از 2 قرص در 24 ساعت)

در مورد کودکان زیر 12 سال، با پزشک صحبت کنید.

عوارض جانبی مصرف داروی رانیتیدین

در صورت داشتن هر یک از این علائم واکنش آلرژیک به رانیتیدین، مصرف دارو را متوقف کنید و از فوریت های پزشکی،کمک بگیرید. این علائم شامل کهیر، مشکل تنفسی،ورم صورت، لب ها، زبان و یا گلو می باشند. اگر با عوارض جانبی جدی روبرو شدید، مصرف دارو را قطع کنید و فورا با پزشک خود تماس بگیرید. این عوارض جانبی جدی عبارتند از:

درد معده و از دست دادن اشتها

ادرار تیره و پر رنگ، یرقان (زرد شدن پوست یا چشم ها)

تب، لرز، سرفه همراه با خلط،، درد قفسه سینه، احساس تنگی نفس

ضربان قلب سریع یا آهسته

کبودی یا خونریزی

بروز مشکلاتی در رابطه با پوست یا مو

عوارض جانبی شایع در رابطه با مصرف رایانیتیدین،شامل موارد زیر می باشد:

سردرد که ممکن است شدید باشد

خواب آلودگی و سرگیجه

مشکلات مربوط به خواب (بی خوابی)

کاهش میل جنسی، ضعف و ناتوانی جنسی و یا داشتن مشکل در رسیدن به ارگاسم

تورم و دردناک شدن سینه ها (در مردان)

حالت تهوع، استفراغ، درد معده

اسهال، یبوست

درمان هایی که شامل مصرف دهانی و تزریق هستند عوارضی همچون سر دردهای شدید دارند.

درمان هایی که شامل تزریق عضلانی (IM) هستند عوارضی همچون درد گذرا در ناحیه تزریق دارند.

درمان هایی که شامل تزریق وریدی (IV) هستند سبب احساس سوزش و خارش گذرای موضعی می شوند.

رایج ترین عوارض جانبی گزارش شده برای تزریق عضلانی درد در ناحیه ای است که تزریق صورت گرفته است. رایج ترین عوارض جانبی گزارش شده برای تزریق وریدی احساس درد موضعی و سوزش است.

اگر علائمی همچون کهیر، تنفس دشوار، ورم (صورت، لب ها و زبان) داشتید سریع با پزشک تماس بگیرید.

این دارو می تواند عوارض جانبی شدیدتری داشته باشد از جمله

درد معده، از دست دادن اشتها،

تیره شدن رنگ ادرار و زرد شدن پوست و چشم

تب، لرز، سرفه، درد در قفسه سینه، تنگی نفس

ضربان قلب خیلی آرام یا خیلی تند

خون مردگی و خونریزی

مشکلات پوست و مو

عوارض جانبی رایج رانیتیدین شامل این موارد هستند:

سر درد (گاهی شدید)

احساس کسالت و گیجی

مشکلات خواب (بی خوابی)

کاهش تمایل به روابط جنسی، ناتوانی جنسی، مشکل در رسیدن به ارگاسم

ورم سینه در مردان

حالت تهوع، استفراغ و درد معده

اسهال یا یبوست

این لیست عوارض جانبی کامل نیست و عوارض جانبی دیگری نیز ممکن است اتفاق بیفتند. درباره سایر عوارض جانبی از پزشک خود سوال بپرسید.

تداخلات دارویی داروی رانیتیدین

اگر تریازولام مصرف می کنید قبل از مصرف رانیتیدین به پزشک اطلاع دهید. ممکن است پزشک توصیه کند که رانیتیدین مصرف نکنید یا دوز داروها را تنظیم کند یا از شما بخواهد که در طول درمان آزمایش های خاصی را انجام دهید.

داروهای دیگری نیز هستند که سبب تداخل دارویی با رانیتیدین می شوند. درباره تمام داروهایی که مصرف می کنید با پزشک خود صحبت کنید. این داروها شامل داروهای تجویزی، داروهای بدون تجویز پزشک، ویتامین و داروهای گیاهی هستند. بدون اطلاع به پزشک داروی جدیدی مصرف نکنید.

بعضی از این داروها شامل موارد زیر است:

دلاویردین

پروکائین آمید

وارفارینمیدازولام و تریازولام

گلی پیزید

آتازاناویر

جفی تینیب

نگهداری از دارو

کپسول ها و قرص ها را باید بین دمای 20 و 25 درجه سانتیگراد (68 و 77 درجه فارنهایت) نگهداری کرد و نباید در معرض نور و رطوبت قرار بگیرند.

در مورد نوع تزریقی این دارو، آمپول های سالم و دست نخورده را باید بین دمای 4 و 25 درجه سانتیگراد (39 تا 77 درجه فارنهایت) نگهداری کرد و دمای مجاز برای نگهداری این دارو، در صورت اینکه در سفر باشید30 درجه سانتیگراد (86 درجه فارنهایت) است. دارو باید از تابش نورمحافظت شده و منجمد و یخ زده نیز نشود.

از قرار دادن دارو در گرمای بیش از حد اجتناب کنید (قرار گرفتن دارو در دمای 40 درجه سانتی گراد به مدت کوتاه، تاثیری بر روی محصول نمی گذارد). محلول رقیق نشده این دارو، شفاف، بی رنگ و مایل به زرد است.تیره شدن رنگ دارو به میزان کم، تاثیری بر قدرت آن نمی گذارد. داروی رقیق شده را که معمولا برای تزرق وریدی به کار برده می شود را می توان تا 48 ساعت در دمای اتاق نگهداری کرد. (به عنوان مثال، NS، D5W، D10W، تزریق لاکتات رینگر،تزریق سدیم بی کربنات 5٪)

شربت رانیتیدین را باید بین دمای 20 و 25 درجه سانتیگراد (68 و 77 درجه فارنهایت) نگهداری کرد. دمای مجاز برای نگهداری شربت، در صورت اینکه در سفر باشید 15 تا 30 درجه سانتیگراد (59 تا 86 درجه فارنهایت) می باشد. شربت رانیتیدین باید از یخ زدگی و نور محافظت شود.

مصرف این دارو در بارداری

تحقیقات عوارضی برای مصرف این دارو در دوران بارداری نشان نداده اند. اما بهتر است بدون تجویز پزشک مصرف نگردد.

احتیاط لازم در حین مصرف داروی رانیتیدین

اگر به این دارو آلرژی یا حساسیت دارید از مصرف آن بپرهیزید. رانیتیدین برای نوزادان متولد نشده خطرناک نیست اما اگر باردار هستید یا می خواهید باردار شوید قبل از مصرف این دارو به پزشک اطلاع دهید. اما باید بدانید که رانیتیدین از طریق شیردهی منتقل می شود. اگر شیر می دهید بدون اطلاع پزشک این دارو را مصرف نکنید. قرص های جوشان رانیتیدین حاوی فنیل آلانین هستند. اگر دچار فنیل کتونوری هستید قبل از مصرف قرص جوشان رانیتیدین با پزشک خود صحبت کنید.