عمارت تومانیانس

عمارت تومانیانس در شمال شرقی آذربایجان شرقی و جنگل های ارسباران و بر بلندای کوهی که به رود ارس و قسمت قره داغ و راههای ساحلی ارس اشراف داشته، قرار گرفته است. سرکیس تومانیانس (تجارتخانه تومانیانس) یکی از مهمترین موسسات اقتصادی ایران بود و در رشته های مختلف صادرات، واردات، ملک داری و مخصوصا بانکداری کشور اثر مهمی داشت. این بنا متعلق به دوره قاجار بوده و به سبک قلعه های قرن نوزدهم میلادی اروپا بنا شده است. مقرنس های سنگی این عمارت از نوع ظریف ترین و زیباترین تزئینات زمان خود بود. سنگ نوشته ای هم در دیوار عمارت و در کنار در ورودی تاریخ 1907 میلادی را نشان می دهد.

ساختمان تاریخی تومانیانس در دو طبقه با سنگ های تراشیده و بخش هایی مانند ایوان سراسری دور تا دوری (بالکن)، شش برج مانند قلعه های قدیمی فرانسه، یک اصطبل در طبقه همکف، نانوایی و یک انبار غله ساخته شده است. بنای مذکور دارای دو حیاط جداگانه و درب ورودی و درب پشتی هست. در جهت درب پشتی هم گورستان ارامنه قرار دارد که در نبرد با نیروی دموکرات به رهبری عبدالله خان محمد خانلو کشته شده اند.

آب مصرفی این ساختمان از محلی به نام قوپلو به وسیله لوله های کوزه ای آورده میشد. آب آشامیدنی به وسیله لوله های سفالی به داخل اتاق ها و سایر قسمت ها کشیده شده و در میان دیوارها هم لوله های سفالی وجود داشته که آب گرم در آنها جریان یافته و اتاق ها را گرم می کرده است. این بنا یکی از 15 اثری است که در پنجمین همایش ملی شورای سیاستگذاری ثبت میراث فرهنگی در استان البرز در فهرست آثار ملی کشور به ثبت رسید.