کم خونی تأثیر زیادی در ابتلا به ویروس کرونا دارد

باشگاه خبرنگاران/ پوپک اسدی فوق تخصص بیماری های غدد و متابولیسم گفت: کم خونی و آنمی به کاهش گلبول های قرمز خون در بدن گفته می شود که این میزان وقتی که نو هموگلوبین زیر 12 در زنان و زیر 13 در مردان باشد، تعریف می شود.

او افزود: گلبول های قرمز خون مسئول رساندن اکسیژن به بافت های مختلف بدن هستند و کمبود آن باعث هایپوکسی و گستره وسیعی از مشکلات می شود.

اسدی تصریح کرد: علت کم خونی می تواند ناشی از عواملی مانند 1: خونریزی (از دست دادن خون)، 2: کمبود آهن در رژیم غذایی (حذف گوشت از غذا یا کودکان شیر خوار که فقط از شیر مادر استفاده می کنند)، 3: وقتی مصرف بیشتر از دریافت باشد مانند دوران بارداری و شیردهی، باشد.

فوق تخصص بیماری های غدد و متابولیسم درباره علائم کم خونی گفت: علائم کم خونی خستگی، ضعف، سرگیجه، تپش قلب، اختلال تمرکز، تعریق و در موارد شدید کم خونی باعث تنگی نفس هم خواهد شد.

اسدی درباره اینکه کم خونی در بیماری های غدد درون ریز شامل چه مواردی می شوند، گفت: هورمون های مترشحه از غدد درون ریز نقش مهم و اختصاصی در تولید گلبول های قرمز دارند و مکانیسم های بسیار زیاد و پیچیده ای دارند که هورمون های رشد و سیتوکین ها باعث تکثیر و تمایز سلول های گلبول های قرمز خون می شوند. وقتی اختلال در سیگنال هورمونی در این روند ایجاد می شود باعث آنمی و کم خونی خواهد شد.

او افزود: کم خونی در بیمارانی که با مشکل غدد درون ریز مواجه هستند، شامل 1: بیماران که با مشکلات هیپوفیز هستند به خصوص اگر آسیب در ناحیه هیپوفیز یا جراحی در لوب قدامی هیپوفیز رخ دهد که به علت اختلال تولید در کلیه یا عامل کم خونی به علت مسائل تیروئید می تواند، باشد.

فوق تخصص بیماری های غدد و متابولیسم اظهار کرد: آنمی از نوع نورموکروم نورموسیت است و در این اختلال کاهش گلبول سفید هم می تواند رخ دهد. هورمون رشد باعث تحریک گلبول قرمز شده و ممکن است اثرش به علت واسطه گری فاکتور رشد شبه انسولین یک (lGF1) باشد.

اسدی ادامه داد: دومین بیماری مشکلات هیپوتالاموس است که به علت اثری که در تولید اریتروپویتین (Epo) دارد یا از طریق هیپوفیز، باعث کم خونی در بیماران خواهد شد.

او افزود: بیماری غدد درون دیگری که باعث کم خونی می شود، بیماری های تیروئید هستند که آنمی می تواند از نوع نورموسیتیک، ماکروسیتیک یا میکروسیتیک باشد خصوصا اگر کم کاری تیروئید شدید باشد (میکسدما) یا بعد از جراحی برداشتن کل غده تیروئید (توتال تیروئیدکتومی) است.

اسدی ادامه داد: کمبود هورمون تیروئید باعث کاهش آهن و ویتامین B 12 و اسید فولیک می شود که اغلب پس از درمان اصلاح خواهد شد.

فوق تخصص بیماری های غدد و متابولیسم ادامه داد: اغلب کم خونی در بیماران تیروئیدی شدید نیست و هموگلوبین به زیر 8 و 9 نمی رسد مگر کم کاری آنقدر شدید باشد که باعث خونریزی شدید ماهیانه در خانم ها شود که به دنبال آن فقر آهن و کم خونی شدید ایجاد کند.

اسدی تصریح کرد: کم کاری و پرکاری تیروئید در زمینه بیماری اتوایمیون در هر دو علت، آنتی بادی علیه تیروئید واکنش متقابلی که با if (فاکتور داخلی) و علیه GPC (گاستریک پارشیال سل یا سلول های احشایی معده) باعث کم خونی می شود؛ بنابراین هم کم کاری و هم پرکاری تیروئید می تواند علت کم خونی باشد.

او افزود: بیماری بعدی از بیماری های غدد درون ریز که باعث کم خونی می شود، اختلال عملکرد یا نارسایی گنادال هاست هورمون های جنسی هم اثر روی تولید گلبول های قرمز خون دارند و برای همین در کم خونی های مقاوم به درمان شاید از هورمون های آندروژن استفاده شود، پس از بلوغ، هموگلوبین یک یا دو واحد بالا می رود به علت اثر هورمون های گنادال روی گلبول های قرمز (RBC) است.

فوق تخصص بیماری های غدد و متابولیسم ادامه داد: برای همین افراد مسن یا افرادی که با جراحی، بیضه را برداشته اند و یا کم کاری غدد جنسی و گنادی دارند، دچار کم خونی می شوند. دز های فارماکولوژیک آندروژن باعث تحریک تولید گلبول قرمز (RBC) و افزایش اثر و ترشح اریتروپویتین (EPO) می شود.

اسدی گفت: 2هورمون گیلکوپروتئینی اکتیوین و اینهیبین که مترشحه از گناد ها در هر دو جنس زن و مرد هستند هم اثر روی تولید های رده گلبول های قرمز دارند.

این فوق تخصص بیماری های غدد و متابولیسم ادامه داد: هورمون لاکتوژن جفتی انسان و پرولاکتین گوسفندی اثر روی فعالیت اریتروپویتیک (خونسازی) دارند. لاکتوژن جفتی در حاملگی عامل تحریک گلبول قرمز (RBC) است.

اسدی ادامه داد: بیماری دیگری که باعث کم خونی می تواند شود بیماری پاراتیروئید است. هورمون PTH که از غده پاراتیروئید ترشح می شود باعث سرکوب شدن گلبول های قرمز می شود، ولی هم کاری و هم پرکاری پاراتیروئید باعث کم خونی از نوع کم خونی بیماری مزمن خواهد شد.

او افزود: بیماری پانکراس (لوزالمعده): پانکراس مولد انسولین است، انسولین و فاکتور رشد شبه انسولین یک (lGF1) باعث RBC Expanding می شود، ولی ممکن است در بیماری های پانکراس هم کم خونی وجود داشته باشد و علت آن در زمینه اختلال در اریتروپویتیک باشد، اما در این زمینه مطالعه کافی نیست.

کم خونی به هر علتی که باشد خصوصا در زمینه فقر آهن، باید در این دوران بحران کرونا اصلاح شود؛ چرا که باعث ضعف سیستم ایمنی خواهد شد و امکان ریسک ابتلا بیشتر می شود.