به دنبال مقبره رستم در اوشیدا + تصاویر

حال هامون اگر خوب باشد، «اوشیدا» جزیره ای است در دل این دریاچه تاریخی. اما، در سال های کم آبی که تن هامون می شود، محل برپایی سیاه چادرهای عشایر، اوشیدا حکم کوهی را دارد در دل دشتی تشنه که دلتنگ هامون است. «اوشیدا» یا «کوه خواجه» تنها عارضه طبیعی مرتفع در دشت وسیع سیستان است. منطقه ای باستانی که اگر هامون پر آب باشد، تنها راه رسیدن به آن قایق محلی هاست و در سال های خشک با اتومبیل می شود تا پای دامنه های کهن این کوه رفت. کوهی که بخشی از آن از سنگ های بازالتی تشکیل شده و بخشی نیز نشانه های معماری از دوره های مختلف تاریخ این منطقه را در دل خود دارد.

اوشیدا در زبان محلی به معنای «ابدی» است. انگار که این کوه با تمام شکوهش قرار است تا ابد روایتگر تاریخ این دشت پر قصه باشد. کوهی که بین پیروان سه دین زرتشتی، مسیحیت و اسلام محترم است. زرتشتیان معتقدند که نطفه منجی آخر الزمان «سوشیانت» در دریاچه اطراف این کوه بسته خواهد شد. مسیحیان در انجیل متی روایتی دارند مبنی بر اینکه همزمان با میلاد مسیح ستاره ای بر فراز کوهی در شرق حلول کرد که تولد منجی در بیت الحم را بشارت داد و مسلمانان برای این کوه احترام قائلند، چرا که مزار خواجه مهدی از نوادگان امام علی (ع) در این کوه قرار دارد و عنوان «کوه خواجه» هم به همین دلیل برای این کوه انتخاب شده، اما رد ماجرای اوشیدا را در تاریخ کهن سیستان و شاهنامه هم می شود، گرفت. بسیاری از مردم محلی معتقدند که مقبره رستم، قهرمان شاهنامه و پهلوان سیستان بر فراز این کوه قرار دارد و به همین دلیل بعضی آن را با نام «کوه رستم» می شناسند.

فارغ از روایاتی که در مورد این کوه زبان به زبان نقل می شود، باستان شناسان در این منطقه باستانی آثاری کشف کرده اند که اطلاعاتی از دوره های مختلف تاریخی ایران به ما می دهد. اوشیدا تنها یک عارضه طبیعی صرف نیست، آثاری از معماری هم در دل این کوه از پی کاوش های باستان شناسان به دست آمده که اگر در دالان های تو در تویی که معماری کهن این کوه راه نشان می دهد قدم بزنید، نقش برجسته ها و نقاشی هایی را در طول مسیر خواهید دید. اغلب این آثار در قسمت «کهن دژ » قرار دارد که از بناهای شاخص دوره اشکانی و ساسانی در ایران باستان محسوب می شود. نقاشی ها، گچبری ها و نقوش برجسته گلین در این بخش از آثار شاخص اوشیدا هستند که از دوره ساسانی و اشکانی به جا مانده اند. قدمت و ارزش آثار به دست آمده در اوشیدا به اندازه ای است که برخی باستان شناسان عنوان تخت جمشید گلین را به آن داده اند.

در سفرتان به اوشیدا حتما سراغ آتشکده کهن آن را بگیرید. قدمت این آتشکده که درست در قلب این کوه قرار دارد به سده یکم پس از میلاد برمی گردد. آتشکده یک تالار مرکزی دارد و راهروهایی در اطراف آن قرار دارند که به شکل چهار طاقی ساخته شده اند.

برای سفر به هامون و دیدن اوشیدا از زابل 30 کیلومتر به سمت جنوب استان سیستان و بلوچستان که بیایید، اوشیدا را در سطح صاف و یکدست دشت سیستان به راحتی پیدا خواهید کرد.