تیمچه بزرگ بازار قم؛ دیدنی با معماری خاص و چشمگیر

اگر بخواهیم از نظر جغرافیایی، استان قم را مورد بررسی قرار دهیم، باید بگوییم که این استان در شمال غربی کویر بزرگ ایران هست. از طرفی، رودخانه ای تحت عنوان رودخانه قم از جنوب غربی تا شمال شرقی آن در جریان است. استان قم در گذشته های بسیار دور، یک مسیر ارتباطی میان استان های دیگر بود و مهمترین دلیل این امر نیز قرار گرفتنش در مسیر راه ابریشم بشمار می آمد. یکی از دیدنی های این منطقه ایران، تیمچه بازار قم بوده که توانسته است به محبوبیت کم نظیری در میان گردشگران دست یابد. در مقاله تیمچه بزرگ بازار قم ما را همراهی کنید تا از تیمچه بزرگ قم اطلاعات مفیدی را در اختیارتان بگذاریم.

آشنایی با تیمچه بازار قم

اگر بخواهیم نگاهی مختصر به تاریخچه این بازار داشته باشیم، باید بگوییم که زمان ساختش به دوره صفویه باز می گردد. این بازار در دوره صفویه طراحی و ساخته شد و تا مدتها حتی در دوره قاجار هم بناهای متعدد دیگری در این بازار ساخته شدند. بعدها، بازار نو در دوره ناصرالدین شاه به سبب گسترده شدن بازار در این دوره پدید آمد. بد نیست بدانید که این بازار، قدمتی 400 ساله داشته و کاروانسراهای بسیاری را در دل خود جای داده است. سراهای موجود در این بازار، همگی به صورت مجتمع های تجاری سرباز یا به بدون سقف هستند و در آن تجارت و داد و ستد امر رایجی است.

معرفی تیمچه بازار قم

به جرأت می توان گفت تیمچه بزرگ بازار قم، یکی از زیباترین تیمچه های موجود در سطح کشور بوده که دارای سقف ضربی شکل است. تیمچه بزرگ قم در قسمت شمالی راسته بازار نو بوده که طراحی هنرمندانه ای دارد و معمار این شاهکار هنری، حسن قمی معروف به معمار باشی است. تیمچه بزرگ از دو بخش اصلی و تیمچه سرا بنا گشته و همچنین دارای دو ورودی به شرح زیر هست:

-ورودی از کوچه سید اسماعیل به سرا

-داخل شدن از راسته بازار نو به تیمچه

طاق این تیمچه 15 متر ارتفاع دارد و طول دهانه آن به چیزی حدود 16 متر می رسد. در دوره پهلوی، یکسری ضرورت های تجاری وجود داشت که براساس آنها، بخش هایی در بازار نو به صورت یکپارچه و خطی ساخته شدند. در 50 سال پیش، به سبب آنکه خیابانهای جدیدی در شهر قم ساخته شدند، بازار به چند بخش مختلف بدل گشت، بگونه ای که امروزه دارای دو قسمت بازار نو و بازار کهنه است. این بازارها هر کدام چیزی نزدیک به یک کیلومتر طول دارند. یکی از محصولاتی که در تیمچه بزرگ بازار قم به فروش می رسد، فرش است که به نوعی بی مثال ترین محصول بشمار می آید.

تیمچه بزرگ قم از چه بخش هایی تشکیل شده است؟

شاه نشین تیمچه قم

این بخش از بنا تزئینات زیبایی دارد و بگونه ای ساخته شده که مشرف به تمامی قسمت هاست. در این بخش، معمولا مدیر و رئیس اصلی بنا سکونت دارد تا بتواند به راحتی به همه امور نظارت مستقیم داشته باشد. در ایوان و فضای فوقانی ترانس، مقرنس های زیبایی به چشم می خورند که بسیار هنرمندانه و زیبا طراحی شده اند. جهت دسترسی به این قسمت از بنا، پلکان هایی در فضای اصلی بوده که هر کدام به بالکن مقابل شاه نشین می رسند.

سقف تیمچه

سه چشمه در سقف تیمچه بوده که هرکدام دارای اندازه های متفاوتی هستند. برای مثال، چشمه میانی آن دارای دهانه ای به قطر 15 متر بوده و همچنین، ارتفاع آن نیز به چیزی حدود 15 متر می رسد. آجرهای ظریفی در پوشش این قسمت از بنا استفاده شدند و در گوشه های مختلف آن، مقرنس گچی به چشم میخورد که زیبایی آن را دوچندان کرده است.

حجره و غرفه ها

حجره های بسیاری در تیمچه بازار قم وجود دارند که هر کدام دارای اندازه های مختلفی هستند. البته قابل ذکر است که در بیشتر مواقع، ابعاد و تناسبشان تا حدودی به هم شباهت دارد؛ بگونه ای که فرمشان مستطیلی بوده و با طاق هایی پوشانده شده اند. بنای تیمچه دو طبقه دارد که در طبقه همکف 27 حجره و در طبقه اول 15 حجره وجود دارد. به عبارتی، این بنا 42 حجره را در دل خود جای داده است.

در طبقات بالایی ساختمان اتاق هایی وجود دارند که به عنوان انباری یا کارگاه مورد استفاده قرار می گیرند و به عنوان مغازه و محلی برای فروش و تجارت کاربرد ندارند. همانطور که گفته شد، در طبقه همکف 27 حجره وجود دارد که اگر بخواهیم موقعیت آنها را به شما بگوییم، بدین گونه است که 4 مورد از آنها در قسمت شمالی و 12 مورد در دو قسمت حیاط اصلی قرار گرفته اند و همچنین، 3 حجره در نیم هشت ورودی و2 حجره در راهروی منتهی به حیاط شمالی واقع شده اند. در مجاورت حجره میانی دو فضای راهرو مانند وجود داشته که به عنوان انبار کاربری دارند. علاوه بر آن، دو فضای کوچک دیگر در قسمت انتهایی پله های ایوان اصلی وجود دارند که از آنها جهت انبار کردن کالاها استفاده می شود.