امامزاده صالح تهران

امامزاده صالح نام زیارتگاهی واقع در منطقه 1 شهرداری تهران است. آنگونه که از کتیبه بالای سردر صحن بر می آید و براساس کتب بحرالانساب و کنز الانساب، از پسران موسی کاظم و برادران امام هشتم شیعیان است. بنای امامزاده از سال 1351 در فهرست آثار ملی ایران قرار گرفت. تعداد زائران این امامزاده هم در حدود 30 هزار تن در روز برآورد شده است. طبق اسناد موجود در کتب تاریخی، این امامزاده در اردبیل می زیسته و پس از کشته شدن، سر او از تن جدا و برای حاکم ری فرستاده می شود. شیعیان هم سر این امامزاده را در روستایی نزدیک شهرری (تجریش امروزی) به خاک سپرده و الان این امامزاده دارای دو زیارتگاه هست.

بنای بقعه اصلی شامل ساختمان چهارگوش بزرگ و مستحکمی با دیوارهای قطور بوده و فضای درونی آن تقریبا 5٫6 متر مربع مساحت دارد. وضع طاق نماها و معماری ساختمان و پوشش آن از معماری بناهای سده هفتم و هشتم است. بنا به شواهد، در امامزاده صالح کتیبه ای به سال 700 ق وجود داشته که ظاهرا در تعمیرات و تغییر مدخل بنا از میان رفت و بنابر آن، هم زمان با پادشاهی غازان خان بوده است. در داخل حریم وسیع امامزاده صالح، صندوقی چوبین وجود دارد که احتمالا به اواخر صفویه یا افشار تعلق داشته و ضریح ممتاز نقره ای آن هم که اضلاع شرقی و شمال شرقی و غربی اش دارای محفظه مشبک مزین به نقره و ضلع جنوبی آن مشبک چوبی است، از وقفیات میرزا سعید خان، وزیر امور خارجه اواخر قاجار هست.

در توسعه اول مسجد، حسینیه و حمام در صحن شمالی و در زمین هایی که توسط شجاع السلطنه، پسر ششم فتحعلی شاه وقف امامزاده شد، ساخته شده است. ایوان ورودی و رواق در سمت شمال حرم واقع گشته و بالای حرم در رواق هم لوح مستطیل خشتی کاشی کاری شده که تاریخ 1210 هجری قمری را بر خود دارد و نام فتحعلی شاه بر آن حک شده است. هلاکو میرزا، فرزند فتحعلی شاه قاجار در سال 1210 ق بانی بازسازی و آذین کاری آن بود. وی گنبد را با کاشی پوشاند و در ورودی را از غرب به شمال که حیاط موقوفه پدرش بود، بازگرداند. معیر الممالک ساعتی را وقف حرم کرد که بر روی برجی نصب شده بود و توسط حسین قلی خان قاجار، برادر فتحعلی شاه قالی به اندازه صحن تهیه و وقف گردید.

گنبد کاشی کاری شده بقعه هم در سال 1338 و در آخرین سال عمر حسن فداکار با هزینه شخصی تعمیر و کاشی کاری مجدد شد. محوطه امامزاده صالح پیش از تغییر فضای خیابانی تجریش، محوطه ای کاملا محصور شده همچون دیگر زیارتگاه های ایران بود ولی امروزه از حصار دیوارها خارج شده است. از سال 1354 تاکنون توسعه مرمت بنا در مراحل مختلفی توسط خیرین از جمله نقی فکری و اداره اوقاف انجام گرفت. در طبقه زیرین حرم هم سرداب است که سنگ قبر اصلی در آنجا بوده و تا به حال کسی اجازه ورود به آنجا را نداشته است.

طرح توسعه حرم با توجه به افزایش زائران از سال 1374 شروع شده و با خرید خانه ها و واحدهای تجاری اطراف جهت توسعه ادامه دارد. طبق طرح جامعی که برای این امامزاده در نظر گرفته شده، قرار است در سه مرحله 16 هزار متر مربع به فضای زیارتگاه اضافه شود. از 30 مهر 1389 تا مرداد 1399 عبدالعلی گواهی از سوی سازمان اوقاف متولی امامزاده بود و از مرداد 1399 هم احسان بی آزار تهرانی مسئولیت تولیت این مکان را برعهده دارد. متولیان امامزاده صالح 5 ذیقعده را به مناسبت روز بزرگداشت این امامزاده تعیین کرده و مراسم بزرگداشت امامزاده هر ساله در 5 ذیقعده برگزار می شود. اگر دوست دارید که هر چه بیشتر درباره جاذبه های مذهبی تهران نظیر امامزاده صالح بدانید، می توانید سری به راهنمای سفر به تهران زده و حسابی کسب اطلاعات کنید.