قرار دادن سیل بند برای قلعه پرتغالی ها

ایسنا/ براساس آخرین خبرهای بدست رسیده، قرار دادن سیل بند برای قلعه پرتغالی ها مشاهده می شود.

ورود استانداری هرمزگان به مرمت نادرست قلعه پرتغالی ها

همه حرف ها از حفاظت، مرمت و ساماندهی قلعه 400 ساله یعنی یکی از برندهای جزیره برای جذب گردشگر شروع شد؛ اما به نظر می رسد آخر و عاقبتش آنطور که باید خوب نیست، حالا که قرارها بر مرمت قلعه چرخیده گویا راه را اشتباه می روند، هر چند نمونه های زیادی از این نوع مرمت ها در بناهای تاریخی البته در گذشته ای - که توقعی از آنها نبوده - وجود دارد، بخصوص وقتی قرار بر بازسازی و مرمت یک بنای تاریخی اصیل باشد که بعد از حذف چند لایه دیواره متفاوت از مصالح قدیمی بنا که کاملا نزدیک به مصالح معمولی معاصر است به جداره تاریخی دست می یابند.

معلوم است که به قول معاون میراث فرهنگی استان هرمزگان؛ کار مرمت و دوخت و دوز ترک ها و جایگزینی سنگ های فرسوده و آواربرداری قلعه را بیش از یک سال است که آغاز کرده اند؛ آنطور که عباس نوروزی،31 تیر سال گذشته از آغاز مرمت قلعه پرتغالی ها پس از 20 سال خبر داد وقتی که سوله ای که در حریم قلعه پرتغالی ها قرار داشت، برداشته شد، گفته است که در این مرحله یک میلیارد و 200 میلیون تومان اعتبار در نظر گرفته شده است.

چند روز بعد رضا برومند، مدیر کل میراث فرهنگی استان هرمزگان هم از وضعیت مرمت این قلعه توضیح می دهد که «از نیمه دوم سال 97 بطور جدی پیگیر مرمت و ایمن سازی قلعه پرتغالی ها در جزیره هرمز بودیم که خوشبختانه در اردیبهشت ماه سال جاری، مبلغ یک میلیارد تومان از اعتبارات ملی برای مرمت قلعه دریافت کردیم و بعد از آن محوطه سازی قلعه پرتغالی ها شروع خواهد شد که چشم انداز خیلی خوبی را برای قلعه بوجود خواهد آورد و می تواند بخشی از دغدغه های علاقمندان به آثار تاریخی و فرهنگی را رفع کند.

همچنین مرمت اضطراری قلعه را آغاز کردیم و بخش هایی از قلعه مانند سربازخانه و درب ورودی قلعه و بخش هایی از قلعه که مشرف به دریا بوده و احتمال ریزش آن وجود داشت را مرمت کردیم و امیدواریم با مرمتی که صورت می گیرد، فرصتی پیش آید تا بخش دیگری از اعتبارات را جذب کرده و این قلعه را به عنوان مکانی با ویژگی های خاص تاریخی و اهمیتی که در جزیره هرمز دارد مکانی برای ورود گردشگران داخلی و خارجی کنیم.»

با وجود این گفت وگوها به نظر می رسد، در حالیکه این مسئولان تلاش می کردند تا رضایت مردم جزیره را که خود به تنهایی سعی در ایجاد اشتغال در زمان حضور گردشگر در منطقه داشتند را جلب کنند، راه را به اشتباه رفتند و در نخستین قدم به جای مرمت دیواره ها و برطرف کردن مشکلات زیرساختی قلعه، سیل بندی به عنوان دیواره مرمتی جلوی قلعه پرتغالی ها ساختند!

با خالی شدن زیر قلعه، آب به فرسایش شدیدتر قلعه کمک می کند

اکنون جمشید بایرامی، مشاور گردشگری استاندار در جزیره هرمز و ایرانگرد که به واسطه شیوع کرونا نتوانسته بود در طول پنج ماه گذشته به جزیره هرمز برود، در اواسط هفته سفری یک روزه به جزیره می کند و با این صحنه در قلعه پرتغالی ها مواجه و همان اتفاق باعث شروع اعتراض ها نسبت به مرمت این بنای تاریخی می شود.

او پیرامون قرار دادن سیل بند برای قلعه پرتغالی ها ادامه می دهد: قلعه از نظر موقعیت جغرافیایی بگونه ای جانمایی شده که مشرف به بندرعباس است و خورشید از سمت راست آن طلوع و از سمت چپ آن غروب می کند و برای مصالح قلعه از مرجان، سنگ های منطقه و رنگ "گِلَک" یا رنگ خاک سرخ - بدلیل قرارگیری معدن آن خاک – در منطقه استفاده شده است، در واقع استفاده از متریال بومی و همزیستی آن با محیط و اقلیم منطقه.

