جزیره کیش یکی از زیباترین جزایر خلیج فارس است

میراث آریا/ براساس آخرین خبرهای بدست رسیده و گزارشات منتشر شده، جزیره کیش یکی از زیباترین جزایر خلیج فارس است.

براساس مقاله جزیره کیش یکی از زیباترین جزایر خلیج فارس است باید بدانید که طول جزیره کیش 15 کیلومتر در محور شرقی غربی و پهنای آن هفت کیلومتر در محور شمالی جنوبی و تقریبا بیضی شکل است.

فاصله کیش از راه دریا تا جزیره هندورابی 28 کیلومتر، تا جزیره فارور 55 کیلومتر، تا جزیره سیری 87 کیلومتر، تا جزیره ابوموسی 177 کیلومتر، تا قشم 225 کیلومتر، تا بندر عباس 300 کیلومتر، تا چابهار 675، تا بوشهر740 کیلومتر و تا دبی 200 کیلومتر است. فاصله کیش تا تهران از راه هوایی 1052 کیلومتر و از راه زمینی 1600 کیلومتر است.

کیش از طبیعتی زیبا و منحصر بفرد برخوردار است. سواحل آرام با ماسه های مرجانی، آب زلال دریا که شفافیت کم نظیر آن امکان مشاهده انواع آبزیان را در عمق چند متری مقدور می سازد. پوشش گیاهی مناسب و سرسبزی و طراوت آن به ویژه در هفت ماه از سال چشم اندازی زیبا و تماشایی به آن بخشیده که سالانه حدود یک میلیون نفر از دوستداران طبیعت و دریا را به سوی خود جلب می کند.

از نظر پستی و بلندی جزیره کیش تقریبا مسطح است. ارتفاع نسبی جزیره از سطح دریا حدود 32 متر است و مرتفع ترین نقطه آن که در شرق جزیره واقع است حدود 45 متر از سطح دریا ارتفاع دارد. از این رو جهت کرانه ها با شیب نسبتا ملایمی به دریا منتهی می شود.

جزیره کیش دارای ساختار مرجانی است. جزایر مرجانی معمولا بر اثر گسترش انواع مرجان ها و مواد آلی دیگر بر روی طاقدیس ها، گنبدهای نمکی و مواد آتشفشانی تشکیل می شوند.

در جزیره کیش بیشتر ماههای سال، دارای آب و هوای معتدل است. دی و بهمن خنک ترین و تیر و مرداد گرمترین ماههای سال هستند. آمار ثبت شده در طی یک دوره 17 ساله نشان می دهد که پایین ترین دما 8 درجه و بالاترین دمای کیش 45 درجه سانتیگراد است.

بر پایه سرشماری عمومی نفوس و مسکن در سال 1395 جمعیت جزیره کیش برابر با 39 هزار 853 نفر بوده که عمدتا در شهر کیش ساکن هستند. به شهروندان جزیره کیش، کیشوند می گویند.

هم زمان با توسعه توریستی و تجاری جزیره، تعدادی از مردم محلی به کارهای خدماتی رو آورده اند و بقیه از طرق سنتی به امرار معاش می پردازند. ماهیگیری و دامپروری در میان مردم محلی معمول است. تجار محلی و بومی در بازار سفین به کار مشغول هستند، فضا و معماری سنتی این بازار یادآور بازارهای سنتی و قدیمی سرزمین اصلی ایران است.

در جزیره کیش، مسلمانان اعم از شیعه و سنی در کمال صلح و آرامش با هم زندگی می کنند. این منطقه دارای مساجد باشکوهی است که برخی از آنها در فهرست آثار ملی ایران به ثبت رسیده است.

تاریخچه

از تاریخ کیش در زمان پیش از اسلام، اطلاعات دقیقی در دست نیست. تنها منبع قابل اعتنا در این زمینه نوشته های نیارخوس، دریاسالار یونانی است که در سال 325 قبل از میلاد به فرمان اسکندر مأمور شد سفری اکتشافی را در سواحل دریای عمان و خلیج فارس انجام دهد.

نوشته های نیارخوس دلالت برآن است که او، جزیره کیش یا «اراراکتا» را در قرن چهارم پیش ازمیلاد مورد بازدید قرار داده است.

مشخصاتی که او ارائه می دهد با مشخصات جزیره کیش انطباق دارد. بطوریکه نیارخوس می نویسد: « در این جزیره بوستان ها و نخلستان های فراوانی وجود داشته است.»

در دوره هخامنشیان، کیش مرکز عمده صید مروارید بین النهرین و هندوستان بود و بازرگانان بزرگ دنیا به این جزیره رفت و آمد داشتند.

