باغ شاهزاده ماهان

باغ شاهزاده ماهان یکی از باغ های تاریخی ایران به شمار می رود. این باغ در حدود 2 کیلومتری شهر ماهان، در نزدیکی شهر کرمان و در دامنه کوههای تیگران جای گرفته و مربوط به پایان دوره قاجار است. بلندای آن از سطح دریای آزاد 2020 متر بوده و در تاریخ 14 آبان 1353 با شماره 1012 به عنوان یکی از آثار ملی ایران به ثبت رسید. این باغ نخست به دستور محمدحسن خان سردار ایروانی، حاکم وقت کرمان ساخته شد و بنای درون آن بعدها توسط عبدالحمید میرزا ناصرالدوله، حاکم کرمان طی یازده سال حکمرانی وی بنا گشت. با این همه، با مرگ وی ساخت بنای آن نیمه کاره رها شد. گفته می شود که وقتی خبر مرگ ناگهانی حاکم را به ماهان می برند، بنایی که مشغول تکمیل سردر ساختمان بود، تغار گچی را که در دست داشته محکم به دیوار کوبیده، کار را رها کرده و فرار نموده است. به همین علت جاهای خالی کاشی ها را بر سردر ورودی میتوان دید.

این باغ مساحتی نزدیک به 3/5 هکتار دارد. کوشک یا همان عمارت های آن بسیار زیباست و به صورت دو اشکوب ساخته شد. سردر آن هم از معماری زیبایی برخوردار است که آن را از سایر باغ های ایرانی برجسته می سازد. در باغ، فواره ها یا آبفشان هایی نیز وجود دارند که در درازای باغ قرار گرفته و از زیباترین فواره های باغ های ایرانی هستند. فواره های باغ شاهزاده بر پایه نیروی اختلاف ارتفاع کارکرد دارند. درازای باغ شاهزاده کرمان 407 متر و پهنای آن 122 متر است و از این رو، یکی از بزرگترین و زیباترین باغ های تاریخی کویری ایران محسوب می شود. این باغ در بیشتر سال و به ویژه در فصل تابستان و بهار بازدیدکنندگان پرشماری دارد.

باغ شاهزاده به گونه ای ساخته شده که بیشینه دید را از چشم اندازهای درونی فراهم سازد. هنگام ورود به ویژه در طبقه بالایی سردر خانه بجز نماها و چشم اندازهای بیرونی باغ، چشم انداز چهار باغ و در جهت وارون بر آن و چشم انداز کوه را ممکن می سازد. این چشم اندازهای دیدنی یعنی دیدن جوش و خروش آب، حوضچه ها و آبشارها هر کدام به نوبه خود تاکیدی بر محورهای عمود بر محور اصلی دارند و همراه با آرایش گیاهی چشم اندازهای درونی بی مانندی را به دست می دهند. آب باغ هم از رودخانه کوچک تیگران فراهم می شود.

این باغ از نمونه باغ تخت های ایرانی است و در زمینی مستطیلی شکل بنا شد. بناهای باغ عبارتند از کوشک اصلی یعنی سکونتگاه دائمی یا فصلی مالک که در انتهای سربالایی باغ قرار دارد. سردر خانه در ورودی باغ به صورت بنایی خطی جبهه ورودی باغ را اشغال کرده و در دو طبقه بنا گردید. طبقه بالای این سردر دارای اتاق هایی است که برای زندگی و پذیرایی پیش بینی شده اند. سایر بناهای خدماتی باغ هم از حصار اصلی استفاده نموده و به صورت دیواری مرکب، بناهای مختلف خدماتی را در نقاط مناسب در خود جا داد. این باغ علاوه بر سردر، شامل عمارت شاه نشین و حمام نیز بوده و در حال حاضر، قسمت شاه نشین به یک رستوران تبدیل شده و توسط بخش خصوصی اداره می شود.