وی با بیان اینکه قلعه پرتغالی ها از نظر معماری بسیار اهمیت دارد، بیان می کند: این قلعه از سالن ها، رواق ها و برج دیده بانی و دیگر عناصر یک قلعه تشکیل شده بود که متاسفانه در طول 40 سال گذشته با بی مهری های زیاد، آن اکنون فرسوده شده و در حال ریزش است، حتی تعدادی از لوله های توپ قلعه در طول چند سال گذشته به سرقت رفته اند و باقی مانده ها نیاز به مرمت دارند.

او به وضعیت امروزی قلعه نیز اشاره می کند که با وجود نیاز به ایجاد یک موج شکن در مقابل قلعه، این اتفاق رخ نمی دهد و با گذشت زمان بخش هایی از آن ریزش می کند و به مرور آب زیر قلعه را خالی می کند و در اثر بادهای فرسایشی و آب شور، احتمال ریزش این اثر تاریخی هم زیاد می شود.

بایرامی با اشاره به حضور مونسان، وزیر میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی در اواخر سال گذشته در جزیره هرمز و دستور برای اختصاص بودجه به این اثر تاریخی با هدف مرمت، به اقداماتی که از زمان انقلاب اسلامی تاکنون در عرصه و حریم این قلعه انجام شده؛ می گوید: در سالهای گذشته شرکتی خاک سرخ جزیره را برای ساخت لوازم آرایشی به دیگر کشورها می فروخت، از سوی دیگر چند سال قبل در کنار قلعه سوله ای آهنی و بزرگ قرار داده شد و همه خاک را از آنجا دپو کرده و منتقل می کردند که خوشبختانه سال گذشته آن جمع آوری شد، هر چند اسیب زیادی به بنا وارد کرد.

قلعه را زیر خروارها سنگ پنهان می کنند!

مشاور استاندار پیرامون قرار دادن سیل بند برای قلعه پرتغالی ها می گوید: بدلیل وضعیت کرونا بعد از حدود 6 ماه توانستم سفری یک روزه به هرمز داشته باشم که با این وضعیت مواجه شدم؛ آمده اند با سنگ "ملون" و سیمان روی مرجان ها و سنگ های قدیمی قلعه و خاک قرمز را پوشانده اند، از سوی دیگر چون زیرساختِ دیواره ساروج است، با مصالح امروزی همخوانی ندارد و دیواره بعد از مدت فرو می ریزد.

او با تاکید بر اینکه قرار بوده دیواره قلعه ایمن سازی شود و نه نو سازی؛ تاکید می کند: از سوی دیگر در طرح مرمتی دیواره قلعه را تا ارتفاع بیشتری از دیواره اصلی بالا برده اند، اگر این کار ادامه پیدا کند همه قلعه زیر خروارها سنگ پنهان می شود و دیگر اثری از آن دیده نمی شود.

انگار جداره های تخت جمشید را سنگ می کنند!

بایرامی وضعیت امروز قلعه پرتغالی ها را مانند این می داند که جداره های تخت جمشید را سنگ کنند یا دیواره عالی قاپو را کامپوزیت می کنند و اظهار می کند: باید همه جداره بنا و متریال آن را نگهداشت، باید این تاریخ و تمدن را نگه داریم و اجازه ندهیم کار مرمت آنها توسط افراد غلط انجام شود.

وی با اشاره به اعتراضی که به میراث فرهنگی استان هرمزگان در این زمینه داشته است، می گوید: آنها در پاسخ اعلام کردند «این طرح مرمت توسط میراث فرهنگی کل کشور ابلاغ شده و استان فقط آن را اجرا می کند»، در حالیکه معتقدم چنین چیزی صحت ندارد، چون کارشناسان مرمت در کار خود بسیار نخبه هستند، آنها این نوع خطا را انجام نمی دهند.

او با بیان اینکه تا پیش از این هم به گردشگران اجازه می دادند تا از دیواره های قلعه بالا بروند، می گوید: مگر دیواره های یک قلعه 400 ساله چقدر می تواند وزن تحمل کند که اجازه این کار را می دهند؟ اگر هر نفر 60 کیلو وزن داشته باشد، قطعا چند هزار تن فشار به دیواره های بنا آمده است، اما هیچ تدبیری برای این اتفاق هم ندارند.

مردم بومی بهتر از میراث مرمت می کردند

بایرامی به رد روند مرمت دیواره قلعه پرتغالی ها توسط متخصصان اهل فن و کارشناسان میراث فرهنگی و مرمت اشاره می کند و این مرمت را از دیدگاه آنها یک فاجعه بیان می کند و ادامه می دهد: این اقدام یک نوع تخریب فرهنگی است، معتقدم حتی مردم بومی همانطور که 400 سال قبل این قلعه را ساختند بهتر از کاری که امروز روی آن انجام شده، مرمت دیواره را انجام می دادند.

