مسجد و مدرسه کریم ایشان

ساختمان مسجد و مدرسه کریم ایشان از جاذبه های شهر کلاله بوده و متعلق به دوره قاجاریه است. مسجد کریم ایشان در سال 1328 هجری قمری ساخته شده و با اینکه زیاد قدمتی ندارد اما خصوصیات بناهای قدیمی تر در آن راه یافته است. بناهای آن ترکیبی از ویژگی های بناهای دیدنی آسیای مرکزی و معماری ایران هست. طول آن هم در حدود 17 و عرض آن در حدود 13 متر است. ساختمان آجری مسجد که عاری از هرگونه تزئین بوده، با نقشه مربع مستطیل بنا شد. این مسجد شامل یک شبستان با در ورودی در جبهه جنوبی بوده که سقف آن بوسیله چهار گنبد پوشش یافته است.

گنبدها از نظر معماری قرینه یکدیگر، بسیار دقیق، منظم و به شکل بسیار زیبایی بنا شده اند. در مجاورت مدرسه کریم ایشان و در جبهه جنوب شرقی آن، مکانی تحت عنوان عیدگاه برای انجام فرایض نماز عید فطر، عید قربان و نماز جمعه ساخته شده که دارای پلان هندسی چند ضلعی و سقف دو طبقه مصطبه ای شکل و عاری از تزئینات است. مدرسه کریم ایشان که در نزدیکی مسجد و در ضلع جنوب غربی آن بوده، به شکل زیبایی با پلان چهار ضلعی یا مربع شکل ساخته شد.

ابعاد ساختمان مدرسه در حدود 30 متر است و زیربنای آن حدود 1000 متر مربع و ضخامت جرز دیوارهای آن در حدود 1 متر بوده، به وسیله آجرهای ضخیم ساخته شده و شامل یک حیاط و تعداد 23 حجره است. بر سردر ورودی مدرسه یک بیت شعر نوشته گردیده که ماده، تاریخ ساخت مدرسه را بیان می کند. با حساب کردن دو واژه (وطن غریبان) در حروف ابجد تاریخ 1328 ه.ق استخراج می شود.