شهرداری ارومیه مربوط به دوره پهلوی اول بوده و در میدان انقلاب (میدان ایالت) واقع شد. این اثر در تاریخ 22 تیر 1379 با شماره 2762 به عنوان یکی از آثار ملی ایران به ثبت رسیده است. این ساختمان در حال حاضر به عنوان محل حضور شهردار و شهرداری ارومیه پس از دو دوره بازسازی در حال استفاده هست. این اثر تاریخی

مسجد جامع ارومیه یک اثر تاریخی بی مثال بوده که در مجاورت بازار ارومیه قرار دارد و متعلق به سده هفتم هجری قمری (مربوط به ایلخانان) است. بنابر روایاتی، در محل مسجد قبلا معبدی از دوره ساسانی وجود داشت که تخریب شده و در حال حاضر، مسجد جامع ارومیه جای آن را گرفته است. این مسجد شامل مجموعه فضاهای مختلفی ه

یخچال دوقوز پله که همگان آن را با اسامی نظیر یخچال نه پله، یخچال دوغوز پله و یخچال دوققوز پله می شناسند، در خیابان عسگرخان ارومیه جای گرفته است. از این یخچال که قدمتش به عصر صفویه می رسد، برای نگهداری و تامین یخ مورد نیاز در تابستان بهره می بردند. همچنین، مردم برای انجام بعضی از مراسم ها هم به دور ح

کلیسای مارسرگیز مربوط به دوره ساسانیان است. این اثر در تاریخ 19 آبان 1354 با شماره 1122 به عنوان یکی از آثار ملی ایران به ثبت رسید. کلیسای مارسرگیز در 3 کیلومتری جنوب غربی ارومیه، در دامنه کوه «کوه سیر» و در روستایی به اسم کلیسا واقع گردیده که در این روستا کردهای کرمانج و برادران مسیحی زندگی می کنند

کلیسای ننه مریم یا حضرت مریم یا مارت مریم یا شرق آشور یکی از قدیمی ترین و بزرگترین کلیساهای ایران و جهان بوده و در خیابان خیام جنوبی شهر ارومیه قرار دارد. این کلیسا در سده های گذشته محل دفن اموات بوده است. طبق روایت نویسندگان آشوری و مسیحی و مسلمان، این بنا قبلا آتشکده بود. هنگام تولد مسیح، موبدان ز

سه گنبد نام برجی است در جنوب شرقی شهر ارومیه. این بنا آرامگاه بوده و در سال 580 قمری ساخته شد. این بنای تاریخی در خیابان جانبازان (استاد برزگر) قرار دارد. در مدخل بنا سه کتیبه به خط کوفی دیده شده که آنها را از سنگ تراشیده اند و در پایان کتیبه محرم سال 580 هجری خوانده می شود. از این رو، شاید بتوان مق

قلعه هلاکوخان یکی از تاریخی ترین و قدیمی ترین قلعه های آذربایجان است که در جزیره اسلامی، در بلندی های روستای آق گنبد بین اورمیه و تبریز قرار دارد. مسیر این قلعه به این صورت هست: از ایلخچی به طرف سرای سمت چپ پیچیده و به روستای آق گنبد می رسیم. در ابتدای روستا، طرف راست روستا راهی خاکی وجود دارد و بعد

مدرسه هدایت مربوط به اواخر دوره قاجار بوده و در بافت قدیمی شهر، خیابان امام، کوچه امیرنظمی واقع شد. این اثر در تاریخ 15 دی 1375 با شماره 1831 به عنوان یکی از آثار ملی ایران به ثبت رسیده است. مدرسه هدایت در زمان های گذشته به عنوان خانه ای مجلل برای یکی از بزرگان ایل قاجار کاربری داشت. اما در سال 1347

مسجد امام شافعی یا سننی لر مسجده از مساجد تاریخی شهر ارومیه است. این بنا در سال 1328 توسط حاجی شریف افندی ساخته شد. به طوریکه مناره قدیمی مسجد که برای دوره قاجار است ثبت ملی شده. این مسجد در سال 1357 تخریب و از نو با مصالح جدید ساخته شد.

مدرسه تاریخی 22 بهمن مربوط به اوایل دوره پهلوی بوده و در تقاطع خیابان امام و خیام شمالی واقع شد. این اثر در تاریخ 7 اسفند 1385 با شماره 17727 به عنوان یکی از آثار ملی ایران به ثبت رسیده است. این مدرسه تاریخی با استفاده از خشت و آجر بنا گشته و حدود پنج هزار و 100 متر مربع زیربنا دارد. اگر تمایل دارید

کلیسای ماریوخنه کلیسایی مربوط به دوره ساسانیان است که در ارومیه و ضلع غربی خیابان قدس واقع شد. این اثر در تاریخ 22 آبان 1362 با شماره 1648 به عنوان یکی از آثار ملی ایران به ثبت رسیده است. این کلیسا یکی از قدیمی ترین ابنیه تاریخی استان و زیارتگاه آشوریان مسیحی بوده و بر فراز کوهی در دو کیلومتری روستا

خانه انصاری ارومیه در میدان امام حسین معروف به میدان گول اوسته و در امتداد خیابان مدنی 2 واقع شده. این خانه که در زمان قاجار بنا شده، متعلق به بابک جعفری بوده که بعدها به دختر ایشان و همسر سیف الله خان انصاری می رسه و به همین جهت به نام «خانه انصاری» شهرت پیدا میکنه. این بنا در مرکز حیاط و باغ بزر

میدان ایالت یا میدان انقلاب ارومیه با سه ساختمان تاریخی منحصر به فرد و زیبایش در سه گوشه از میدان قرار بود نمادی برای شهر مرکزی استان آذربایجان غربی باشه، با این همه اما هیچ گاه آنگونه که باید از جزئیات و ساختمان های تاریخی این میدان زیبا محافظت نشد، به همین دلیل نیز کمتر کسی در خارج از ارومیه هست

این کلیسا در 40کیلومتری شمال شرقی ارومیه و حدود4کیلومتری ساحل دریاچه و درمیان دشت سرسبز و حاصلخیز ارومیه واقع شده. لازم به ذکر که این مکان به عنوان یکی از آثارملی به ثبت رسیده.