او در نهایت به گفت وگویش با معاونت میراث فرهنگی وزارتخانه میراث فرهنگی درباره این تخلف اشاره می کند و خبر می دهد: وی نخست قول پیگیری این اتفاق را داد و یک ساعت بعد اعلام کرد که دستور توقف پروژه را داده است و همچنین تاکید کرده تا با تشکیل کمیته بازرسی و تحقیق، آن کارشناسان برای بررسی روند مرمت پروژه به هرمز بروند.

میراث فرهنگی باید مستندات پیمانکار پروژه را به استانداری هرمزگان تحویل دهد

او با تاکید بر اینکه براساس خواسته استانداری هرمزگان قرار است مدیر کل میراث فرهنگی استان، همه مستندات را با مجوزهای صادر شده به استانداری ارائه دهد، می گوید: شخص استاندار و معاونت عمرانی استانداری از او خواسته اند تا در این زمینه جوابگو باشد.

وی با بیان اینکه به نظر من هرکس تخلفی درباره میراث فرهنگی به چشم ببیند و آن را اطلاع رسانی کند، «دیده بان» است، می افزاید: من خود را دیده بان می دانم، به همین دلیل به روند مرمت این بنای تاریخی و ارزشمند جزیره هرمز اعتراض کردم.

مشاور گردشگری استاندار در جزیره هرمز با اشاره به صحبت های مدیر کل میراث فرهنگی استان هرمزگان مبنی بر اینکه طرح مرمت از سوی وزارتخانه در تهران به آنها داده شده و خودشان نقشی در این مرمت ندارند، ادامه می دهد: آیا آنها طبق ضوابط طرح را در سطح استان نیز بررسی نکرده اند؟ اگر آنها به اشتباه بودن این مرمت پی برده اند باید اعلام می کردند که اجرای این طرح از نظر میراث فرهنگی استان قابل قبول نیست، مگر میراث فرهنگی استان، پیمانکار است که نتواند به طرح اعتراضی وارد کند.

او با اشاره به سکوت مدیر کل میراث فرهنگی استان هرمزگان در این زمینه تاکید می کند: آنها موظف هستند همه اطلاعاتِ پیمانکار را به استانداری بدهند، از پروانه دفتر مهندسی مشاور طرح گرفته تا کارشناس مرمت و شرکتی که این کار را بر عهده گرفته و رتبه مرمتی آن شرکت و حتی میزان بودجه و مراحل مرمتی کار. در این شرایط به نظر می رسد اتفاقات رخ داده، باعث بروز یک تخلف بزرگ در حوزه معماری و مرمت آثار تاریخی بوده است.

از کارشناسان مرمت پرتغالی برای مرمت قلعه کمک بگیرید

وی با بیان اینکه قلعه پرتغالی ها یک میراث ملی و متعلق به 80 میلیون ایرانی است، ادامه می دهد:معتقدم اگر پرتغالی ها نیز این تصاویر را ببینند متاسف می شوند، اکنون در این شرایط پیشنهاد می کنم که کارشناسان مرمت پرتغالی نیز به این منطقه بیایند و در همفکری با کارشناسان میراث فرهنگی به بازسازی و مرمت این بنای تاریخی کمک کنند.

او با اشاره به ورود 800 هزار نفر گردشگر به جزیره هرمز تا قبل از شیوع کرونا اظهار می کند: گردشگری که به این جزیره می آید، قطعا برای ساحل هرمز نمی آید، چون ساحل همه جا هست، اما دو برند قابل توجه هر گردشگری که به این منطقه می آید کوه های رنگی و قلعه پرتغالی هاست. حالا در این شرایط به چه دلیل هرمز را برای مقصد سفر انتخاب می کنند، آن هم وقتی متولیان این حوزه خود به یکی از مهمترین برندهای جزیره هرمز آسیب وارد می کنند.

بایرامی با بیان اینکه اقتصاد گردشگری در هرمز به واسطه حضور گردشگران؛ فقر و بیکاری در جزیره تقریبا از بین برده بود، ادامه می دهد: 420 موتور سه چرخ توریست را در این منطقه جابجا می کردند، اگر هر کدام، نان آور یک خانواده چهار نفره هم باشد، در واقع دوهزار نفر از حمل توریست در این جزیره تامین می شد که با این روند کاری، می توان گفت چیزی حدود 500 خانوار دچار فقر می شود و باز کارشان به دولت می افتد، آن هم در شرایطی که تا امروز هیچ سرمایه گذاری برای ایجاد اشتغال و نان آوری این مردم انجام نداده بودیم و آنها خود دست به کار بودند، سفره آنها را کور کردیم و اگر مرمت قلعه به همین روش ادامه یابد، دیگر گردشگری وارد نمی شود که بخواهد از قلعه دیدن کند.