دوران عظمت و شکوفایی تاریخ کیش از قرن چهارم هجری، پس از وقوع زلزله در سیراف آغاز شد. پس از آن که بندر سیراف از رونق افتاد توران شاه به کمک حکام محلی بنی قیصر در این جزیره بندرگاهی ایجاد کرد و به عمران و آبادانی آن همت گماشت و کیش را به مرکز عمده بازرگانی خلیج فارس تبدیل کرد.

در دوره اتابکان فارس، اهمیت کیش به حدی بود که والی خلیج فارس در این جزیره سکونت داشت و برتمام جزایر خلیج فارس و دریای عمان حکومت می کرد.

طبق نوشته های سیاحان و تاریخ نویسان، در این دوره درآمد کیش بابت عشریه کشتی های تجاری مبالغ بسیار قابل توجهی بوده است. از شواهد و قراین چنین پیداست که در عصر غزنویان، سلجوقیان، خوارزمشاهیان و مغول، جزیره کیش در اوج شکوفایی و رونق و مرکز بازرگانی خلیج فارس بوده است. مورخینی نظیر قزوینی، فضل الله بن عبدالله شیرازی، ابن بطوطه و حمدالله مستوفی که در این دوره از کیش دیدن کرده اند همگی از عظمت، آبادانی و زیبایی کیش سخن گفته اند.

بنابر نوشته های مورخان، نام کیش در دوره ایخانیان مغول پیوسته با اسامی ولایات معتبری چون بغداد، شیراز، بحرین و هندوستان آورده میشده و پیوسته پیشوند «دولت خانه» قبل از عنوان کیش ذکر میشده است. علاوه بر این، ویرانه های بجا مانده از شهر حریره در قسمت شمال جزیره نیز از عظمت جزیره کیش در آن دوران حکایت می کند.

اهمیت استراتژیک کشور ما به عنوان شاه راه ارتباطی شرق و غرب و نیز موقعیت ویژه کیش در خلیج فارس همواره مورد توجه کشورهای دیگر بوده است. تحولات اقتصادی اروپا در سده های پانزدهم و شانزدهم میلادی، اروپایی ها و از جمله پرتغالی ها را متوجه بازارهای مشرق زمین کرد. در اوایل قرن شانزدهم میلادی پرتغالی ها به منظور تسلط بر بازارهای تجاری هندوستان، عربستان و ایران و با هدف گسترش قلمرو مستعمراتی خویش، کشتی های جنگی و بازرگانی خود را به اقیانوس هند گسیل داشتند.

در سال 912 هجری برابر با 1506 میلادی آلفونس آلبوکرک، دریاسالار مستعمره جوی پرتغالی با ناوگانی شامل چهارده ناو جنگی دریای عمان و خلیج فارس را درنوردید و پس از آنکه مسقط و چند بندر دیگر را به آتش کشید، در برابر شهر هرمز لنگر انداخت و از امیر هرمز و کیش خواست که خود را تسلیم و از شاه پرتغال اطاعت کند. این درخواست پذیرفته نشد و پرتغالی ها، هرمز و گمبرون را تصرف کردند، سرنوشت کیش دگرگون و عصر انزوا و سکون آغاز شد.

علت این امر این بود که اهمیت استراتژیک جزیره هرمز بواسطه قرار داشتن بر دهانه خلیج فارس از نظر پرتغالی ها به مراتب بیشتر از جزایر داخل خلیج فارس و از جمله جزیره کیش بود و هرمز می توانست وظیفه دفاع در مقابل یورش و مهاجمان دیگر را به شایستگی انجام دهد.

پرتغالی ها تا دوره صفویه در کیش حضور داشتند و متأسفانه جز غارت و ویرانی اثر دیگری از خود بر جای نگذاشتند، تا این که بالاخره شاه عباس صفوی پس از فارغ شدن از جنگ عثمانی ها به آزاد ساختن بحرین، هرمز و کیش از تسلط بیگانگان همت گماشت. با این همه هنگامی که در دهه سوم قرن هفدهم میلادی جزیره هرمز و دیگر جزایر و بنادر ایرانی خلیج فارس به ایران بازگشت، نه تنها از اهمیت کیش بلکه از اهمیت جزیره هرمز نیز کاسته شد و جای آن را موقعیت جغرافیایی و اقتصادی قابل توجه بندر جدید التأسیس عباس گرفت.

در این دوران کیش جزیره ای نیمه متروک و منزوی بود و حتی در دوره هایی به جایگاه دزدان دریایی خلیج فارس بدل شد. کیش در دوران ناصرالدین شاه به عنوان تیول به قوام الملک شیرازی فارس واگذار شد و او نیز آن را با مبلغ 25 هزار تومان به محمدرضاخان سطوت الممالک بستکی حاکم لنگه فروخت.

