با عجیب ترین مرزهای آسیا، قاره کهن آشنا شویم

آسیا، بزرگترین قاره جهان است و وقتی به نقشه این قاره نگاه می کنید، همه چیز در نگاه اول کاملا طبیعی بنظر می رسد. اما، این قاره دارای گروه های قومی مختلفی بوده که باعث می شوند اختلافات بیشتری بر سر مرزهای بین کشورها وجود داشته باشند. مرزهای عجیب قاره های اروپا، آمریکا و آفریقا اصلا با عجیب ترین مرزهای آسیا قابل مقایسه نیستند. فقط در آسیاست که می بینید سه کشور مختلف ادعای حاکمیت بر یک تکه زمین را دارند؛ حاکمیت یک سرزمین به طور مداوم بین دو کشور دست به دست می شود و بخشهایی از یک کشور در کشور دیگر واقع شده اند. این نوشتار در مورد مرزهای عجیب قاره آسیا نوشته شده است. با همگردی همراه شوید تا مرزهای بین المللی در قاره آسیا را بشناسید.

هفت خواهر هندوستان

اگر به مرزهای کشور هند که یکی از عجیب ترین مرزهای آسیا بوده، نگاه کنید، متوجه یک قلمروی منزوی در شمال شرقی این کشور خواهید شد. این منطقه دارای هفت ایالت خواهر (آروناچال پرادش، آسام، مانیپور، مگالایا، میزورام، ناگالند، و تریپورا) است و توسط باریکه ای بسیار کوچک به سرزمین اصلی هند متصل شد. بعد از سرنگونی حکومت راج بریتانیا یا هند بریتانیا (حکومت بریتانیا بر شبه قاره هند)، کشور هند به دو بخش مختص به هندوها و مسلمانان تقسیم شد. بخش هندو همان هندوستان امروزی و بخش مسلمان متشکل از پاکستان امروزی و بنگلادش است.

در آن زمان، دو نیمه پاکستان توسط بخش بزرگی از قلمروی کشور هند از هم جدا شده بودند؛ همچنین، شمال شرق هند توسط نواره سیلیگری Siliguri Corridor به سرزمین اصلی هند متصل شد. عجیبتر آنکه ایالت سیکیم در شمال این مورد از مرزهای عجیب قاره آسیا قرار گرفته و کشورهای نپال و بوتان را از یکدیگر جدا می کند.

نواره واخان Wakhan Corridor در افغانستان

اگر به نقشه افغانستان نگاه کنید، متوجه باریکه کوچکی که به آپاندیس شبیه است، خواهید شد. این مورد از مرزهای عجیب قاره آسیا، نواره واخان Wakhan Corridor نام دارد و از زمان Great Game بخشی از افغانستان محسوب می شد. نواره واخان Wakhan Corridor تاجیکستان و پاکستان را نیز از یکدیگر جدا می کند. ممکن است امروزه بی معنی بنظر برسد؛ اما در قرن نوزدهم، تاجیکستان بخشی از امپراطوری روسیه و پاکستان بخشی از امپراطوری بریتانیا بود. از آنجایی که هر دوی این امپراطوری ها بر سر مالکیت این مناطق درگیری داشتند، افغانستان به عنوان یک منطقه بی طرف بین این دو امپراطوری قرار گرفت و نواره واخان Wakhan Corridor به مرزی بین تاجیکستان و پاکستان امروزی تبدیل شد.

این مورد از مرزهای بین المللی در قاره آسیا در آن زمان، جزیی از کشور افغانستان بشمار نمی رفت؛ بلکه دو امپراطوری تصمیم گرفتند این تکه از سرزمین را به افغانستان تقدیم کنند تا این کشور دو قلمرو آنها را از هم جدا کند.

مرز بین ترکیه و سوریه

وقتی به این مورد از مرزهای بین المللی در قاره آسیا نگاه می کنید، همه چیز عادی بنظر می رسد. به جز تکه بسیار کوچکی از قلمرو ترکیه که در میان ناکجاآباد در سوریه واقع شده و آنقدر کوچک است که حتی روی نقشه دیده نمی شود. این نقطه عجیب، آرامگاه سلطان سلیمان Suleyman Shah است. سلطان سلیمان Suleyman Shah در سوریه دفن شد و بخاطر دلایل ژئوپولیتیکی، آرامگاه او با اینکه در سوریه قرار دارد، بخشی از کشور ترکیه بشمار می رود. اما، اخیرا بخاطر وجود درگیری در سوریه و در اطراف این آرامگاه، همه چیز جالب تر شد. دولت ترکیه کمپینی راه انداخت تا بقایای جسد سلطان سلیمان Suleyman Shah را از سوریه پس بگیرد؛ اما در عین حال تاکید کرد که این شرایط کاملا موقتی محسوب می شود و آرامگاه این سلطان بزرگ، همچنان می بایست به عنوان بخشی از ترکیه شناخته شود.

مرز بین امارات و عمان

این مرز واقعا از عجیب ترین مرزهای آسیا بشمار می رود. روستای النحوه Nahwa بخشی از کشور امارات است که توسط منطقه ای به نام مدحاء Madha (بخشی از قلمرو عمان) احاطه شده و همین مدحاء Madha نیز درون قلمرو امارات قرار دارد. این باعث می شود النحوه Nahwa یکی از سه منطقه "درون درون بوم" در جهان بشمار بیاید. تنها کافیست تصور کنید مردم این شهر را که مجبور هستند برای رفتن به محل زندگی خود از دو مرز بگذرند. کشور عمان نیز دارای یک درون بوم دیگر در مسندم Musandam است.