این بنا درمرکز شهر ارومیه و ضلع شمالی خیابان امام واقع گردیده و از آثار معماری دوره قاجاریه است که توسط دو نفر ازخوانین ارومیه به نام های حاجی علی یارخان و حاجی یدالله خان امیر نظمی افشار ساخته شده است . بنای مسجد، نسبتا کوچک و به صورت شبستانی ستوندار با پوشش مسطح و ستون های چوبی است . همچنین نیم طب

این اثر در تاریخ 22 آبان 1362 با شمارهٔ ثبت 1650 به عنوان یکی از آثار ملی ایران به ثبت رسیده است. این کلیسا به فاصله حدود 75 کیلومتری از شمال شرق شهرستان ارومیه و 35 کیلومتری جنوب شرق شهرستان سلماس روستای قره باغ واقع شده است. روستا در دره نسبتاً خوش آب و هوا و سرسبز قره باغ واقع شده و تا درون روستا

کلیسای تاریخی سورپ گئورگ در حیاطی بزرگ، که فاقد شکل منظم هندسی است، واقع شده. جاده فرعی آسفالته ای در جهت شمالی کلیسا به طرف روستای عربلوی یکان کشیده شده و در جانب غربی آن کوچه ای به طرف مرکز روستا امتداد داره. کلیسا از سه جهت جنوبی، شمالی و غربی بدنه آزاد داره و تنها قسمتی از دیوار شرقی آن با بنای

این اثر در تاریخ 17 اسفند 1381 با شمارهٔ ثبت 7859 به عنوان یکی از آثار ملی ایران به ثبت رسیده است. در ده کیلومتری جنوب شرقی ارومیه، در روستای گلپرچین، سه کلیسای آشوری مارگیورگیز، مریم و مهیون واقع شده اند که قدمت آنها به قرن نوزدهم میلادی (قاجاریه) می رسد. کلیسای مارگیورگیز درحاشیۀ جادۀ اصلی روستا و

این کلیسا به فاصلۀ حدود 35 کیلومتری شمال شرق شهرستان ارومیه در روستای کوچک قره قیز واقع شده. روستا در دشتی معتدل و نیمه خشک در سیزده کیلومتری شمال شرقی نوشین شهر واقع شده و حدود یازده خانوار ترک و ارمنی در آن ساکن هستند که اکثر آنها به کار کشاورزی، باغداری و دامداری اشتغال دارند. این روستا دارای جاد

در سال 1878 میلادی در یک باغ 15 هکتاری در ارومیه که ما امروز آن را با نام دانشگاه ارومیه می شناسیم، توسط مبلغین مذهبی مذهبی آمریکایی که 40 سال قبل از آن وارد ارومیه شده بودند، یک دانشکده پزشکی ساخته شد. این دانشکده که قدیمی ترین مرکز آموزش عالی به سبک جدید بشمار می رود، سرپرستی آن را دکتر ژوزف کاکرا

بازار ارومیه مربوط به دوره صفوی است و در بافت قدیمی این شهر و مابین خیابان امام و بعثت واقع شد. این اثر در تاریخ 22 خرداد 1362 با شماره 1639 به عنوان یکی از آثار ملی ایران به ثبت رسیده است. بازار ارومیه معماری ساده ای داشته و طاق ها، چشمه ها و گنبدهای مختلفی را در خود جای داده است. این بازار دارای ت

قلعه اسماعیل آقا برفراز کوهی در 18 کیلومتری غرب ارومیه و حاشیه رودخانه نازلوچای قرار گرفته است. این قلعه در نیمه دوم قرن 19 میلادی ساخته شده و بخشی از دیوارها و محل دیده­بانی آن هنوز هم پابرجاست. کاوش­های انجام یافته نشان می­دهد که در جنب قلعه اسماعیل آقا، بقایای بناها و قلعه سنگی دیگری که به دوران

این کلیسا در 32 کیلومتری غرب شهرستان ارومیه در بخش ترگور در روستای ماوانا قرار داره . دیوارهای جانبی کلیسا با سنگ های لاشه، تراشدار و منظم ساخته شده است . از ازاره به بالا و طاق پوشش آن با آجرهای چهارگوش به طرز زیبایی ساخته شده است .محراب آن با دو پله از کف بنا جدا می شود و دارای نمای رومی می باشد.

در 6 کیلومتری روستای بردوک از توابع بخش صومای بردواست شهرستان ارومیه، قلعه مستحکمی از سنگ با تأمین کلیه شرایط دیده ­­بانی بنا شده است. از این قلعه به عنوان دژی ممتاز که بر معبر ورودی و خروجی دره اشراف کامل دارد، استفاده می­شد. دژ، متشکل از سه بخش حصار تدافعی، دیوار میانی و ابنیه مرکزی است.

بازار دوشابچی خانا که همگان آن را با نام بازار شیره فروشان ارومیه می شناسند، در میدان ولایت جای دارد. این بازار 81 متر طول و 5.5 متر عرض داشته و متعلق به دوره صفویه هست. حدود 70 مغازه در دو سوی بازار دیده شده و از قدیم محل تهیه، فرآوری و فروش لوازم مربوطه دوشاب در ارومیه بوده است. بازار دوشابچی خانا