معابد ابوسمبل مصر؛ شگفتی بی نظیر در سرزمینی تاریخی

سرزمین مصر، از دیرباز سرزمین اسرار و شگفتی هاست و همواره این نقطه از زمین مورد توجه باستان شناسان سراسر دنیا بود. عجبا که هرچه کاوشگران پیشتر می روند، کشفیات بیشتری سر راهشان قرار می گیرند. تو گویی این سرزمین هرگز از اسرار رمز و رازها تهی نخواهد شد. کشور مصر از عهد کهن با فراعنه بر سر قدرت بود. درست است که فرعون ها، پادشاهان ظالمی برای ملت خود بودند و همیشه فرهنگ برده داری را رواج می دادند، اما همین برده ها بودند که با مشقات بسیار باعث بوجود آمدن آثار باستانی متعددی شدند و اگر ظلم فرعون ها نبود، شاید دنیا هیچ اطلاعی از علم مومیایی، هرم های سه گانه مصر و صدها شگفتی دیگر این سرزمین نداشتند. اهرام ثلاثه با آن ابهت و عظمت، مجسمه ابوالهول، سنگ نبشته های بیشمار همه و همه بوسیله همین بردگان بخت برگشته و تحت ستم فراعنه سرپا شده و تا به عصر کنونی عمر کرده اند تا اکنون با مطالعه و بازیابی برخی رمزها، اطلاعات مفیدی به دست مردمان علاقمند این دوره برسد. حکاکی های پر ارزش مقبره ها، اشیای یافت شده توسط باستان شناسان و خطوط نوشته شده بر سنگ ها، همگی بر شگفت انگیز بودن سرزمین مصر شهادت می دهند. در این مقاله شما با معابد ابوسمبل مصر آشنا می شوید. ما را همراهی کنید که همراهی شما مایه افتخار ماست.

درباره معبد و رامسس دوم

در ساحل غربی رود نیل، معبدی عظیم قرار دارد که قدمت آن به سال های 1244 تا 1274 قبل از میلاد مسیح برمی گردد، مجسمه های غول پیکری که طبق خواسته رامسس دوم ساخته شدند، تا مظهر قدرت و اقتدار او در قلمرو فرمانرواییش باشند، چهار پیکره باشکوه به بلندای 20 متر که در دو طرف درب ورودی معبد قرار گرفته اند. معابد ابوسمبل مصر در منطقه ای به نام نوبی ساخته شد تا مظهری از قدرت رامسس دوم برای دشمنان باشد. دلیل دیگر ساخت چنین معبدی این بود که این فرعون هم طبق اعتقاد چندین فرعون قبل، خود را خدای روی زمین تصور می کرد. او قصد داشت با ساخت مجسمه های عظیم به مردم خود ثابت کند تا چه اندازه اقتدار دارد و چه کارهای خارق العاده ای از او ساخته است و دلیل آخر هم اینکه تمام مراسم مذهبی در معابد ابوسمبل مصر برگزار می شدند که این اتفاق، ابهت و اهمیت رامسس دوم را در بین مردم و دشمنان بیشتر می کرد.

موقعیت قرارگیری معبد ابوسمبل

مکان قرارگیری معابد ابوسمبل مصر، بسیار دقیق و حساب شده بود. این نکته هوش و ذکاوت بالای مهندسان مصر باستان را بخوبی نمایان می کند. هر ساله در وقت معینی از سال سیلی شدید از آب های رود نیل بسوی شهر نوبی جاری می شد. در صورتیکه حجم سیل زیاد بود، باعث خرابی و ویرانی خانه ها می شد و بالعکس، اگر حجم سیل کم بود، باعث قحطی می گشت. سازندگان معبد قصدشان این بود که بر قدرت و عظمت فرعون اصرار ورزند و طبیعتا باید معابد ابوسمبل را جایی می ساختند که از گزند این سیل در امان مانده و بر عظمت و خدا بودن فرعون تاکید کنند.

مجسمه های کوچک در ورودی معبد

در محلی که وارد این معبد می شوند، پله های کوتاهی تعبیه شده که در امتداد، به دو تراس مقابل پای مجسمه های عظیم ختم می شوند. چهار مجسمه غول پیکر هم که به نگهبانان معبد معروف هستند، خیره به روبرو شاهدان خاموش رود نیل هستند که به سوی جاودانگی در حرکت است. این چهار مجسمه که 20 متر بلندی دارند، در کنارشان مجسمه های کوچکی هم قرار گرفته که به عقیده باستان شناسان، ملکه مادر یعنی ملکه تویا، آن دیگری همسر رامسس دوم یعنی نفرتاری و دیگر مجسمه ها هم بچه هایشان هستند. در بغل گوش و مابین چهار مجسمه عظیم هم مجسمه ای دیگر قرار دارد که خدای خورشید با سری از شاهین نامیده می شود.

داخل معابد ابوسمبل

داخل معابد ابوسمبل باشکوه هم دیدن دارد. در ابتدای ورود یک سالن بزرگ با سقفی رفیع و بلند که توسط چهار ستون قطور در طرفین مزین شده، دیده می شود. در بین هر ستون هم مجسمه ای از رامسس دوم قرار دارد. در سقف معابد ابوسمبل، بر روی سنگ ها نقوشی از چند کرکس به چشم می خورند. کرکس در فرهنگ مصر باستان نشانه ای از الهه زایش فرعونیان یعنی نخبت هست. اما اتفاقی که دو روز در سال در معابد ابوسمبل می افتد و باعث شگفتی بسیار است: در روز میلاد رامسس دوم که مقارن بود با 21 فوریه و همچنین 21 اکتبر که مصادف می شد با روز تاج گذاری این فرعون، نور خورشید درست به جایگاه رامسس دوم و دو خدای نشسته در جایگاه می تابد و آن ها را روشن می کند. البته بعد از جابجایی صورت گرفته که در پایین می خوانید، این اتفاق با یک روز تاخیر انجام می گیرد. چنین محاسبه ای در روزگاری بسیار دور و بدون هیچ دستگاه محاسبه به نظر شما دور از باور نیست؟

جابجایی مجسمه های معابد ابوسمبل بخاطر ساخت سد

دولت مصر، در سال 1960 جهت تولید برق و همچنین رونق کشاورزی، تصمیم به احداث سدی گرفت که یک خطر جدی برای این معبد و مجسمه هایش به شمار می آمد. با ساخت سد مجسمه ها به زیر آب می رفتند، آن هم اثری که 50000 نفر شبانه روز برای ساختنش سخت تلاش کرده بودند. به کمک یونسکو و همچنین علاقمندان حفاظت از چنین آثاری، یکی از افتخارات دنیای باستان شناسی به وقوع پیوست و توانستند این مجسمه ها را با کمترین آسیب جابجا کنند. محلی را انتخاب کردند که درست منطبق با شرایط معبد اصلی بود. مهندسین خبره در این کار، با اره های برقی مجسمه ها را به قطعات 5 تنی بریده و با تمام دقت و به وسیله جرثقیل ها به محل مورد نظر انتقال داده و با وسواس تمام بر جای مورد نظر نصب کردند. حتی کار انتقال کتیبه ها نیز با دقت و وسواس تمام صورت گرفت. همانطور که در گذشته های دور، برپا کردن این معبد با عجایبی همراه بود، در عصر کنونی هم جابه جا کردن آن یکی از عجایب عصر معاصر محسوب می شود و سالانه تعداد کثیری از راغبان آثار باستانی، از این محل بازدید می کنند.