مسجد جامع ساری

مسجد جامع ساری مربوط به سده های اولیه دوران های تاریخی پس از اسلام دوره قاجار بوده و در ساری، محله چناربن، داخل بازار نرگسیه واقع شد. این اثر در تاریخ 8 اسفند 1377 با شماره ثبت 2272 بعنوان یکی از آثار ملی ایران به ثبت رسید. بنای کنونی مسجد جامع ساری حاصل بازسازی های مکرر در دوران قاجاریه و پهلوی است، ولی درباره میزان قدمت و بنیان گذار آن اختلافاتی وجود دارد. داستانی مبنی بر ساخت این مسجد بر روی ویرانه های یک آتشکده شنیده شده است. تا قبل ورود به اسلام، آتشکده محل پرستش پیروان آیین زرتشتی این دیار بود. تا اینکه با ورود سادات و پناهندگی سیاسی و آزادی تبلیغ دینی به نمایندگی ملا مجدالدین در زمان امامت جعفر صادق و به پادشاهی حکومت باستانی اسپهبد خورشید در طبرستان و مسلمان شدن مردم این دیار، بنا به مسجد تغییر کاربری می دهد.

از آثار قدیمی مسجد چیزی باقی نمانده و در حال حاضر بنا شامل حیاطی چهار گوشه، ایوان ضلع جنوبی با دو مناره آجری چهار گوشه با سقف سفالپوش در بالای آن، شبستان های شرقی و غربی، سه محراب و دو ورودی غربی و شمالی است. محراب اصلی در ایوان ضلع جنوبی و دو محراب نیز در دو سوی ایوان و مرتبط با شبستان های غربی و شرقی ساخته شد. کاشی های سردر ایوان با معرق تزئین شده و کتیبه کوفی بر سردر نصب شده است. سقف گنبدی ورودی شمالی هم دارای تزئینات رسمی بندی است.

کف حیاط با طرحهای زیبای آجری مفروش است و حوض بزرگی در ضلع شمالی حیاط قرار دارد. سکوی بزرگی را نیز برای نمازگزاران در میان حیاط ساخته اند. در طول تاریخ شهر ساری بنای مسجد جامع بارها و بارها ویران شد و از نو آن را بنا کردند. مدیریت مسجد جامع ساری با اداره کل اوقاف و امور خیریه مازندران بوده و در حال حاضر امور مذهبی این مسجد توسط شش امام جماعت اداره می شود. طی سالیان گذشته همواره روحانیون سرشناس شهر و استان در این مسجد اقامه نماز می کردند و آیت الله رضا قیومی، آیت الله سعادت ساروی و آیت الله صدوقی از جمله امامان جماعت این مسجد بودند.