جزیره کیش تا دوره پهلوی چندین بار خرید و فروش شد تا این که در سال 1340 خورشیدی دکتر منوچهر اقبال، این جزیره را به مبلغ نه میلیون ریال از ورثه محمدرضا خان سطوت الممالک بستکی خریداری کرد.

در سال 1349 جزیره کیش مورد بازدید هیئت های کارشناسی ایران و آمریکا قرار گرفت و با توجه به موقعیت جغرافیایی و استراتژیکی مناسب بعنوان یک مرکز بین المللی توریستی تجاری مورد توجه قرار گرفت.

به منظور جلب جهانگردان به این جزیره و تأمین آسایش و رفاه آنان، در مهر 1351 سازمان عمران کیش به ثبت رسید. سازمان عمران کیش طرح منطقه توریستی جزیره کیش را با الگو قراردادن جزایر هاوایی و کرانه های جنوبی دریای مدیترانه، با هزینه زیادی آغاز کرد و تا پیش از انقلاب فاز اول آن را به همراه بخشی از فاز دوم به اجرا درآورد. با پیروزی انقلاب اسلامی روند فعالیت های سازمان عمران متوقف شد.

در اسفند 1358 شورای انقلاب از حقوق و عوارض گمرگی در جزیره کیش عملا سرفصل جدیدی را برای شروع فعالیت های تجاری و رونق منطقه محروم جنوب کشور گشود. اما مشکلات سالهای پس از انقلاب موجب شد که این لایحه قانونی تا سالها به اجرا در نیاید. تا اینکه در تیر 1368 هیئت وزیران در خصوص ورود و خروج کالا و نیز صادرات مجدد و تولید برای صادرات، جزیره کیش را به عنوان منطقه کاملا آزاد تجاری صنعتی ثبت و اعلام کرد. از این تاریخ به بعد فعالیت های اقتصادی مجددا در جزیره کیش شروع شد.

بالاخره در سال 1371 با تأسیس سازمان منطقه آزاد کیش این جزیره جانی تازه گرفت و دوران توسعه سریع کیش آغاز شد. برای آنهایی که در جست وجوی بقایایی از تاریخ کهنسال کشور ما هستند، برای دوستداران دریا، خشکی، طلوع و غروب، کیش حرفی برای گفتن دارد.

کیش در قرن های پنجم تا هفتم هجری در اوج آبادانی و رونق بوده است. علاوه بر شهادت مورخان و سیاحان ایرانی و عرب، وجود بقایای شهر تاریخی حریره گواه بر این است که کیش در دوره های ایلخانیان، تیموریان و اتابکان پارس، جزیره ای آباد، شهری زیبا و یکی از مراکز عمده تجاری منطقه بوده است.

جاذبه های تاریخی و گردشگری جزیره کیش

جزیره کیش به دلیل ماهیت گردشگری خود، طی سالهای اخیر مورد توجه قرار گرفته است. علاوه بر آثار تاریخی که مورد توجه گردشگران است، پارکهای ساحلی و تفریحی مانند تم پارک آبی اوشن، پارک هنر، ساحل مرجانی، باغ وحش کیش، آکواریوم کیش، باغ پرندگان، دلفیناریوم، شهر زیرزمینی کاریز، کلبه هور، کشتی های تفریحی و همچنین کشتی یونانی از دیگر دیدنی های کیش است.

از جاذبه های تاریخی کیش میتوان به شهر حریره پایاب و کاریز اشاره کرد.

حریره نام شهر ویرانه ای است خالی از سکنه و مربوط به دوران قیاصره که نام آن از نام بانویی که ملکه شهر بوده، گرفته شده است. هم اکنون بخشی از شهر که عمارت کاخ بانوی حریره بوده مرمت شده است.

مهمترین ابنیه کشف شده در این مجموعه عمارت اعیانی، حمام، آب انبار، قنات و بقایای مسجد جامع حریره است. یکی دیگر از جاذبه های تاریخی کیش درختان لور (انجیر معابد) است که کهنسال ترین آنها نزدیک به 600 سال سن دارد.

جزیره کیش دارای بیش از 8200 تخت اقامتی است که بیشترین تراکم امکانات اقامتی در ایران را داراست و سالانه پذیرای بیش از یک میلیون نفر گردشگر داخلی و خارجی است. نیاز نداشتن به دریافت ویزای ورود برای تمامی اتباع خارجی، یکی از زمینه های ورود گردشگران خارجی است. همچنین موقعیت منطقه آزاد اقتصادی این جزیره باعث شد تا مراکز خرید کیش به یکی از جاذبه های گردشگری جزیره تبدیل شوند.