بازسازی کلیسای نوتردام فرانسه به کجا رسید؟

ایرنا/ بدنبال خبرهای منتشر شده، این سوال پیش می آید که بازسازی کلیسای نوتردام فرانسه به کجا رسید؟

داستان چیست؟

پس از آنکه 15 ماه بحث و گفتگو درباره کلیسای نوتردام به این منتهی شد که سقف و مناره بنا درست به همان شکلی که قبل از آتش سوزی 15 آوریل 2019 بود، بازسازی شود، حالا مسیر بازسازی این کلیسا از همیشه روشن تر است. امانوئل مکرون، رئیس جمهور فرانسه پیشنهاد داده بود یک مناره با طراحی مدرن جایگزین نمونه قبلی شود اما این پیشنهاد رد شد.

این تصمیم برای منشور بین المللی حفاظت و مرمت بناها و محوطه های تاریخی ایکوموس، کنوانسیون میراث جهانی و فیلیپ ویلنوو (Philippe Villeneuve) معمار ارشد کلیسای نوتردام یک برد محسوب می شود. اوژن ویوله لودوک، سرمعمار پروژه بازسازی قبلی این بنای تاریخی نیز اگر بود این تصمیم را تایید می کرد. وی 160 سال پیش در این باره گفت: هنرمند باید کاملا خودش را کنار بگذارد، سلیقه و غرایز خود را فراموش کند؛ زیرا اینجا هدف خلق هنر جدید نیست. هدف تبعیت از هنر دوره ای است که دیگر وجود ندارد.

در ادامه به بررسی بازسازی کلیسای نوتردام فرانسه به کجا رسید؟ می پردازیم:

جداسازی داربست

فرآیند دشوار جداسازی داربست فولادی 250 تنی که قبل از آتش سوزی برای بازسازی مناره کلیسا زده شده بود به دلیل شیوع کرونا و اجرای مقررات قرنطینه خانگی چندین ماه به حال تعلیق درآمد اما از اوایل ماه ژوئن از سر گرفته شد. یک تاور کِرین باید در کنار بنا سوار می شد تا کارگران به کمک آن بتوانند با طناب وارد داربست ها شده و لوله ها را از هم جدا کنند. این کار به صورت تدریجی از بالا و میانه آغاز می شود تا تعادل این گره فلزی حجیم بهم نریزد. کار جداسازی داربست های درهم تنیده به صورت شبانه روزی در جریان است و قرار است تا اکتبر 2020 (مهر-آبان 99) به اتمام برسد.

پاکسازی آوار

اگرچه شبستان اصلی کلیسا و محل استقرار سرایندگان آوازهای مذهبی از آوار پاکسازی شده اما هنوز خرده سنگ هایی از قوس های بنا به پایین می لغزد بنابراین تورهای ایمنی در محل قرار داده شده اند که تنها پس از آغاز بازسازی، برداشته خواهند شد. یک سقف کشویی موقت بر روی شبستان و محل استقرار سرایندگان زده شده تا کارگران بتوانند بدون اینکه روی طاق ها پا بگذارند، در این بخش رفت وآمد کنند. آوار و تیرهای سوخته در حال تخلیه هستند؛ دو سوم طاق های جایگاه سرایندگان پاکسازی شده و کار بر فراز شبستان آغاز شده است. این عملیات نیز تا ماه سپتامبر (شهریور-مهر) یا اکتبر (مهر-آبان 99) تکمیل می شود.

بازسازی طاق ها

آنطور که از بررسی نزدیک طاق های کلیسای نوتردام برمی آید، آتش به عمق 2 سانتیمتری سازه آهنی 15 سانتیمتری این بنا نفود کرده است. اگرچه این امر تهدیدی برای ثبات کلی طاق ها نیست اما آنها را به یک مستحکم سازی و تقویت اساسی نیازمند می کند. باید لایه هایی از مواد تقویت شده با فیبر روی این سطوح سنگی کشیده شود تا تحکیم شده و همزمان انعطاف خود را حفظ کنند. در اثر آتش سوزی پنج شکست و رخنه در طاق بندی این کلیسا به وجود آمده که اول از هر چیز باید پر شوند سپس داربست هایی در داخل بنا زده خواهد شد تا اجازه دسترسی به زیر این طاق ها را بدهد.

طاق های گذرگاه طاقدار کلیسا که در اثر آتش سوزی تماما فرو ریخته اند، نیز پس از پایان کار ساخت مناره جدید، بازسازی خواهند شد. کل فرآیند بازسازی قرار است تا سال 2024 تمام شود.

