هفت نشانه کمبود ویتامین را بشناسید

بیتوته/ خستگی یکی از شایع ترین نشانه های ابتلا به کمبود ویتامین است، اما کمبود ویتامین همیشه به شکل خستگی ظاهر نمی شود. گاهی ممکن است مشکلاتی در بدن مان ایجاد شوند که خیلی از ما نمی دانیم از کمبود ویتامین ناشی شده اند.

در ادامه با ما همراه باشید تا در مورد 7 نشانه ی کمبود ویتامین و منابع غذایی تأمین کننده ی ویتامین های ضروری بدن بیشتر بدانیم.

1. دردهای عضلانی

چنانچه به صورت مداوم و بدون هیچ دلیل مشخصی، مثلا بدون اینکه تمرینات ورزشی سنگین انجام داده باشید، دردهای عضلانی دارید، شاید به کمبود ویتامین D مبتلا هستید. علیرغم شیوع بالای کمبود ویتامین D، چون نشانه های کمبود این ویتامین خیلی واضح نیستند، تشخیص آن می تواند دشوار باشد. با توجه به اینکه ویتامین D در سلامت استخوان ها، دندان ها و عضلات نقش دارد، اگر به همراه دردهای عضلانی، دندان ها و استخوان های تان هم مشکل دارد، لازم است سطح این ویتامین در بدنتان اندازه گیری شود.

برای اینکه به کمبود ویتامین D دچار نشوید، روزانه در معرض نور آفتاب قرار بگیرید و در رژیم غذایی خود از شیر یا سایر فرآورده های لبنیِ غنی شده با ویتامین D مثل ماست و پنیر کُلبه (نوعی پنیر نرم با طعم ملایم) استفاده کنید. ماهی های چرب مثل سالمون یا ماهی تُن نیز از جمله منابع ویتامین D به شمار می روند که به دلیل خطر رسوب جیوه در بدن بهتر است بیشتر از دو بار در هفته مصرف نشوند.

2. کرختی پاها

چنانچه در ناحیه ی پاها احساس کرختی یا بی حسی می کنید و در راه رفتن تان هم مشکل ایجاد شده است (مثلا تعادل ندارید یا اغلب زمین می خورید)، شاید به کمبود ویتامین ب12 (B12) مبتلا هستید. حتما می پرسید چرا؟ چون ویتامین B12 برای سلامت و عملکرد مغز و دستگاه عصبی ضروری است. اگر سطح این ویتامین کم شود، مغز به دشواری می تواند با اعصاب بدن ارتباط برقرار کند و به همین دلیل به بی حسی و مشکلات تعادل دچار خواهید شد.

برای افزایش سطح ویتامین B12، مصرف مواد غذایی حیوانی مثل ماهی، مرغ و فرآورده های لبنی و نیز مواد غذایی گیاهی مثل جایگزین های شیر یا گوشت و غلات صبحانه که با ویتامین B12 غنی شده باشند، توصیه شده است.

3. مشکل دید در شب

آیا چون شب ها مشکل دید دارید، ترجیح می دهید همیشه بعد از شام در منزل بمانید و بیرون نروید؟ گاهی مشکل دید در شب به کمبود ویتامین آ (A) مربوط می شود. ویتامین A در ساختن رنگدانه های سلول های گیرنده ی نوری در چشم ها و کمک به دید در نور کم مؤثر است. کمبود ویتامین A موجب می شود شب ها نتوانید دید واضحی داشته باشید و شاید حتی به سایر اختلالات بینایی مثل دِژِنِراسیون ماکولا (تخریب لکه ی زرد) نیز دچار شوید.

سبزیجات دارای برگ سبز مثل اسفناج و کلم برگ، سبزیجات دارای رنگدانه های نارنجی مثل هویج، سیب زمینی شیرین، فلفل دلمه ای نارنجی، طالبی و تخم مرغ از جمله منابع ویتامین A هستند.

4. عکس العمل های کند

آیا در گرفتن توپ کُند هستید؟ آیا حین رانندگی وقتی کسی ناگهان جلوی ماشین تان سبز می شود، نمی توانید سریع ترمز بگیرید؟ شاید این تأخیرها ناشی از کمبود ویتامین ای (E) باشد و نه بی دست وپا بودن شما. ویتامین E برای سلامت دستگاه عصبی مفید است و مثل ویتامین B12 به برقراری ارتباط بین مغز و اعصاب کنترل کننده ی عضلات و عکس العمل ها کمک می کند. کمبود ویتامین E موجب دشوارتر شدن برقراری این ارتباط می شود.

