سد بوکان (سد شهید کاظمی)

سد شهید کاظمی بوکان یک سد خاکی با هسته رسی بر روی رودخانه زرینه رود بوده که در 25 کیلومتری جنوب شرقی شهر بوکان در استان آذربایجان غربی قرار دارد. قسمتی از مخزن سد در محدوده استان کردستان و شهرستان سقز قرار گرفته و حوضه آبریز آن از کوهستان های چهل چشمه و کیله شین از رشته کوه های زاگرس در کردستان بین سقز و بانه و دیواندره سرچشمه می گیرد. سد و طبیعت حاشیه دریاچه سد بوکان هر ساله پذیرای هزاران گردشگر طبیعت گرد است. کار احداث این سد در سال 1346 با هدف ذخیره سازی و تأمین آب کشاورزی، شرب و صنعت منطقه توسط یک شرکت اتریشی آغاز و در سال 1350 طی مراسمی با حضور محمدرضا پهلوی افتتاح گردید.

در قبل از انقلاب ایران و در سال 1357، این سد به نام سد کوروش کبیر نامگذاری شده بود که بعد انقلاب و با تصمیم دولت موقت به سد زرینه رود تغییر نام یافت. سپس، در سال 1384 نام آن برای یادواره احمد کاظمی، فرمانده درگذشته لشکر 8 نجف اشرف و قرارگاه حمزه سیدالشهدا ارومیه به سد شهید کاظمی بوکان تغییر یافت. طول تاج سد شهید کاظمی بوکان 720 متر و ارتفاع آن از پی 50 متر است. با افزایش ارتفاع این سد در سال 1384 هم حجم مخزن آب آن با 232 میلیون متر مکعب افزایش به 762 میلیون مترمکعب رسید.

این سد علاوه بر تأمین آب شهرهای بوکان، میاندوآب و عمده آب شهر تبریز، سالیانه بیش از یکصد میلیون متر مکعب آب شرب و صنعت و آب در حدود 55 هزار هکتار از زمین های کشاورزی شهرستان های عجب شیر و آذرشهر را تأمین می کند. دریاچه سد بوکان با 718 میلیون مترمکعب بیشترین آب پشت سد را به خود اختصاص داده است. در سال 1402 قرارداد احداث 2 نیروگاه برقابی 4٫9 مگاواتی در مجموع 9٫8 مگاوات ساعت امضا شد که در سال حدود 54 گیگاوات برق تولید خواهند کرد. پیش از این دریچه ها تخلیه آب سد به صورت پاششی بودند که با پاشش آب هم باعث تبخیر و هدر رفت آب می شدند و هم انرژی جنبشی آب را مستهلک می کردند.