ارثیه تاریخی پزشک معروف در خطر نابودی قرار گرفت

تخریب دیوارهای ضلع جنوبی انستیتو فرمانفرما به بهانه ساخت ساختمان تجاری، به باغ فرمانفرمای تهران آسیب زده و زیبایی آن را تحت تاثیر خود قرار داده است.

باغ فرمانفرما مورد بی توجهی قرار گرفت

صد قدم مانده به میدان قدس در خیابان شریعتی تهران، نبش کوچه «کاشف» قدیم و «سلیمان زاده» کنونی، و چند متر پایین تر در حیاطی که به سردر تاریخی انستیتو فرمانفرما می رسد، اسکلت ساختمانی در حال تکمیل شدن است که کاربریش را اداری تجاری ثبت کرده و قرار است علاوه بر هشت طبقه روی زمین، 11 طبقه نیز زیر زمین ادامه داشته باشد! مجتمعی که دو سال قبل و در زمانیکه نخستین قدم ها برای آغاز کارهایش برداشته می شد، هشدارها درباره آن مطرح شد، حتی مسئولان وقت میراث فرهنگی استان تهران نامه هایی را رو کردند که ادامه دار بودن این پروژه را ممنوع می کرد، اما به نظر می رسد قدم های بعدی برای به سرانجام رساندن مجتمع نوزده طبقه در حریم درجه یک باغ فرمانفرمای تهران، نه برای انجام درست وصیت واقف باغ فرمانفرمای تهران که برای احداث مجتمعی تجاری بار دیگر در حال آغاز شدن است. شاید بتوان نخستین تعرض ها به این باغ تاریخی – ایرانی را که امروز دیگر کمترین نشانی از این خصوصیات را در خود دارد، به زمان ظهور مترو در این منطقه از شهر تهران مرتبط دانست. در اواخر دهه 80 سردر این بنای تاریخی بین مصالح و ابزارآلات کارگاه مترو، پشت حصار ایمنی آبی رنگی گم شد و هر چند به مرور سردر مرمت شد، اما تعرض هایی که به باغ و فضای باز آن انجام می شود، این ظن را به وجود می آورد که گویا قصد دارند همه باغ فرمانفرما را از بین ببرند! این محوطه در همان سال ها به جز سردر ورودی، اسکلت ساختمانی پشت آن و چند درخت در انتهایش، نشان دیگری از «باغ فرمانفرما» نداشت، اما حالا وضعیت نه تنها بهتر نیست، بلکه بدتر از گذشته شد. درخت ها هم به مرور از فضای باغ در حال کم شدن هستند و اسکلتی زرد و آبی رنگ هرچند بیش از دو سال است در این محوطه قد علم کرده و تا امروز تفاوت چندانی با یکی دو سال قبلش در عملکرد نداشته، اما به واسطه برقرار بودن کارگاه عملیاتی به نظر می رسد که قرار است نه تنها حدود 30 متر دل زمین را بشکافد و 11 طبقه را در زیرزمین بسازد، بلکه تا هشت طبقه هم در حریم این بنای تاریخی بالا می رود. اما بین این همه شلوغی، بالا آمدن مجتمعی دیگر در چند متری انستیتو فرمانفرما و سردر تاریخی کار خود را به راحتی و بدون هیچ دردسری انجام می دهد. این ساخت و سازها نه تنها عرصه و حریم این اثر تاریخی را مخدوش می کند، بلکه احتمالا از نظر زیست محیطی نیز به این بخش از محدوده شهری می تواند آسیب وارد کند، آن هم در شرایطی که تهران را خطر خالی شدن سفره های آب زیرزمینی و خشک شدن قنات ها به واسطه این حجم از گودبرداری در زیر زمین تهدید می کند. نخستین مالک باغ، عبدالحسین میرزا (فرمانفرما) یکی از رجال قاجار بود. این باغ پس از او به فرزندش صبار فرمانفرما (1291- 1385) رسید. او که در رشته پزشکی تحصیل کرده و در شاخه مالاریا تخصص داشت، از حامیان دکتر مصدق و در سال 1332 وزیر بهداشت کابینه او بود. فرمانفرماییان در سال 1385 در تهران درگذشت و در بهشت زهرا به خاک سپرده شد. او ازدواج نکرد و پیش از فوتش ملک مسکونی خود در خیابان شریعتی تهران را وقف انستیتو پاستور ایران به صورت انستیتو فرمانفرما کرد. محدوده خانه صبار فرمانفرما در بخش انتهایی شرق باغ اصلی قرار دارد و از شرق به خیابان شریعتی، از جنوب به کوچه سلیمان زاده و از شمال و غرب به پلاک های همجوارش محدود می شود. باغ فرمانفرما در سال 1388 در فهرست آثار ملی به ثبت رسید.