خطر تخریب مسجد جامع تاریخی روستای عزآباد را تهدید می کند

ایسنا/ براساس آخرین خبرهای بدست آمده، خطر تخریب مسجد جامع تاریخی روستای عزآباد را تهدید می کند.

ویرانه ای باشکوه در محاصره ریگ های روان اشکذر

اینجا مسجد جامع فهرج یعنی اولین و تنها مسجد به جامانده از قرن نخست هجری نیست، هر چند از دور دست که به آن نزدیک می شوی، گلدسته ای همانند مسجد جامع فهرج خودنمایی می کند؛ تک مناره ای گلین و گل اناری شکل که از دل مسجد به سمت آسمان سر برآورده است.

مسجد جامع عزآباد یکی از بناهای ارزشمند در مجموعه تاریخی روستایی به همین نام در شهرستان اشکذر بشمار می رود که علیرغم قدمت بالا، همچنان ساختار گلین خود را حفظ کرد، ولی حفاظت از این بنای فاخر که به حال خود رها شده، توجه بیشتر مسئولان را می طلبد.

البته بارش های پاییزه و زمستانه نیز به این بنای فاخر همانند سایر بناهای تاریخی یزد آسیب هایی را وارد کرده که در این باره محمدرضا قانع عزآبادی، فعال میراث فرهنگی و مسئول یکی از گروه های جهادی دوستداران میراث فرهنگی می گوید: هرچند به منظور جلوگیری از آسیب بارش ها اقداماتی جهت هدایت آب های ورودی و روان آب های سطحی به این بنا صورت گرفت، اما به میزان قابل توجهی از آب ها فروکش کرده و به پی بنا آسیب زده است.

وی با اشاره به اینکه در حال حاضر مرمت بنای مسجد سرحوض در مجموعه تاریخی عزآباد در دست اقدام است، عنوان می کند: فعلا برای مرمت بنای مسجد جامع برنامه ای در این گروه جهادی تدارک دیده نشد، البته در این رابطه نیز اداره کل میراث فرهنگی نیز کمکی نکرده است.

بودجه برای مرمت نداریم

معاون میراث فرهنگی استان تصریح می کند: این مجموعه نسبت به مجموعه های در نظر گرفته شده برای مرمت اضطراری اولویت ندارد، چرا که بیشتر مجموعه های در اولویت در حال ریزش هستند و به مرمت اضطراری نیاز دارند.

وی با بیان اینکه در حال حاضر بودجه کافی برای مرمت این بنا نداریم، می گوید: امسال نمی توانیم برای مرمت این بنا بودجه ای اختصاص دهیم.

این مسئول نیز در خصوص این بنای فاخر اظهار می کند: مجموعه تاریخی عزآباد که در دل خود مسجد جامعی را جای داده شامل قلعه، مسجد و آب انبار سرحوض و مسجد جامع عزآباد است.

وی در مورد بنای تاریخی مسجد جامع عزآباد تصریح می کند: این مسجد نسبتاً بزرگ توسط ریگ های روان منطقه محاصره شده و همین مسئله باعث شد تا آب باران در آن نفوذ کند بطوریکه سقف گرمخانه در سالهای گذشته اما نه چندان دور فرو ریخته و در حال حاضر تنها تویزه های بنا سرپا هستند.

وی اضافه می کند: حجم خرابی هایی که عوامل طبیعی در این بنا به وجود آورده بسیار زیاد است بطوریکه امروز نیز هجوم شن های روان به این بنا، آن را تهدید می کند.

صمدیانی در ادامعه سبک معماری بنا را منحصر به عصر صفوی می خواند و می گوید: قسمت زمستانی مسجد که دارای آلت سازی و کنده کاری شده است، بعضاً مورد استفاده اهالی قرار می گیرد.

به گفته ی وی، این بنا شامل صحن و و باغچه ای کوچه و همچنین عمارت سر در است و در چوبی کنده کاری شده ای دارد.

خارج کردن مسجد از دل شن های روان

البته محمدرضا قانع عزآبادی، فعال میراث فرهنگی شهرستان اشکذر در مورد اهمیت و ویژگی های این بنای تاریخی می گوید: مسجد جامع عزآباد از جمله مساجد تک مناره استان است که از نظر سبک بنا شباهت زیادی به مسجد جامع فهرج دارد و مناره آن از زمین 12 متر ارتفاع دارد.

وی اضافه می کند: «محمد مفید مستوفی بافقی» نویسنده جامع مفیدی در معرفی عزآباد نوشت که « عزالدین لنگر در شش فرسخی شهر دهی ساخت، احداث نمود و قناتی جاری ساخت درسنه ستمائه هجریه و آن را نیز «عزوباد» نام نهاد و الان به عزآباد معروف گردیده و آن قریه ای است معمور و باغات و بساتین نزهت قرین بیشمار دارد و اقسام اثمار حلاوت آثار حاصل می شود و در همان دیه قلعه و مسجد و بازار و بیوتات و بساتین نیکو ساخته است.»

وی با بیان اینکه ایرج افشار تاریخ نویس معاصر با استناد به مقرنس کاری گلویی مسجد جامع عزآباد آن را از آثار دوره صفویه می داند و از مناره مسجد جامع عزآباد به عنوان علامت ویژه این روستا ذکر می کند و می گوید: «از عبارات وقع قرانی در مسجد جامع عزآباد معلوم شد این مسجد به مسجد خواجه علی نیز شهرت داشته است».

قانع عزابادی ضمن اشاره به اینکه ایرج افشار از قرانی با حاشیه کاری آب طلا و زیلویی با سابقه 400 ساله در زمان بازدیدش از این مسجد نیز یاد کرده است، ادامه می دهد: هرچند امروز مسجد جامع عزآباد در کناره آبادی قرار گرفته ولی روزگاری این مسجد در میان محلاتی چون «تغاره بند»، «کوچه تاریک» و «توده» قرار داشت و هجوم شن های روان این مسجد را در میان ریگ ها مدفون ساخته بود، ولی نیم قرن پیش به همت مردم تخلیه شده است.

وی ادامه می دهد: گویا مسجد جامع عزآباد از توسعه یافتن مسجد کوچکتری شکل گرفته و جالب این است و بنا به گفته یکی از اهالی، دو قرآن ارزشمند داشته که در کتابخانه وزیری یزد و کتابخانه دانشگاه تهران نگهداری می شوند. این فعال فرهنگی در پایان ابراز امیدواری می کند اداره کل میراث فرهنگی استان با اجرای طرح کاوش در این مسجد، زمینه روشن تر شدن قدمت این میراث کهن و تاریخ روستای عزآباد را فراهم سازد.