جوانه ی گندم غنی ترین منبع تأمین کننده ی ویتامین E خوانده شده است، پس این ماده ی مغذی را به رژیم غذایی خود اضافه کنید. تخم مرغ، مایونز، گوشت اندام (organ meat) یا همان احشاء خوراکی، مغزها، دانه ها و آووکادو نیز از جمله سایر منابع ویتامین E به شمار می روند.

5. دیر التیام یافتن زخم ها

آیا وقتی دست تان را می بُرید یا جراحت دیگری برای تان پیش می آید، زخم های تان دیر التیام می یابند؟ شاید بخشی از این مشکل ناشی از کمبود ویتامین سی (C) باشد. سلول های پوستی و سایر سلول هایی که پس از ایجاد جراحت باید خودشان را به منظور شروع فرآیند التیام بازسازی کنند، به ویتامین C و همچنین ویتامین A و زینک (روی) نیاز دارند. التیام زخم ها بدون میزان کافی از این مواد مغذی دشوارتر خواهد شد و به همین دلیل احتمال عفونی شدن زخم ها افزایش می یابد.

برای اینکه به کمبود ویتامین C مبتلا نشوید، مصرف روزانه ی مرکبات مثل گریپ فروت و انواع لیموها و نیز سبزیجات دارای برگ سبز مثل اسفناج، مَنداب یا همان آراگولا و کلم برگ را در رژیم غذایی خود بگنجانید.

6. احساس افسردگی

علائم کمبود ویتامین همیشه در جسم ظاهر نمی شوند. همه ی ما ممکن است گاهی وقت ها دل مان بگیرد، اما چنانچه متوجه شدید که این مشکل در حال وخیم تر شدن است، طوری که افسردگی گرفته اید یا بیشتر روزها غمگین هستید، شک کنید که شاید به کمبود ویتامین ب1 (B1) مبتلا شده اید. این ویتامین مثل ویتامین B12 برای سلامت سلول های عصبی و مغزی ضروری است.

کمبود ویتامین B1 در عملکرد این سلول ها اختلال ایجاد می کند و در نتیجه ممکن است به مشکلات روانی مثل افسردگی دچار شوید.

منابع غذایی حاوی این ویتامین عبارتند از گوشت قرمز و سفید، گوشت احشاء مثل کبد، نخود، لوبیا، عدس و مِلاس سیاه (شربتی غلیظ که از چغندرقند یا نیشکر به دست می آید).

7. بوی بد دهان

بوی بد دهان ممکن است از کمبود ویتامین ب3 (B3) ناشی شود، به ویژه اگر خوب مسواک می زنید و نخ دندان استفاده می کنید و به طور کلی در رعایت بهداشت دهان و دندان کوشا هستید. کمبود ویتامین B3 به ضعیف شدن عملکرد کبد می انجامد.

کبد روی عملکرد صحیح معده و روده ها تأثیر می گذارد و به همین دلیل اختلال در عملکرد آن به مشکلات گوارشی و در نهایت بوی بد دهان منجر خواهد شد. این کمبود در افراد الکلی موجب کاهش سطح انرژی می شود.

برای جلوگیری از ابتلا به کمبود ویتامین B3، مصرف احشاء خوراکی، ماهی های چرب، دانه ی آفتابگردان و سبزیجاتی مثل چغندر توصیه شده است.

به طور کلی، کمبود ویتامین چیزی نیست که تشخیص آن از سوی خودِ افراد به سادگی امکان پذیر باشد. چنانچه احساس می کنید علائمی دارید که شاید به کمبود ویتامین مربوط باشند، حتما با یک پزشک مشورت کنید و از مصرف خودسرانه ی قرص ها و مکمل های ویتامین بپرهیزید.

یک آزمایش خون ساده سطوح ویتامین ها در بدنتان را مشخص می کند و پزشک در صورت مشاهده ی هر نوع کمبودی در سطوح ویتامین ها راهنمایی های لازم را برای بازگشت به وضعیت عادی در اختیارتان خواهد گذاشت.