بازسازی طاق های جناقی

هر سه طاق جناقی واقع در شمال، جنوب و نمای خارجی کلیسا در حال حاضر بر سازه های موقت تکیه دارند و باید از هم باز شده و تا حد ممکن با استفاده از مواد اورجینال بازسازی شوند.

بازسازی سقف و مناره

با سفارش کمیسیون ملی میراث و معماری فرانسه، سقف و مناره کلیسای نوتردام طبق طرح اصلی بازسازی خواهد شد. سقف های این کلیسا که چارچوب الواری دارند، آنقدر استثنایی و منحصر به فرد هستند که در فهرست میراث فرهنگی ناملموس یونسکو قرار گرفته اند. روشهای به کار رفته در ساخت این سقف های پیچیده به دوره قرون وسطی برمی گردد. به علاوه، پائولو ونوچی (Paolo Vannucci) از دانشگاه ورسای نیز به تازگی ساختار اورجینال سقف نوتردام را به صورت جامع و جزئی مورد مطالعه قرار داده و ساختار آن را شفاف سازی و محاسبه کرده بود.

سقف بالای شبستان و جایگاه سرایندگان کلیسا درست مثل گذشته با استفاده از تنه بلوط های تازه کشت شده که با دست بریده می شوند، ساخته خواهد شد. سازه های چوبی که در نسخه اولیه بنا بر فراز گذرگاه طاقدار قرار داشته و در مناره به کار رفته بودند به سبک ویوله لودوک با چوب خشک شده ماشینی بازسازی می شوند. پس از بازسازی مناره، مجسمه های قدیسان که خوشبختانه چند روز پیش از وقوع آتش سوزی جمع آوری شده بودند، در جای خود قرار می گیرند.

عموما سقف بناهای مهمی چون کلیسای نوتردام با سرب پوشانده می شد، زیرا سرب یک ماده خالص بود که ضمن تضمین دوام، با وزن خود به حفظ تعادل سازه کمک می کرد. با این حال از آنجایی که بعد از ماجرای آتش سوزی بحث و مناقشاتی درباره احتمال بروز آلودگی سربی ایجاد شد، هنوز تصمیم نهایی درباره پوشش سقف کلیسا گرفته نشده است. اگرچه به دلیل فروریختن و ذوب کاشی های سربی، نشانه هایی از آلودگی در محیط پیرامون کلیسا پیدا شد اما، با وجود دود غلیظ ناشی از آتش سوزی، اثری از این آلودگی در خارج از محوطه مشاهده نشد.

این مساله با رفتار سرب همخوانی دارد. این فلز در اثر حرارت پایین ذوب شده اما تنها در دمای 1.750 درجه سانتیگراد بخار می شود که در آتش سوزی ماه آوریل حرارت به این حد نرسید. به علاوه، وقتی صفحات سربی در جای خود قرار می گیرند، در زمانی کوتاه زنگاری رویشان را می پوشاند که جلوی انتشار ذرات را می گیرد. در حالیکه در برخی از بازسازی های دیگر از موادی چون مس و روی به عنوان پوشش به کار رفته است، اما در تناسب با سنت، باید باز هم با یک ماده خالص پوشانده شود، البته در صورتی که آزمایشات علمی پایین بودن خطر استفاده از سرب را تایید کند.

تغییر طراحی میدان کلیسا

بازسازی کلیسای نوتردام همچنین شامل تغییر در طراحی ایوان جلویی آن است، میدانی که در برابر نمای خارجی این کلیسا قرار دارد و در حوزه استحفاظی شهر پاریس جای می گیرد. احتمالا برای تغییر در طراحی این میدان یک رقابت برگزار خواهد شد اما هنوز اعلام نشده است. این رقابت همانطور که مکرون برای مناره کلیسا خواسته بود، فضا را برای مدرن سازی بنا فراهم می کند.

15 آوریل سال 2019 (26 فروردین 98) آتشی مهیب در کلیسای نوتردام پا گرفت و مناره و سقف آن را خراب کرد. داربست هایی هم که در آن زمان برای بازسازی مناره قدیمی این بنا برپا شده بود در آتش سوخته و درهم تنیده شدند. با گذشت یک سال از آتش سوزی کلیسای نوتردام، کار بازسازی این شاهکار معماری گوتیک با جداسازی داربست های آسیب دیده در آتش از روز 20 خرداد آغاز شد.

امانوئل مکرون، رئیس جمهور فرانسه پس از وقوع آتش سوزی سال گذشته وعده بازسازی این بنا ظرف مدت 5 سال را داد. مسئولان نوتردام نیز امیدوارند درهای این کلیسا تا سال 2024 که پاریس قرار است میزبان مسابقات المپیک باشد، به روی گردشگران باز شود.