برج هزارساله قابوس، بلندترین برج آجری دنیا + تصاویر

«به نام خداوند بخشنده مهربان/ این است کاخ باشکوه / امیر شمس معالی/ امیر پسر امیر / قابوس وشمگیر / فرمان داد به ساخت آن در دوران زندگی اش / سال سیصد و نود و هفت هجری قمری/ و سال سیصد و هفتاد و پنج خورشیدی» این ها ترجمه جملاتی است که به شکل کتیبه های منقطع در اطراف برج هزارساله قابوس اطلاعات مربوط به بنا را به ما می دهد. بنایی که سال 91 به عنوان بلندترین برج آجری جهان در فهرست میراث جهانی یونسکو به ثبت رسید.

استان گلستان دارای تاریخی کهن و آثاری ارزشمند است که هر کدام بخشی از گذشته این سرزمین را روایت می کنند. برج قابوس در سه کیلومتری شهر قدیم جرجان یکی از مهمترین این آثار است که اهمیت های ویژه ای به لحاظ معماری دارد. کاربری این برج هنوز به طور دقیق توسط کاوشگران و کارشناسان اعلام نشده و تنها احتمالاتی در مورد کاربری آن وجود دارد. روایاتی می گویند که این مکان محل دفن قابوس بن وشمگیر (چهارمین پادشاه زیاریان که در گرگان حکومت می کرد) است. اما در کاوش های باستان شناسی صورت گرفته در اطراف و محل برج، شواهدی مبنی بر تدفین فردی در بنا مشاهده نشد. روایتی هم که در رابطه با روزنه های موجود در بنا نقل می شود و هنوز مستنداتی برای آن وجود ندارد، این است که تابوتی شیشه ای متعلق به قابوس بود که در بلندترین نقطه بنا به گونه ای قرار داشت که اولین پرتوهای نور خورشید هنگام طلوع بر جسم او که در تابوت قرار داشت، بتابد. با توجه به شباهتی که معماری بنا به میل های راهنما دارد، برخی کاربری آن را برجی برای راهنمایی مسافران و کاروان ها تعریف می کنند، اما همانطور که گفتیم هنوز به طور دقیق در مورد کاربری آن اظهار نظری از سوی کارشناسان اعلام نشده و تنها خصوصیات معماری این بنا و پایداریش در طی قرون مختلف است که باعث شگفتی و تحسین جهان شد. در تصاویر تاریخی این بنا می توان نشانه هایی از قلعه و بارویی اطراف برج را دید که امروزه اثری از آن دیده نمی شود.

این برج که تمام بخش های آن با آجر و ملات ساروج ساخته شده از چهار بخش پی، سرداب، بدنه و گنبد تشکیل شده و ارتفاعی حدود 52 متر دارد. هندسه دقیقی که در ساخت برج قابوس به کار رفته، نماد توسعه ریاضی و مهندسی ایرانیان در گذشته است.