بایدها و نبایدهای یکسان سازی در چهارباغ اصفهان

ایسنا/ براساس آخرین خبرهای بدست رسیده، بایدها و نبایدهای یکسان سازی در چهارباغ اصفهان مشخص شدند.

داستان چیست؟

حسین کارگر، شهردار منطقه سه اصفهان درباره بایدها و نبایدهای یکسان سازی در چهارباغ چنین توضیح داد: «با توجه به دستور شهردار محترم اصفهان، قرار بر این شد که در هر منطقه، یک خیابان به عنوان نمونه و پایلوت پیرایش شهری انتخاب شود و با توجه به ویژگی های تاریخی خاصی که چهارباغ خواجو دارد، این خیابان به عنوان خیابان نمونه منطقه سه انتخاب شد.

در مرحله نخست مشاور طرحی را ارائه داد که براساس آن از مکینه خواجو تا خیابان عافیت به عنوان پایلوت اجرای این طرح در نظر گرفته شود و با کسبه نیز در خصوص یک شکل شدن و ساماندهی تابلوها هماهنگی های لازم را انجام دادیم که نسبتا استقبال خوبی از آن داشتند. تابلوها از سر در مغازه ها حذف می شود و با یک نورپردازی شکیل و ملایم در کف پیاده رو قرار می گیرد. خود پیاده رو هم قرار است سنگفرش شود تا هم مسیری برای نابینایان در آن ایجادشده و هم تابلوی مغازه ها کف این سنگفرش تعبیه شود.»

کارگر در پاسخ به سؤال مجری برنامه در خصوص اینکه «آیا مسیر ماشین روی خیابان چهارباغ خواجو نیز قرار است در آینده مانند چهارباغ عباسی پیاده راه شود و در آن ممنوعیت تردد خودرو برقرار باشد؟» تنها از وضعیت امروز آن خیابان خبر داد و گفت: «در این خیابان همان طرح زوج و فرد که در مرکز شهر اجرایی می شود برقرار است و محدودیت تردد خودرو نداریم. سر کوچه ها هم تابلوهایی نصب می شود و کسبه نیز می توانند نام مغازه خود را به صورت چراغ کف پیاده رو در مکانی که برایشان مشخص شده بزنند.» او تصریح کرد: «اگر کسبه چهارباغ خواجو همکاری لازم را داشته باشند در شش ماهه نخست سال جاری این طرح به بهره برداری برسد و مرحله اجرایی کردن آن در کل خیابان آغاز شود.»

چهارباغ خواجو جای آزمون و خطا نیست

امیرحسین پورجوهری، عضو هیأت علمی گروه شهرسازی دانشگاه آزاد می گوید: ابتدا باید بدانیم هدف ما از یکسان سازی چیست؟ به شخصه با یکسان سازی مخالفم و فکر می کنم ما بیش از آنکه به دنبال یکسان سازی باشیم باید دنبال هارمونی باشیم و بدانیم که تنوع نیز در طراحی شهری اهمیت دارد.

این دانش آموخته شهرسازی ادامه می دهد: تأکید بر یکسان سازی یعنی تأکید بر استفاده از شابلونی که همه چیز را به یک شکل و اندازه تکراری درمی آورد و این باعث یکنواختی می شود. در سطح کلانتر نیز باید مشخص کنیم که هدف ما از یکسان سازی چیست؟ اگر موضوع زیباسازی ظاهری و بصری مطرح است، چنین اقداماتی بدون پرداختن به لایه های عملکردی، اجتماعی، رویدادی و ... اتفاق نمی افتد و ابتر باقی می ماند.

عضو هیأت علمی گروه شهرسازی دانشگاه آزاد خاطرنشان می کند که همه این اقدامات زیباسازی ذیل عنوان ارتقای کیفیت شهری قرار می گیرد و برای ارتقای کیفیت شهری باید نظام های مختلف هم زمان با هم و در هماهنگی با هم باید ارتقای پیدا کنند و نتیجه می گیرد: نمی توان انتظار داشت که تنها با یک زیباسازی ظاهری فضای شهری مطلوبی ایجاد شود.

او می افزاید: موضوعاتی مثل کف سازی، طراحی تابلو ابزارهایی برای کیفیت ارتقای فضای شهری هستند، اما به تنهایی و لزوما تکیه بر این موارد در چهارباغ خواجو ما را به افزایش کیفیت شهری نخواهد رساند.

پورجوهری با اشاره به اینکه تصوری از اجرای تابلوی مغازه ها در کف پیاده راه ندارد، می گوید: تابلو برند یک مغازه است و در مارکتینگ تأثیر دارد، ضمن اینکه تابلوی مغازه فقط در مقیاس حرکت پیاده نیست و ماشین ها نیز برای پیدا کردن آدرس و... به تابلویی که در معرض دیدشان باشد نیاز دارند.

توصیه این مدرس دانشگاه به مدیران شهری چنین است: آزمون وخطا در شهر بد نیست و بالاخره باید به سمت نوآوری رفت، اما اگر مدیران شهری می خواهند کار جدیدی را تجربه کنند بهتر است این کار را از خیابان هایی شروع کنند که مانند چهارباغ خواجو نقش لنگرگاهی ندارند و کم اهمیت تر هستند. اگر در آن نقطه طرح جواب داد و بازخوردها مثبت بود و مقاومت اجتماعی در برابر آن صورت نگرفت، بعد آن را به خیابان تاریخی و مهمی مثل چهارباغ خواجو تعمیم داد. شروع یک طرح جدید در چهارباغ خواجو درصورتی که ارزیابی اثرات اجتماعی آن انجام نشده باشد باعث می شود مردم به انحای مختلف در برابر آن مقاومت کنند، اجازه ندهند به نتیجه برسد و در نتیجه طرح ابتر بماند.

