روستای فهرج

در ساختار گذشته روستای فهرج بافت کالبدی در اطراف هسته مرکزی قدیمی و سپس به صورت خطی در اطراف مسیر قنات های روستا شکل گرفته بود. هم اکنون با افزایش دوباره جمعیت، بافت جدیدی در اطراف بافت قدیم روستا بوجود آمده که به دلیل بی توجهی به اصول و نظام های معماری سنتی و بومی منطقه ارزش کالبدی چندانی ندارد. از نظر آب و هوایی، فهرج تحت تاثیر شرایط بیابانی و کویری است. به همین علت هم تفاوت درجه حرارت شب و روز در آن بالا بوده و پوشش گیاهی بسیار تنک و پراکنده است. به علت فاصله کم روستای فهرج با شهر یزد و سهولت این ارتباط، روابط اجتماعی و اقتصادی گسترده ای بین این روستا و شهر یزد برقرار بوده و به همین سبب روستای فهرج مهاجرپذیر هست.

مهاجرت به روستای فهرج تاثیر عمیقی بر شکل ارتباطات اجتماعی و به ویژه بر بافت کالبدی و اجتماعی روستا گذارده است. به علت محدودیت منابع آب و خاک و در نتیجه کم رونق بودن کشاورزی، اکثر اهالی در بخش خدمات مشغول به کارند. عبور خط راه آهن سراسری تهران بافق از نزدیکی روستا هم زمینه مناسبی برای توسعه فعالیت های خدماتی را فراهم آورده است. با این وجود، هنوز انار فهرج و صدور آن به شهرهایی مانند اصفهان، کرمان و یزد بسیار پررونق هست.

علاوه بر اهمیت تاریخی، روستای فهرج به سبب داشتن مسجد جامع از شهرت ملی و حتی فراملی برخوردار است. مسجد جامع فهرج که از لحاظ ساختاری به بنای مسجد تاریخانه دامغان شباهت های فراوانی دارد، به تدریج به صورت نماد روستا در اذهان شکل گرفته است. قدمت و زمان ساخت این بنا به دوران ساسانی باز می گردد. علاوه بر این روستا به لحاظ وجود عناصر کالبدی مهم بسیار غنی است. روستا دارای دو حسینیه بزرگ و قدیمی، شش مسجد، دو قلعه، دو آب انبار قدیمی و مقبره شهدای فهرج هست.

روستای فهرج به سبب غنای معماری همه ساله گردشگران فراوانی را به سوی خود جذب می کند. فهرج با مختصات جغرافیایی 54 درجه و 35 دقیقه طول شرقی و 31 درجه و 46 دقیقه عرض شمالی در دهستان فهرج از توابع بخش مرکزی شهرستان یزد واقع شده است. این روستا با فاصله ای کوتاه در مجاورت راه اصلی ارتباطی یزد به بافق قرار دارد. شهر پهرشت قدیم یا فهرج کنونی با پشت سر گذاشتن تاریخی طولانی و تجربه حوادث بسیار سرانجام تبدیل به روستایی شد که منابع اولیه آب خود را از دست داد.

قدمت روستای فهرج به پیش از اسلام مربوط است. آثار به جای مانده در فهرج هم موید قدمت و پیشینه تاریخی غنی آن هست. برخی منابع، قدمت روستای فهرج را در حدود 5000 سال ذکر کرده اند. این روستا در گذشته های دور دروازه الیساتیس و یکی از چهار بخش مهم و اصلی شهر تاریخی یزد قدیم بوده و با گذشت زمان، در قرون چهارم و پنجم هجری قمری نامش به "پهره" یا "پهرشت" و پس از آن به "فهرج" تغییر یافت. اگر دوست دارید که هر چه بیشتر درباره روستاهای یزد مثل روستای فهرج بدانید، می توانید سری هم به راهنمای سفر به یزد زده و حسابی کسب اطلاعات نمایید.