گنبد باز

بنای تاریخی گنبد باز مربوط به دوره صفویه است و در بالای یکی از کوههای مجاور نطنز واقع شد. این اثر در تاریخ 22 فروردین 1346 با شماره 644 به عنوان یکی از آثار ملی ایران به ثبت رسید. این بنای تاریخی در گذشته محلی برای تفریح و شکار پادشاهان صفوی بود. یکی از شاهکارهای معماری دست ساز ایرانی، ساختن بناهایی در ارتفاعات بلند است که کاری دشوار بود. در عین حال، ظرافت های معماری و محاسبات دقیق در زمانی که وسایل امروزی وجود نداشته و در جایی که حتی راهی برای گذر نیست، چیزی هست که باعث شگفت زدگی و تعجب بینندگان می گردد. طبق روایتی، این گنبد را به دستور شاه عباس صفوی برای گرامیداشت یاد باز شکاری اش که لوند نام داشت، بر فراز کوه ساخته اند.

در سالهای اخیر، یک مسیر 900 متری توسط یکی از اهالی بومی برای رسیدن به این اثر تاریخی نشانه گذاری شده تا گردشگران به راحتی به این بنای تاریخی دسترسی داشته باشند. گنبد باز از آجر و به شکل 8 ضلعی ساخته شده است. هر یک از درگاه های 8 گانه آن به طول 100، عرض 80 و بلندی 180 سانتیمتر بوده و به فاصله 30 سانتیمتر بالای هر درگاه دریچه هایی به ارتفاع 90 سانتیمتر تعبیه شده و هر درگاه و دریچه بالای آن از سمت خارج به ایوانی کوچک به طول 2، عرض 1 و ارتفاع 3 متر پایان می گیرد. کف ایوان ها را نیز با آجر چیده شده اند. درگاه این گنبد با 11 پله مارپیچ به سمت سقف محوطه داخلی گنبد از شمال شرقی به جنوب غربی می رود.

در مورد ساختن این بنا داستان های افسانه ای بین مردم رواج دارد که به مرور زمان جنبه افسانه آمیز آن بر حقیقت پیشی گرفت. روزی، شاه عباس ضمن شکار در پیرامون کوه به چشمه آبی برخورد می کند و چون آهنگ آشامیدن آب توسط باز شکاری او با پر زدن های ممتد ظرف آب را از دست شاه می اندازد و این عمل چند بار تکرار می گردد، شاه غضبناک شده و باز را می کشد ولی پس از آنکه خشمش فرو می نشیند، از کرده خود پشیمان می گردد به ویژه اینکه همراهان او را آگاه می کنند که در سرچشمه آب، ماری مهیب ضمن آشامیدن آب، آن را به زهر خود آلوده کرده بود و شاه برای جبران آن دستور می دهد برای بازی که جان خود را در راه زنده ماندن او از دست داد، بر فراز کوهی بلند آرامگاهی را بنا کنند. می گویند مصالح مورد نیاز بوسیله بز که در بالا رفتن از کوه از چالاکی خاصی برخوردار بوده، حمل گشت. اگر علاقمندید که هر چه بیشتر درباره جاذبه های دیدنی نطنز نظیر گنبد باز بدانید، می توانید سری به راهنمای سفر به نطنز زده و حسابی کسب اطلاعات کنید.