این شهرساز با بیان اینکه نفس تفکر تغییر شرایط برای بهتر شدن فضای شهری را در شهرداری باید به فال نیک گرفت، یادآور می شود: بهره برداران اصلی شهر مردم هستند و ما باید کاری کنیم رضایت مردم در طرح ها لحاظ شده باشد تا به صورت خودجوش آن را پیاده کنند؛ اگرنه برای نمونه در صورت موفق نبودن طرح اجرای تابلوها در کف پیاده رو، آن ها به سمت شیشه نویسی و روش های دیگر می روند و این منجر به یک دزد و پلیس بازی دائمی می شود.

نظم لزوما با یکسان سازی حاصل نمی شود

عباس صنیع زاده، سردبیر مجله دانش نما نیز با شرح یک خاطره سخنش را آغاز می کند و می گوید: خاطرم هست دوره دکتری و در یکی از کلاس های درس، تصویری از شهر حلب پیش و پس از اسلام را نشان دادم و گفتم که قبل از اسلام شکل تفکیک زمین ها در این شهر منضبط و هندسی بود اما بعد از اسلام این ریتم به هم خورده و بی نظمی بر آن حاکم شده است. استاد بنده، دکتر نقی زاده خطابم کرد و گفت فلانی، بستگی دارد که نظم را چطور تعریف کنیم. گاهی در همین بی نظمی های ظاهری، نظمی واقعی وجود دارد. درست است که تفکیک شهر حلب بعد از اسلام دیگر هندسی نیست اما، ریتم ارگانیکی دارد و اتصال گذرهای آن به هم اگرچه خط کشی شده نیست اما، روی هم رفته بافت منسجمی را تداعی می کند که ما به آن می گوییم: نظم.

او ادامه می دهد: بنابراین اگر مانند بازار تجریش تهران، از امروز در اصفهان تمام تابلوها را در یک کد ارتفاعی قرار بدهیم و یک خط و کادر یکسان برای آن در نظر بگیریم و فکر کنیم با این کار نظم را حاکم کرده ایم، سخت در اشتباهیم چراکه این کار نه امکان پذیر است و نه جالب.

صنیع زاده خاطرنشان می کند: می توانیم به مرور از مغازه دارهای خیابان چهارباغ خواجو یا دیگر خیابان های نمونه ای که قرار است این طرح در آن ها اجرایی شود بخواهیم از طرحی با المان های هماهنگ مثلا رنگ فیروزه ای استفاده کنند و در کلیت بین این تابلوها هماهنگی برقرار کنیم؛ نه اینکه ضربتی همه را به یک شکل و یک اندازه دربیاوریم.

این شهرساز با تأکید بر اینکه یک شکل بودن تابلوی مغازه ها لزوما به معنای هماهنگی نیست، توضیح می دهد: نفس ارتقای کیفیت معابر شهری بسیار خوب و این اقدام نیز کاری ارزنده است و قطعا هیچ شهروندی نمی تواند مخالف آن باشد اما آنچه مهم است این بوده که ارتقای کیفیت، با استفاده از همه پتانسیل های کارشناسی شهر انجام شود تا نتیجه مطلوب تری به دست بیاید.

سردبیر مجله دانش نما با اشاره به طرح اجرای تابلوها در کف پیاده رو می گوید: تعبیه کردن تابلوها در کف پیاده رو ابهاماتی دارد چون تابلو شناسه یک مغازه است و باید برای عابران قابل رؤیت باشد. در بافت تاریخی فرایبورگ چنین طرحی را دیده ام اما آن خیابان مثل چهارباغ خواجو سواره رو نبود و مشخص نیست که این طرح در خیابان سواره رو جوابگو باشد یا خیر.

او با بیان اینکه در دوره ای کاشی حرف اول را در کشور می زد، تصریح می کند: سردرهای کاشیکاری شده مغازه های قدیمی خیابان طالقانی هنوز برای عابران جذابیت دارد، اما باید توجه داشته باشیم که تقلید از گذشته زمانیکه عینا و بدون توجه به نیازها، سلایق، امکانات و تکنولوژی روز انجام شود درست نیست. کما اینکه تابلوی برقی تعبیه شده بالای سر در زیبا و کاشی کاری شده بازار هنر نشان می دهد آن روش قدیمی دیگر پاسخگوی نیاز امروز نیست؛ مگر اینکه بتوان تلفیقی از هنر گذشته و تکنولوژی روز به دست آورد.

صنیع زاده پیرامون بایدها و نبایدهای یکسان سازی در چهارباغ تأکید می کند: در حال حاضر شهرهای دنیا در امر گردشگری شبانه با یکدیگر رقابت بین المللی دارند و سعی می کنند شهر را به صورت 24 ساعته برای گردشگری که طی مدت زمان اندک می خواهد در شهرشان اقامت داشته باشد، آماده میزبانی نگه دارند؛ در چنین شرایطی لازم است به نورپردازی مناسب تابلوهای جدید در تمام خیابان های نمونه دقت شود.