هم اکنون تصور کنید قصد دارید از سرزمین اصلی کشور عمان به شبه جزیره مسندم Musandam سفر کنید؛ کوتاهترین جاده از سه شهر درون بوم می گذرد. شما مجبور هستید ابتدا به امارات وارد شوید؛ سپس به عمان و سپس دوباره از امارات و شهر النحوه Nahwa عبور کنید؛ سپس دوباره از عمان و شهر مدحاء Madha رد شوید و باز هم از امارات بگذرید و یکبار دیگر وارد عمان شوید تا بتوانید خودتان را به مسندم Musandam برسانید.

مرز بین ازبکستان، تاجیکستان و قرقیزستان

اگر فکر می کنید کشور قبرس دارای مرزهای عجیب است، کشور ازبکستان دارای چهار درون بوم در کشور قرقیزستان بوده و قرقیزستان و تاجیکستان هر دو دارای یک برون بوم در ازبکستان هستند؛ در حالیکه تاجیکستان دو درون بوم در قرقیزستان دارد. اما سوال اینجاست که مرزهای عجیب قاره آسیا چگونه شکل گرفته اند. پاسخ به این سوال در جوزف استالین و اتحاد جماهیر شوروی خلاصه می شود. در دوران اتحاد جماهیر شوروی، مرز بین بخش های مختلف روسیه توسط مسکو و به عنوان بخشی از استراتژی حاکمیت آنها تعیین می شد. در نتیجه برخی از عجیب ترین درون بوم ها و برون بوم های مرزی آسیا بوجود آمدند.

باراک Barak برون بوم کشور قرقیزستان بوده که در کشور ازبکستان قرار گرفته و تنها 1000 نفر سکنه دارد؛ در این شهر هیچ دفتر پستی، ساختمان دولتی یا حتی بانک دیده نمی شود. تنها شغل موجود در این شهر، کار در فروشگاه های محلی است. شاید عجیب بنظر برسد که چرا مردم دلشان می خواهد اینگونه زندگی کنند. بهتر است بدانید آنها یک نامه درخواست امضا کرده و از قرقیزستان خواسته اند که آنها را به کشورشان بازگرداند؛ اما حکومت این درخواست را رد کرد؛ چرا که نمی خواهد این قلمرو را به دست ازبکستان دهد. از آن گیج کننده تر، قلمرو ساخ So'x است که بزرگترین برون بوم ازبک در قرقیزستان بشمار می رود.

جامو و کشمیر

منطقه جامو و کشمیر موجب درگیری های مختلف بین چین، هند و پاکستان بود. داستان از این قرار است که در طول دوران تجزیه هندوستان، حکومت های محلی می توانستند انتخاب کنند که به کدام کشور بپیوندند. همه ایالت های هندو به هند پیوستند؛ در حالیکه تمامی ایالت های مسلمان به پاکستان ملحق شدند. تنها دو حکومت از این حکومت های محلی بودند که به هیچ کشوری نپیوستند: حیدر آباد و البته جامو و کشمیر. از آنجایی که هندوستان نمی خواست یک کشور بزرگ درون مرزهایش قرار گیرد، به سرعت حیدرآباد را به تصرف خود در آورد. اما مورد جامو و کشمیر پیچیده تر بود. حدود سه چهارم جمعیت جامو و کشمیر مسلمان هستند. بیشتر آنها می خواستند به پاکستان بپیوندند؛ اما فرمانروای این منطقه می خواست آن را به عنوان کشوری مستقل معرفی کند.

پاکستان از این مسئله خوشش نیامد و این منطقه را تصرف کرد و هندوستان هم به درخواست فرمانروای این منطقه سعی کرد آن را تصرف کند؛ البته هندوستان به شرطی قبول کرد کمک کند که جامو و کشمیر به عنوان بخشی از کشور هند شناخته شود. فرمانروای منطقه این شرط را پذیرفت و جنگ آغاز شد. هندوستان موفق شد بیشتر این سرزمین را تصرف کند؛ اما هنوز هم درگیری هایی بر سر نقاط مختلف این منطقه از جمله کشمیر بین دو کشور وجود دارند. سازمان ملل، یک خط کنترل در این منطقه در نظر گرفت که هیچ ارتشی اجازه عبور از آن را نداشته باشد. خط کنترل، ایالت جامو و کشمیر تحت کنترل هند را از منطقه اقصای چین Aksai Chin که تحت کنترل دولت چین است، جدا می سازد؛ اما چون این خط به عنوان مرز واقعی شناخته نمی شود، در دهه 70 باعث درگیری هایی بین هند و چین شد.

مرز بین هندوستان و بنگلادش

در گذشته، این مورد از عجیب ترین مرزهای آسیا هشتاد درصد درون بوم های جهان را در بر می گرفت ! به این صورت که 106 درون بوم هند در بنگلادش و 92 درون بوم بنگلادش در هند واقع شد. 24 عدد از این درون بوم ها "درون درون بوم" بودند و تنها "درون درون درون بوم" جهان در این منطقه قرار داشت. این تکه کوچک از زمین قلمروی هند بود که درون یک درون بوم بنگلادشی قرار گرفته بود؛ که آن هم درون یک درون بوم هندی در قلمرو بنگلادش واقع شد.

این به یک مشکل بزرگ برای هر دو کشور تبدیل شده بود، چرا که هند و بنگلادش، برخلاف اتحادیه اروپا دارای مرزهای باز نیستند؛ بنابراین مردم هر دو کشور که در این درون بوم ها زندگی می کردند، اساسا مانند اسیرها بودند. این مناطق حتی از امکانات اولیه مانند آب، برق و گاز برخوردار نبودند و بیشتر آنها مدرسه و بیمارستان نداشتند. تا آنکه بالاخره در سال 2016 هر دو کشور به مبادله درون بوم های خود پرداختند.